Actueel juni 2014

Er is uitzicht op verkiezingen. Normaal gezien vinden ze eind dit jaar plaats. In heel wat regio’s is er weinig tot geen regen gevallen, zodat oogsten mislukten. Verschillende gebeurtenissen in de Dominicaanse Republiek blijven voor beroering zorgen.

Op 14 maart tekenden president Martelly en een aantal parlementsleden en vertegenwoordigers van verschillende politieke partijen een akkoord dat een einde moet maken aan de meningsverschillen over het organiseren van eerlijke verkiezingen. Normaal gezien hadden er verkiezingen moeten plaatsvinden in 2011, maar in de nasleep van de aardbeving van 12 januari 2010 werden de verkiezingen uitgesteld.
Sinds januari werden er gesprekken gevoerd tussen de regering en verschillende politieke partijen. De onderhandelingen werden in goede banen geleid door een bemiddelaar van de katholieke kerk, kardinaal Chibly Langois.

President Martelly noemde het akkoord een overwinning van de democratie en hij onderstreepte er het historisch belang van. ‘Het is in deze zin historisch, dat we nog nooit hebben meegemaakt dat politieke tegenstanders zonder internationale inmenging samenkomen om ten bate van het algemeen belang te discussiëren en oplossingen te vinden voor hun meningsverschillen’, verklaarde de president. Hij zinspeelde daarmee op het feit dat gesprekken om politieke conflicten tussen Haïtianen op te lossen over het algemeen plaatsvonden onder auspiciën van een buitenlandse organisatie en dat de resultaten dikwijls niet waren wat men ervan verwachtte.
Er werd afgesproken dat de eerste ronde van de parlements- en gemeensteraadsverkiezingen zal plaatsvinden op 26 oktober 2014. Verder kwam men overeen dat drie van de negen zetels van de kiesraad zullen worden ingenomen door vertegenwoordigers van de regering, het parlement en de rechterlijke macht. Daarnaast werd de kieswet aangepast zodat voor twintig van de dertig senaatszetels kan gekozen worden en niet voor tien zoals de kieswet voorschreef.
Ook werd men het erover eens dat enkele artikelen van de grondwet geamendeerd moeten worden. Een commisssie, samengesteld uit enkele ministers, parlementsleden, leiders van politieke partijen en enkele waarnemers, gaat zich daarover buigen.

Kritiek op het akkoord

Enkele politieke partijen verlieten de onderhandelingstafel. De secretaris-generaal van de partij Fusion zei: ‘Het akkoord is een papier, een overeenkomst zonder inhoud, dat niet zal toelaten om het fundamentele probleem van eerlijke verkiezingen op te lossen’. Fusion verliet het overleg omdat er niet werd ingegaan op haar voorstel om een consensusregering te vormen met een nieuwe eerste minister en met geloofwaardige mensen afkomstig uit de diverse sectoren.
MOPOD nam ook niet deel aan de politieke en institutionele dialoog. De partij beschuldigde de huidige regering ervan het staatsapparaat en de functionarissen van de administratie te gebruiken om de regeringspartij PHTK te versterken.
Ook Fanmi Lavalas, de partij van oud-president Aristide, verliet de onderhandelingen. De partij vindt het verkeerd dat de verkiezingsdatum al vastgelegd werd in het akkoord, terwijl dit normaal een taak is voor de kiesraad.
Het blijft afwachten of er in de aanloop naar de verkiezingen geen verdere polemiek ontstaat, zodat er op een eerlijke en geloofwaardige manier gestemd kan worden.

Droogte

Dit jaar is een moeilijk jaar voor de landbouw. De droogte die verschillende departementen treft, zorgt voor werkloze boeren en weinig opbrengst. Deze situatie kan leiden tot duurdere levensmidelen. Als de prijs van primaire levensmiddelen zoals bonen stabiel blijft, dan is dat te danken aan het feit dat de prijs van geïmporteerde bonen niet gestegen is. Als de prijs van geïmporteerde levensmiddelen stijgt, zal dit onvermijdelijk leiden tot duurdere prijzen en voedselonzekerheid voor heel wat mensen.
In april maakt de regering bekend dat ze aan 9400 moeders in het noorden van Haïti hulp geboden heeft in het kader van haar programma ‘Ede pèp’, wat betekent: ‘Help het volk’.Tienduizend ‘Paniers solidarité’ of solidariteitsmanden en vijfduizend paketten met zaaigoed, zullen, volgens de regering, de komende maanden uitgedeeld worden.
De droogte wordt gelinkt aan klimatologische veranderingen. Ze treft de departementen van het Noordwesten en het Noordoosten, maar ook enkele dorpen in het Westen en het Centrum zijn erdoor getroffen. De meest kwetsbare families schakelen over op overlevingsstrategieën, zoals het beperken van het aantal maaltijden tot één per dag. Humanitaire organisaties zetten zich in waar er dringende interventies nodig zijn.
Het wordt een moeilijk jaar voor Haïti. Naar alle waarschijnlijkheid zullen de prijzen voor levensnoodzakelijke basisproducten pieken tijdens de verkiezingsperiode, wat niet veel goeds voorspelt. Eventuele gewelddadigheden in de aanloop naar de verkiezingen kunnen nefast zijn voor het transport van levensnoodzakelijk voedsel.

