Actueel 10 maart 2017

Op 7 februari legde Jovenel Moïse de eed af als 58ste president van Haïti. De drijvende kracht achter de staatsgreep tegen Aristide in 2004, oud militair Guy Philippe, werd opgepakt en aan de Verenigde Staten uitgeleverd omwille van zijn betrokkenheid bij drugshandel. Er vonden lokale verkiezingen plaats. Haïti ratificeerde het klimaatakkoord van Parijs. De Minustah gaat zich geleidelijk aan terugtrekken uit Haïti. Op 3 maart overleed voormalig president René Préval.

Een jaar na het aftreden van Michel Martelly als president, bij het einde van zijn ambtstermijn, is de kandidaat die door hem en zijn partij ‘Tèt kale =PHTK’ naar voor geschoven werd president geworden. De Voorlopige Kiesraad maakte uiteindelijk op 3 januari de definitieve uitslag bekend van de presidentsverkiezingen die op 20 november plaatsvonden. Jovenel Moïse behaalde 55,60 % van de stemmen. Jude Celestin (Inité) kreeg 19,57 % van de stemmen en werd tweede. Jean-Charles Moïse werd derde met 11,04 % en Maryse Narcisse (Lavalas) vierde met 9.01 % van de stemmen. De definitieve resultaten verschilden weinig van de voorlopige die al eind november werden bekendgemaakt. De verificatie van 12 % van de proces-verbalen van de verkiezingen leidde niet tot grote verschuivingen.

Aangezien Jovenel Moïse meer dan de helft van de stemmen achter zijn naam kreeg, werd hij de nieuwe president en was een tweede ronde overbodig. Jovenel Moïse wordt verdacht van witwaspraktijken en financieel gesjoemel, maar dit verhinderde niet dat hij president werd.
Men schat dat maar 21 % van de potentiële kiezers zijn stem uitbracht. De meeste mensen zijn het moe om te gaan stemmen. Ze kampen met veel problemen en ze ervaren dat de opeenvolgende politieke leiders weinig verandering brengen in hun dagelijkse strijd om te overleven.
In zijn afscheidsspeech op 1 januari ter gelegenheid van de viering van de verjaardag van de onafhankelijkheid van Haïti, die dateert van 1 januari 1804, legde voorlopig president Jocelerme Privert de vinger nog eens op de wonde. Het land was vroeger de parel van de Antillen, maar heeft nu het beschamende etiket van armste land van het Amerikaanse continent. Privert zei: “We zijn nog altijd niet in staat om onze bevolking te voeden, om aan al onze kinderen degelijk onderwijs te geven, om goede medische zorgen te verstrekken aan onze landgenoten en om de infrastructuurwerken uit te voeren die nodig zijn voor onze economische ontwikkeling.”

In zijn speech maakte Privert duidelijk voor welke opdracht de nieuwe president staat. Hij pleitte voor goede professionele centra en universiteiten waar de jongeren terecht kunnen na hun secundaire studies. Daarnaast brak hij een lans voor sociale bescherming voor de armste bevolkingsgroepen. Hij zei dat het nodig is om meer jobs te creëren. Hij moedigde de politieke leiders aan om iets te doen tegen het klimaat van onveiligheid en te zorgen voor politieke stabiliteit zodat buitenlandse investeerders terug de weg vinden naar Haïti.

Jacques Guy Lafontant eerste minister

Op 22 februari, na een tweede consultatie met de voorzitters van kamer en senaat, kondigde president Jovenel Moïse aan dat hij Jacques Guy Lafontant gekozen had als nieuwe premier. Lafontant is iemand met weinig ervaring in de politiek. Hij is dokter en heeft er als dusdanig een medische carrière opzitten van ongeveer 30 jaar. Het is een persoonlijke vriend van Jovenel Moïse.

Guy Philippe opgepakt

Tijdens de parlementsverkiezingen, die eveneens doorgingen op 20 november 2016, werd oud militair en politieofficier Guy Philippe verkozen tot senator in Grande Anse. Op 5 januari werd hij door de drugsbrigade van de politie gearresteerd in Petionville. Guy Philippe werd al een tiental jaar gezocht door de Haïtiaanse politie en de DEA (Drug enforcement administration) van de Verenigde Staten voor zijn betrokkenheid bij drugshandel. Na zijn arrestatie werd hij op een vliegtuig gezet richting Amerika. Het hele gebeuren lokte heel wat reacties uit. Via internet werd er zelfs een petitie opgezet waarin de onmiddellijke vrijlating van Philippe gevraagd werd.
In 2004 leidde Guy Philippe de groep militairen die president Aristide verdreven. Zijn naam wordt ook genoemd in verband met een gewapende overval op het politiecommissariaat van Les Cayes in de nacht van 15 en 16 mei 2016 waarbij doden vielen.

Lokale verkiezingen

Op 29 januari vonden er verkiezingen plaats voor de ‘Conseils d’administration de sections communales’ (Casec), de ‘Assemblées de sections communales’ (Asec). Het was van 2006 geleden dat er nog lokale verkiezingen gehouden werden. Tegelijk werden ook 8 senatoren en 1 volksvertegenwoordiger verkozen. De verkiezingsdag verliep rustig. Wat vooral opviel was dat er weinig mensen kwamen opdagen om hun stem uit te brengen. Het lijkt erop dat de bevolking weinig vertrouwen heeft in het kiessysteem. Dit komt omdat de politici de beloftes die ze doen tijdens hun electorale campagne niet nakomen. De magere opkomst en de desinteresse van het volk voor de overheidsaangelegenheden hypothekeren de toekomst van de democratie in Haïti.

