Actueel juni 2013

Zowel voor de regering als voor president Martelly lijkt de organisatie van verkiezingen geen prioriteit. De politieke wil ontbreekt om er werk van te maken. In het begin van het regenseizoen viel er nagenoeg geen neerslag. Daardoor gaan oogsten mislukken en raken meer en meer mensen ondervoed.

Er moeten dringend 10 nieuwe senatoren en 140 nieuwe gemeentebesturen gekozen worden. Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat er dit jaar nog verkiezingen georganiseerd zullen worden. Er is wel een zogenaamd ‘Overgangscollege van de Permanente Kiesraad’ geïnstalleerd, maar de autoriteiten hebben helemaal nog niet gegarandeerd dat er verkiezingen gehouden zullen worden. De negen leden van het Overgangscollege van de Permanente Kiesraad of Ctcep (Collège transitoire du conseil électoral permanent) legden, na heel wat gekibbel, uiteindelijk op 19 april de eed af. Tot op heden is er geen enkele datum vastgelegd voor het houden van verkiezingen. Het is nochtans zo dat de senaat sinds mei 2012 functioneert met slechts twee derde van de senatoren. De mandaten van de burgemeesters, de gemeenteraden (Casec) en de raden van de gemeentelijke secties (Asec) zijn reeds meer dan twee jaar vacant. Mensenrechtenorganisaties tonen zich ongerust over het uitblijven van verkiezingen. Zo ontstaat er een institutionele leegte.

Twee jaar Martelly

Als we Martelly moeten geloven dan waren de twee voorbije jaren van zijn presidentschap fantastisch. Volgens hem heeft de voorbije 25 jaar geen enkele regering zoveel bereikt als de zijne. Dit staat te lezen op grote borden langs de straten. Martelly neemt vaak een arrogante houding aan. Hij toont openlijk zijn afkeer tegenover elke kritiek op zijn beleid.
De bisschoppelijke commissie Rechtvaardigheid en Vrede laat duidelijk horen dat er heel wat ontevredenheid is bij brede lagen van de bevolking. Het beleid is er de voorbije twee jaar niet in geslaagd om concrete antwoorden te geven op de fundamentele problemen van het land. Rechtvaardigheid en Vrede roept de bevolking en de organisaties op om waakzaam te zijn en de ogen open te houden zodat de installatie van een nieuwe dictatuur in het land voorkomen kan worden.

Het beleid van president Martelly en eerste minister Laurent Lamothe deugt niet. Rechtvaardigheid en Vrede klaagt over het gebrek aan respect voor de mensenrechten, de illegale manier waarop de Kiesraad tot stand kwam en de erbarmelijke omstandigheden waarin nog vele families leven, meer dan drie jaar na de aardbeving van 12 januari 2010. Volgens officiële cijfers leven nog meer dan 340 000 mensen in tentenkampen, verspreid over de hoofdstad. Velen daarvan vrezen het slachtoffer te worden van gedwongen uitzettingen, wanneer een organisatie of een privépersoon de grond waarop de tenten staan, opeist. Amnesty International heeft kritiek op de passiviteit van de regering tegenover de gedwongen uitzettingen. Nochtans worden daarbij vaak elementaire mensenrechten geschonden.

De tendens van Martelly’s optreden gaat in de richting van een autoritaire alleenheerschappij, paternalisme en dirigisme. Martelly wordt er ook van verdacht om alle instellingen van de staat naar zijn hand te zetten. De sociale programma’s van de overheid worden met veel spektakel aangekondigd, maar ze blijven ondermaats. Ze lijken er alleen op gericht om Martelly te verzekeren van een politiek cliënteel.
Het programma dat het analfabetisme moet aanpakken en onderwijs voor iedereen moet garanderen wordt gekenmerkt door fraude. De vakbonden en de mensenrechtenorganisaties stellen vast dat er geen betrouwbare informatie beschikbaar is over het onderwijsprogramma. Er worden alleen mooie redevoeringen gehouden. Het nationaal fonds voor het onderwijs is opgericht zonder enig wettelijk kader. Het is de bedoeling dat het fonds gefinancierd wordt door belastingen op geldtransfers en op internationale telefoongesprekken. De autoriteiten slagen er evenwel niet in om duidelijk te communiceren over de financiële situatie van het fonds.

Ondervoeding

Het regeringsprogramma ‘Aba Grangou’ (stop de honger) dat de landbouwproductie wil doen toenemen door de plaatselijk geteelde producten te laten opkopen door de staat, heeft ook nog niet tot veel resultaat geleid. Momenteel worden verschillende gemeenten geconfronteerd met een extreme situatie van ondervoeding.

De oorzaken van de ondervoeding zijn divers. In de vallei van de Artibonite, waar traditioneel veel rijst geteeld wordt, liep er in april praktisch geen water door de irrigatiekanalen. Dit werd ondermeer veroorzaakt door werken aan de stuwdam van Péligre, waardoor er minder water door de Artibonite stroomde. De 28 000 hectare rijst die geïrrigeerd worden door de Artibonite leveren normaal 80% van de rijstproductie op.
Door het uitblijven van de regen zijn op andere plaatsen, zoals in Fonds-Verrettes, de boeren hard getroffen. Normaal zaaien de boeren in maart om te kunnen oogsten in juli. Dit jaar regende het niet in maart. De eerste regen viel maar eind april. Veel boeren die in maart gezaaid hadden verloren al hun zaaigoed. Ze hopen en verwachten dat de regering in Port-au-Prince gaat zorgen voor nieuw zaaigoed.
De eerste tropische regens leidden dan weer tot overstromingen in Léogane en Petit-Goâve. Hierdoor gingen heel wat landbouwgewassen verloren. Verschillende dieren kwamen om en er verdronken ook enkele mensen.