De Dominicaanse Republiek

In Boca de Cachon, in het zuiden van de Dominicaanse Republiek vlakbij de grens met Haïti, werd op 1 maart een Haïtiaanse migrant van 28 jaar gedood, tijdens een betoging. Haïtiaanse arbeiders demonstreerden om de betaling van drie maanden achterstallig salaris te eisen. Ze werkten mee aan de bouw van een dorp dat opgetrokken werd voor families waarvan de huizen bedreigd werden door overstromingen. De Haïtiaanse arbeiders protesteerden ook tegen hun slechte behandeling door een Dominicaanse generaal die verantwoordelijk was voor het project. Naast het dodelijk slachtoffer raakten minstens 27 Haïtianen gewond.
SJM-Haïti, een organisatie van de Jezuïeten die zich bekommert om de Haïtiaanse migranten in de Dominicaanse Republiek, zei dat het regelmatig gebeurt dat illegalen slecht worden behandeld en slachtoffer zijn van discriminatie en onderdrukking. Ze hebben meestal geen arbeidscontract en daardoor zijn ze bijzonder kwetsbaar als ze in dienst werken van gewetenloze werkgevers. Onder druk van SJM-Haïti werden de arbeiders uitbetaald, maar de werkgever eiste wel dat de arbeiders die aan de demonstratie deelnamen, terugkeerden naar Haïti.
De GARR, een organisatie die de belangen van Haïtiaanse migranten verdedigt, eiste een diepgaand onderzoek naar wat er zich in Boca de Cachon afspeelde. De organisatie zei ook dat het belangrijk is dat de Haïtiaanse regering het internationale verdrag over de bescherming van de rechten van arbeidsmigranten en hun families ondertekent. Als Haïti dat verdrag ratificeert is het gemakkelijker om zich te beroepen op internationaal recht in situaties zoals die van Boca de Cachon.
Een ander incident deed zich voor in Las Maltas. Een Haïtiaan werkte er voor een Dominicaan. Als zijn werk gedaan was, ontstond er ruzie over zijn loon. De Dominicaan schoot op de Haïtiaan die op zijn beurt de Dominicaan een slag gaf met zijn machete. De twee werden naar het ziekenhuis gebracht. De volgende dag stierf de Dominicaan. Daarop barstte de hel los. Er werd jacht gemaakt op de Haïtianen. Enkelen werden vermoord, de huizen van anderen werden in brand gestoken. Gezinnen sloegen op de vlucht. De GARR vroeg de Haïtiaanse regering om de Dominicaanse regering te wijzen op haar verantwoordelijkheid.
In april vond een incident plaats in El Limon. Een Dominicaan, die de dood van zijn vader wou wreken, startte met een campagne tegen de Haïtianen. De Haïtianen in El Limon doorstonden doodsangsten.

Overleg uitgesteld

Om de plooien in de relatie tussen Haïti en de Dominicaanse Republiek glad te strijken werd afgesproken dat er maandelijks topoverleg zou zijn tussen beide landen, afwisselend in Haïti en de Dominicaanse Republiek. De eerste ontmoeting tussen Haïtiaanse en Dominicaanse regeringsleiders had plaats op 7 januari in Ouanaminthe. De tweede bijeenkomst was in Jimani op 3 februari. Normaal gezien had in maart een derde overleg moeten plaatsvinden, maar dat ging niet door. Het derde overlegmoment werd vijf keer uitgesteld en tot op heden heeft het niet plaatsgevonden. Dit zegt wel iets over de verzuurde relaties tussen Haïti en de Dominicaanse Republiek.

Toerisme

Haïti kreeg als toeristische bestemming aandacht in verschillende internationale media zoals Fox News en Huffington Post. Op de lijst van zeven aanbevolen bestemmingen staat Haïti op de vierde plaats. Al twee jaar richt de regering zich op de uitbreiding van het toerisme. De minister van toerisme promoot via sociale media en reisorganisaties Haïti als een land met aantrekkelijke toeristische bestemmingen.

Maar het toerisme heeft ook een keerzijde. In Ile-à-Vache protesteren al geruime tijd inwoners tegen de bouw van hotels op hun eiland. De bewoners vrezen dat ze uit hun huizen verdreven zullen worden. Boeren en vissers vrezen voor hun job. Ondanks beloftes dat de getroffen families een nieuw onderkomen zullen krijgen, zijn ze er toch niet gerust in. Ze vinden dat het toeristisch project hen wordt opgedrongen via intimidatie. In totaal gaat het om een honderdtal families die een ander onderkomen moeten vinden. Ile-à-Vache ligt ten zuiden van Haïti. Het eiland van 55 vierkante kilometer wordt gepromoot als bestemming voor eco-toerisme. Er worden beloften gedaan aan investeerders uit Qatar, de Dominicaanse Republiek, China, Engeland en de Verenigde Staten. Het zou gaan om een investering van 250 miljoen dollar.
Mensenrechtenorganisaties protesteren tegen de repressieve manier waarop de regering met de bewoners van Ile-à-Vache omgaat. Ze hebben het over fysiek geweld en bedreigingen met wapens. De bevolking wordt helemaal niet betrokken bij de plannen in verband met de toeristische ontwikkeling van hun eiland. De regering stuurt alleen extra politieagenten die geweld gebruiken tegen de bewoners.
Begin mei worden de eerste huizen gesloopt voor de bouw van een haven. Er wordt aan de bewoners beloofd dat ze een vergoeding zullen krijgen. Op het eiland zullen naast hotels ook een vliegveld en een golfterrein worden aangelegd. Men voorziet nog wel een terrein waar aan landbouw gedaan kan worden.

Perspectieven

Haïti staat eens te meer voor enorme uitdagingen. Er zijn de komende verkiezingen, de droogte die leidt tot honger, de arbeiders die een verhoging van het minimumloon eisen, de leerkrachten die staken, eveneens voor een hoger loon. Daarnaast worden de president en de regering beschuldigd van corruptie, repressie, banden met bendes en bandieten, het muilkorven van de pers en het schenden van de mensenrechten. En temidden van dit alles loopt voormalig dictator Jean-Claude Duvalier vrij rond.

Bart Van Malderen
22 juni 2014

Meer artikels uit deze rubriek