Actueel november 2013

Vele mensen willen dat president Martelly en premier Lamothe opstappen. Er gaat geen week voorbij of er breekt een schandaal uit over een dossier waarvoor zij verantwoordelijk zijn. In de Dominicaanse Republiek dreigen meer dan 200 000 mensen die afstammen van Haïtiaanse ouders, de Dominicaanse nationaliteit te verliezen.

Aangezien er dit jaar geen verkiezingen gehouden worden en het mandaat van nog eens 10 senatoren weldra eindigt, blijven er begin januari maar 10 senatoren meer over, terwijl de senaat 30 leden zou moeten tellen. De kans is dan ook groot dat president Martelly het parlement ontbindt en gaat regeren via decreten.
Velen vinden dat de weg dan openligt naar een nieuwe dictatuur. In september was er protest in Jacmel en Cap-Haïtien tegen Martelly en Lamothe. De verschillende organisaties die opriepen om te manifesteren, vinden de actuele politiek ondemocratisch. Ze stellen vast dat de democratische verworvenheden voortdurend bedreigd worden door het autoritarisme, de willekeur, de ondoorzichtigheid en de personalisatie van de huidige machthebbers. Martelly en Lamothe worden ervan beschuldigd de grondwet naast zich neer te leggen.
De golf van politieke en juridische schandalen bereikte een hoogtepunt met de dood van rechter Joseph, die onderzoek deed naar de betrokkenheid van de vrouw en zoon van Martelly in een corruptieschandaal. Tijdens een geheime ontmoeting met Martelly en Lamothe zou zoveel druk op de rechter zijn uitgeoefend dat hij korte tijd later aan een hersenbloeding overleed.

Het volgende voorbeeld illustreert hoe het er tegenwoordig aan toe gaat. Een zakenman uit Port Salut, Daniel Evinx, bracht een nacht door in de gevangenis van Les Cayes, op verdenking van betrokkenheid bij drugshandel. Evinx is echter een vertrouweling van president Martelly. Na zijn arrestatie kwam er onmiddellijk een carrousel op gang. De regeringscommissaris die Evinx had aangehouden, werd door de minister van justitie op non-actief gezet en Evinx werd vrijgelaten. De politie verklaarde nadien dat er aan Evinx niets ten laste kon worden gelegd.

Op 17 oktober, de dag waarop de moord op Jean-Jacques Dessalines wordt herdacht waren er in Port-au-Prince en Cap-Haïtien betogingen tegen Martelly en Lamothe. Het protest in Port-au-Prince werd georganiseerd door aanhangers van de partij Fanmi Lavalas van voormalig president Jean Bertrand Aristide. De betogers willen met hun acties doorgaan totdat president Martelly en premier Lamothe opstappen.

Persvrijheid bedreigd

Intimidatie en bedreiging van journalisten zijn weer schering en inslag. Op 1 oktober kreeg journalist Rodrigue Lalanne van radio Kiskeya enkele rake klappen van een veiligheidsagent van president Martelly. Het enige wat Rodrigue gedaan had was het herhalen van een vraag, waarop hij geen antwoord had gekregen.
Een journaliste van Kiskeya die bekendmaakte dat onderzoeksrechter Lamarre Bélizaire na het aflopen van zijn mandaat, gedurende 10 jaar niet mag optreden als advocaat in Port-au-Prince, werd gedagvaard door het gerecht.
Journalist Jean Monard Métellus ontdekte dat zijn wagen gesaboteerd was. De moeren van zijn wielen waren losgedraaid.
Het zijn maar enkele feiten die aantonen dat de vrijheid van meningsuiting sterk wordt beknot.

Verlies Dominicaanse nationaliteit

Op 23 september besliste het grondwettelijk hof van de Dominicaanse Republiek dat alle personen die na 1929 in de Dominicaanse Republiek uit buitenlandse ouders zijn geboren, hun Dominicaanse nationaliteit verliezen. De centrale kiescommissie krijgt van het hof een jaar de tijd om de namen van al deze personen van de kieslijsten te schrappen.
Door de maatregel worden meer dan 200 000 afstammelingen van Haïtiaanse ouders getroffen. Zij worden staatloos, dat wil zeggen zonder enige nationaliteit. De meerderheid van hen heeft geen enkele band met Haïti.
Het hof baseert zijn beslissing op de nieuwe grondwet van 2010, waarin staat dat alleen personen die in de Dominicaanse Republiek geboren zijn en waarvan één of beide ouders Dominicaan zijn, recht hebben op de Dominicaanse nationaliteit.
De Haïtianen die na 1929 in de Dominicaanse Republiek zijn komen werken, onder meer als suikerrietkapper, worden beschouwd als personen ‘in transit’ en daarom hebben hun kinderen geen recht op de Dominicaanse nationaliteit.
Colette Lespinasse, coördinatrice van GARR, een organisatie die het opneemt voor Haïtianen en hun afstammelingen in de Dominicaanse Republiek, spreekt van een racistische en anti-Haïtiaanse maatregel. De Dominicaanse anglicaanse bisschop Telésforo Isaac heeft het over een historische vergissing en misdaad onder de schijn van wettelijkheid. Een dergelijke maatregel is ingegeven door sociale intolerantie, het misprijzen van andere culturen en wraakzucht.
De Dominicaanse maatregel komt niet helemaal onverwacht. Sinds juni is de relatie tussen Haïti en de Dominicaanse Republiek gespannen. Haïti verbood toen de invoer van pluimvee uit de Dominicaanse Republiek, omdat er vogelgriep heerste in het buurland. Daarnaast verbood Haïti, om het milieu te beschermen, de invoer van zakken van polyethyleen. Beide maatregelen zetten de handelsrelaties tussen Haïti en de Dominicaanse Republiek onder druk. Haïti is een van de belangrijkste handelspartners van de Dominicaanse Republiek.