De verkiezingswaarnemers van de OAS (Organisatie van Amerikaanse Staten) stelden vast dat er stemmen gekocht werden en dat er in enkele gevallen sprake was van geweld en intimidatie van de kiezers. Voorts stelden ze vast dat er verschillen waren tussen de kieslijsten die buiten aan de stembureaus waren aangebracht en degene die binnen werden gebruikt.
De Haïtiaanse mensenrechtenorganisatie, RNDDH, stelt voor om het kiessysteem radicaal te veranderen omdat het huidige systeem zorgt voor te veel fouten en misverstanden.
De officiële uitslag van deze verkiezingen werd nog niet bekend gemaakt, maar vermoed wordt dat de partij ‘Tèt kale’ van president Jovenel Moïse ook hier de grote winnaar gaat zijn.

Haïti ratificeert klimaatakkoord

Het Haïtiaans parlement ratificeerde op 1 februari 2017 het klimaatakkoord van Parijs. Dit universeel akkoord over het klimaat kwam op 12 december 2015 in de Franse hoofdstad tot stand ter gelegenheid van de 21ste conferentie van de Verenigde Naties over de klimaatveranderingen. Het akkoord trad in werking op 4 november 2016, toen 55 landen het geratificeerd hadden. Ondertussen hebben al meer dan 127 landen het klimaatakkoord ondertekend.
De Franse ambassadeur in Haîti zei dat deze positieve stap het engagement weerspiegelt van Haïti om te werken aan duurzame ontwikkeling. Hij beloofde ook steun om Haïti te helpen met de realisatie van zijn klimaatdoelstellingen.

Het Haïtiaans ministerie van milieu liet weten dat de ratificatie van het klimaatakkoord een kans is om een nieuw model van socio-economische ontwikkeling op te starten dat rechtvaardiger is en het milieu meer respecteert.
Haïti en de Dominicaanse Republiek werken samen aan een gemeenschappelijke milieupolitiek. Beide landen zetten zich in om bedreigde planten en diersoorten te beschermen.
Veel Haïtiaanse organisaties verzetten zich ook tegen de plannen van enkele grote internationale firma’s om aan mijnbouw te gaan doen, want dit gaat gepaard met ernstige milieuvervuiling.

De Minustah trekt zich terug

De Verenigde Naties gaan hun militaire aanwezigheid in Haïti systematisch afbouwen. De Minustah of de missie van blauwhelmen die ingezet werden om de stabiliteit in Haïti te garanderen is al sinds 1 juni 2004 aanwezig. Het mandaat van de Minustah werd door de Verenigde Naties telkens met 6 maand verlengd. In oktober 2016 werd het opnieuw verlengd tot 15 april 2017.
De terugtrekking van de militairen gaat geleidelijk aan gebeuren. Binnenkort bestaat de nationale politie van Haïti uit 15 000 agenten en dat moet voldoende zijn om de stabiliteit en veiligheid in Haïti te garanderen.

Soldaten van de Minustah kwamen herhaaldelijk in opspraak omdat ze onder meer betrokken waren bij verkrachtingen. Besmette Nepalese blauwhelmen waren verantwoordelijk voor het uitbreken van de cholera-epidemie in Haïti. Veel Haïtianen zien de Minustah als een bezettingsmacht die de nationale soevereiniteit van Haïti schendt.
De Verenigde Naties zullen zich wel blijven inzetten voor het verstevigen van de Haïtiaanse staat, het bevorderen van de rechtszekerheid en het respecteren van de mensenrechten.

Enkele dagen nadat de terugtrekking van de blauwhelmen bekend werd tikte de Minustah de Haïtiaanse overheid op de vingers omdat er sinds het begin van dit jaar al 42 gevangen omkwamen. De levensomstandigheden in de gevangenissen zijn wreed en onmenselijk. De gevangen krijgen te weinig eten, ze hebben praktisch geen toegang tot medische verzorging en ze moeten zien te overleven in overvolle gevangenissen. Ondanks verschillende oproepen van de Verenigde Naties neemt de Haïtiaanse overheid geen maatregelen om de problemen aan te pakken.

Wat na Matthew?

De Europese Unie besliste in februari om bijkomend 35 miljoen euro vrij te maken om de noden na de doortocht van de orkaan Matthew te lenigen. Ongeveer 16 miljoen euro is bestemd voor humanitaire hulp en de overige 19 miljoen zal besteed worden aan de ontwikkeling van de getroffen regio.
Daarnaast hebben de Verenigde Staten 81 miljoen dollar uitgegeven voor noodhulp. Ook Frankrijk beloofde een toename van de bilaterale hulp aan Haïti.
Bij de publieke opinie is er wereldwijd sprake van een zekere vermoeidheid die maakt dat mensen zich minder laten raken door humanitaire crisissen.

René Préval overleden

Op 3 maart overleed voormalig president René Préval. Hij was premier in 1991 tot een staatsgreep tegen president Aristide hieraan een einde maakte. Daarna was hij president van 7 februari 1996 tot 7 februari 2001 en vervolgens van 14 mei 2006 tot 14 mei 2011. Hij is de eerste democratisch verkozen president die twee volledige mandaten aanbleef. De grootste crisis die hij als president meemaakte was de aardbeving van 12 januari 2010. Préval stierf in Port-au-Prince ten gevolge van een hartaanval. Hij werd 74 jaar.

Bart Van Malderen
10 maart 2017

Meer artikels uit deze rubriek