Milieu

De overstromingen worden in de hand gewerkt door de massale ontbossing. Amper 1% à 2% van Haïti is bebost. Vooral het kappen van bomen om er houtskool van te maken leidt tot ecologische problemen. De regering nam nog geen enkele concrete maatregel om de ontbossing tegen te gaan.

De ontbossing heeft ook gevolgen voor de waterhuishouding. Er wordt gevreesd dat verschillende natuurlijke bronnen zullen opdrogen. Zo werd op een forum gewaarschuwd voor het verdwijnen van de waterval van Saut d’Eau in het centrum van het land. Volgens een artikel in Paris Match van 2012 behoort Saut d’Eau tot de 10 mooiste watervallen ter wereld. Er moet dringend aan herbebossing worden gedaan in de buurt van Saut d’Eau om deze natuurlijke, historische en toeristische site te bewaren.

De buitenlandse bedrijven die zich in Haïti bezighouden met mijnbouw vormen eveneens een bedreiging voor het milieu. Ondanks een resolutie van de senaat die de exploitatie van de mijnen verbiedt, gaan de bedrijven Newmont en Eurasian gewoon door met hun activiteiten. De organisatie PAPDA veroordeelt dit scherp. De ontginningen gebeuren buiten elk wettelijk kader. Volgens een onderzoek zou ongeveer 15% van het Haïtiaanse grondgebied of 3885 vierkante kilometer in licentie gegeven zijn aan Amerikaanse en Canadese firma’s.

MINUSTAH

Eind maart betoogden duizenden boeren in Hinche voor een vrije natie en tegen het proces van rekolonisatie dat aan de gang is. Ze riepen de politieke leiders op om institutionele maatregelen te nemen zodat Haïti zijn nationale soevereiniteit terugkrijgt. Ze willen dat de soldaten van de MINUSTAH (Mission des Nations Unies pour la stabilisation en Haïti) op korte termijn het land verlaten.
Op 31 mei en op 1 juni betoogden opnieuw honderden mensen in Port-au-Prince en in Hinche om het vertrek van de MINUSTAH te eisen. Op 1 juni 2013 was het precies 9 jaar dat de VN blauwhelmen aanwezig waren in Haïti. Volgens de betogers leidde de MINUSTAH niet tot stabilisatie maar veeleer tot destabilisatie van het land. Ze wezen daarbij naar de epidemie van cholera, een ziekte die door besmette Nepalese soldaten van de MINUSTAH het land werd binnengebracht en leidde tot meer dan 8000 doden. De Verenigde Naties weigeren totnogtoe hun verantwoordelijkheid op te nemen en de families van de slachtoffers te vergoeden.

Daarnaast kwamen de voorbije 9 jaar soldaten van de MINUSTAH regelmatig in het nieuws omdat ze betrokken waren bij verkrachtingen van minderjarigen.

De Haïtiaanse senaat nam op 28 mei 2013 een resolutie aan, waarin staat dat de blauwhelmen nog tijd hebben tot 28 mei 2014 om zich terug te trekken uit Haïti. Ondertussen mogen er geen nieuwe basissen bijkomen. De terugtrekking moet geleidelijk gebeuren zodat de Haïtiaanse politie de taken van de MINUSTAH kan overnemen.

Duvalier

Op 26 april werd het bloedbad van 26 april 1963 herdacht. Vijftig jaar geleden richtte dictator François Duvalier een ware slachting aan onder militairen en hun families. Ze werden ervan verdacht betrokken te zijn bij een mislukte poging om zijn zoon, Jean-Claude, te ontvoeren. Het comité dat opriep tot de herdenking van 26 april benadrukt dat het belangrijk is om te begrijpen wat er is gebeurd zodat zoiets zich nooit meer herhaalt.

De kleinzoon van François Duvalier, Nicolas Duvalier, trachtte zonder schaamte zijn grootvader in eer te herstellen in een artikel dat aan de vooravond van 26 april gepubliceerd werd in de krant Le Nouvelliste.

Ondertussen is in het proces dat loopt tegen Jean-Claude Duvalier een einde gekomen aan de hoorzittingen. Verschillende getuigen hebben openlijk gesproken over de gruwelen die ze hebben moeten doorstaan. Het proces waarbij Jean-Claude beschuldigd wordt van misdaden tegen de menselijkheid en verduistering van overheidsgeld kan nu een volgende fase ingaan.

De Dominicaanse Republiek

Nog steeds worden regelmatig Haïtianen verdreven uit de Dominicaanse Republiek. Dit gebeurt meestal ’s nachts. Ze worden niet of nauwelijks opgevangen in Haïti omdat de diensten die ervoor verantwoordelijk zijn geen middelen hebben. Ze hebben geen geld, geen voedsel en geen kleding. De dikwijls gewelddadig verdreven Haïtianen worden aan hun lot overgelaten.

Meer dan 22 000 Dominicanen van Haïtiaanse origine dreigen hun Dominicaanse nationaliteit te verliezen. Als reden wordt opgegeven dat deze mensen door buitenlandse (lees: Haïtiaanse) moeders die niet verblijven in de Dominicaanse Republiek, op de wereld werden gezet.
Op 5 juni had president Martelly een ontmoeting met de president van de Dominicaanse Republiek. Ze lanceerden een gezamenlijk project van herbebossing. In de Dominicaanse Republiek is 39% bebost. In Haïti minder dan 2%. Of Martelly bij deze gelegenheid ook de problemen aankaartte van de Haïtianen in de Dominicaanse Republiek is niet bekend.

Bart Van Malderen
30 juni 2013

Meer artikels uit deze rubriek