Protest

Tegen de beslissing van het Dominicaans grondwettelijk hof ontstonden heel wat protestacties. Begin oktober werd er betoogd voor de ambassade van de Dominicaanse Republiek in Haïti. Er ging een petitie rond die door heel veel mensen ondertekend werd. Op 23 oktober werd er wereldwijd geprotesteerd voor de ambassades van de Dominicaanse Republiek. Wyclef Jean, een bekende zanger van Haïtiaanse afkomst, schreef een protestsong.
Begin oktober werden ook gerechtelijke stappen ondernomen om de racistische maatregel ongedaan te maken. Verschillende organisaties trokken naar het Inter-Amerikaans hof van de rechten van de mens. Ze eisten gerechtigheid voor de slachtoffers van discriminatie. De Dominicaanse burgerlijke stand weigerde immers al aan verschillende personen identiteitspapieren te geven, hun paspoort te vernieuwen of hen andere documenten te bezorgen, onder het voorwendsel dat ze afstammelingen zijn van buitenlanders. De uitspraak van het Inter-Amerikaans hof wordt verwacht begin januari.
De president van de Dominicaanse Republiek, Danilo Medina spreekt over een drama en een humanitair probleem dat veroorzaakt wordt door de beslissing van het grondwettelijk hof, maar hij komt niet tussenbeide omdat hij de scheiding tussen de rechterlijke en uitvoerende macht wil respecteren.

Cholera

De cholera-epidemie maakt nog altijd slachtoffers in Haïti. In New York werd er betoogd tegen de Verenigde Naties, die hun verantwoordelijkheid in verband met het uitbreken van de cholera blijven ontkennen. Nochtans kwam de cholera in Haïti via Nepalese blauwhelmen die besmet waren. De cholera eiste al meer dan 8000 mensenlevens. De betogers eisten van de VN een schadevergoeding voor elk slachtoffer.
De VN blijven echter doof voor elke schadeclaim. De VN zeggen wel dat ze zullen blijven meewerken in de strijd tegen de cholera.

Ministers voor de senaat

Begin november werden de ministers van justitie, binnenlandse zaken en buitenlandse zaken geïnterpelleerd door de senaat. De aanleiding hiervoor was de arrestatie van André Michel, een belangrijk politiek leider en uitgesproken tegenstander van het huidige regime.
De minister van justitie werd beschuldigd van verschillende tussenkomsten in gerechtelijke procedures. Hij zou medeverantwoordelijk zijn voor de dood van rechter Joseph. Daarnaast gebruikte hij zijn invloed als minister om het drugsdossier tegen Evintz te blokkeren.
De minister van binnenlandse zaken werd ervan beschuldigd dubieuze personen te hebben aangesteld in verschillende gemeenten en andere lokale besturen. Voorstanders van de minister verklaarden dat hij goede relaties heeft met de boeren.
De minister van buitenlandse zaken werd een gebrek aan verantwoordelijkheid verweten, omdat hij ermee instemde dat verschillende functionarissen die niet in de gratie vielen van de president, ontslagen werden.
Uiteindelijk werd er gestemd door de 20 senatoren die nog zetelen in de senaat. De drie ministers overleefden nipt de motie van wantrouwen. Tijdens de hoorzittingen in de senaat werd eens te meer duidelijk dat er sprake is van wanbeheer door de huidige politieke machthebbers. Hun beleid is autoritair, gekenmerkt door dictatoriale trekjes. Ze negeren grondwettelijke bepalingen en administratieve procedures.
Geld van de schatkist wordt vaak niet gebruikt waarvoor het bestemd is. De rekeningen kloppen niet en er is nauwelijks controle op de geldstromen. Ondanks flagrante misbruiken vindt de regering dat ze niets verweten kan worden.

Uruguay en de Minustah

Eind oktober stelde de president van Uruguay, José Mujica, de Haïtiaanse president voor een ultimatum. President Martelly krijgt van hem 90 dagen de tijd om te bewijzen dat hij zich inzet voor de democratie in Haïti. Als hij daarin niet slaagt, dan trekt Mujica de soldaten van Uruguay terug uit de Minustah.
Mujica twijfelt aan de bereidheid van Martelly om zich in te zetten voor de democratie. Zijn twijfels worden gevoed door het alsmaar uitstellen van de verkiezingen in Haïti.
Mujica overlegde met de president van Venezuela en zei dat hij de steun heeft van alle Zuid-Amerikaanse landen.
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft in oktober het mandaat van de Minustah met een jaar verlengd.

Vrouwen in het parlement

Op initiatief van de feministische organisatie SOFA zetelen op 16 oktober 129 vrouwen symbolisch in het parlement. Samen met andere vrouwenorganisaties wil SOFA het belang aantonen van de deelname van vrouwen aan het politieke leven.
Vrouwen hebben in Haïti nooit meer dan 6 % van de parlementszetels ingenomen. De vrouwenorganisaties willen daarin verandering brengen.

Bart Van Malderen
8 december 2013

Meer artikels uit deze rubriek