Belgische Steun aan Haïti na de Aardbeving

Hoe belangrijk is België als donor voor Haïti?

Als vooruitblik op het herstel in Haïti 3 jaar na de aardbeving van januari 2010 geven we graag een zicht op de hulp die vanuit België naar Haïti is gegaan. Dit overzicht is niet helemaal volledig omdat de informatie ontbreekt van zowel de diverse vierde-pijler-organisaties die eigen initiatieven steunen in Haïti, als van de privé-bijdragen die voor één of ander project gestort werden en waarvan noch de koepel van de NGOs (11.11.11) noch de Belgische overheid weet heeft.
Hier volgen dus wat cijfergegevens van de Belgische NGO’s en de Belgische Overheid.

Welke steun ging vanuit België naar Haïti in 2010 en 2011? Onze gegevens zijn gebaseerd op de cijfers van de NGO federatie en de Belgische overheid en wellicht niet volledig zoals hoger verduidelijkt.

1. De Belgische overheid

Een groot deel van deze 20 miljoen werd uitgekeerd aan de internationale organisaties UNICEF met ongeveer 10 miljoen € voor steun aan educatie en kwetsbare kinderen en de FAO (de Wereldvoedselorganisatie) die ongeveer 4 miljoen € kreeg voor versterking van de voedselzekerheid. Daarnaast ging er ook steun naar B-Fast in de eerste dagen na de aardbeving.

2. Het Programma voor Heropstanding van Haïti (via het consortium van 11.11.11)

Dit programma kreeg een deel van de 20 miljoen Euro van het Belgische overheidsbudget Noodhulp en Heropbouw.
In september 2010 besloot de Belgische overheid om 6 miljoen € toe te kennen aan een gezamenlijk programma voor 3 jaar, dat zou gerealiseerd worden door een consortium van 16 Belgische NGOs en organisaties die actief zijn in Haïti. Een eerste schijf van 2,3 miljoen € werd goedgekeurd en uitbetaald in december 2010. Hiermee werden twee scholen heropgebouwd, een gezondheidscentrum gebouwd en vooral gewerkt aan versterking en verbetering van de voedselproductie rond Port-au-Prince en in de zones die hun bevolking zagen toenemen door families die wegtrokken uit Port-au-Prince. Het programma zorgt tevens voor initiatieven van capaciteitsopbouw bij de lokale bevolking in het binnenland.
Het gaat om zowel technische begeleiding en vorming, als om het stimuleren van samenwerking tussen Haïtiaanse organisaties, en het komen tot overleg met de lokale en nationale overheden. Men wil verandering in het beleid op gang brengen en tot lange termijn beslissingen komen die de bevolking ten goede komen. M.a.w. het proces van democratisering steunen en versterken. Dit programma wordt gecoördineerd door 11 11 11 (i.s.m. CNCD-11.11.11), het heeft ook een lokale vertegenwoordiging in Haïti voor de coördinatie aldaar. In België is er regelmatig overleg tussen de deelnemende organisaties over de uitvoering en evolutie van de acties. In Haïti komen de Haïtiaanse partnerorganisaties samen om voorstellen aan te brengen voor het versterken van hun kennis en capaciteiten en samenwerking. De organisaties leren elkaar beter kennen, organiseren uitwisselingen onder elkaar om van elkaar te leren. De vormingen die via 11 11 11 lokaal georganiseerd worden – zoals administratief en financieel beheer, analyse van de context, .. – zien heel wat geïnteresseerde verantwoordelijken deelnemen.
Met veel vertraging (budgettaire redenen van de overheid) is na rapportering van schijf 1, recent in november 2012 een schijf betaald van het resterende bedrag van 3,7 miljoen € voor de periode 2012-2013.

Op de donorconferentie van 30 maart 2010 in New York waar de landen beslisten over de steun voor heropbouw van Haïti, beloofde de Belgische Minister van Ontwikkelingssamenwerking een bijdrage van 20 miljoen Euro vanuit België.
Anderzijds mobiliseerde de Belgische bevolking massaal voor de actie 12-12 en werd in totaal ongeveer 24 miljoen Euro ingezameld. Daarnaast hebben heel wat NGO’s en lokale steungroepen (vierde-pijler-organisaties genoemd) middelen ingezameld om hun eigen partnerorganisaties of project in Haïti te helpen.

3. De Belgische NGOs + 12-12

De cijfers van steun voor Haïti binnen de NGO-sector tonen een enorme toename als we de bedragen voor 2010 en 2011 naast die van 2009 leggen.
Totaal besteed in Haïti door Belgische ngo’s :
In 2009 : 6.737.349 €
In 2010 : 44.870.286 €
In 2011 : 27.318.696 €

De grootste stijgingen van 2009 naar 2010 zien we bij :

  • Artsen zonder Grenzen : van 3.264.273 € in 2009 naar 25,751.512 € in 201 en 15.862.333 € in 2011 (inkomsten uit meerdere landen)
  • Croix Rouge Belgique : van 0 naar 1.618.412 € (via hun internationaal netwerk)
  • Rode Kruis Vlaanderen : van 273.421 € naar 2.585.311 € en 1.242.880 € en in 2011 (besteding via hun internationaal netwerk)
  • Oxfam-Solidariteit : van 557.543 € naar 1.445.683 € en 1.664.483 € in 2011
  • Broederlijk Delen : van 626.627 € naar 1.717.064 € en 1.002.071 € in 2011
  • Caritas : 121.165 (2008) naar 823.369 € in 2009 en 738.353 € in 2011

Na bijna 3 jaar leven nog ongeveer 450.000 mensen in de tentenkampen op diverse plaatsen in de stad en langsheen de weg naar het zuiden. Iets meer dan 1 miljoen mensen hebben in de voorbije periode op één of andere manier onderdak gevonden, hetzij in het binnenland, hetzij in de nieuwe nederzettingen aan de rand van Port-au-Prince of ze hebben hun woning kunnen herstellen.
Ook voor de campagne ter bestrijding en als preventie van cholera werden wat middelen ter beschikking gesteld. De campagne heeft wel effect gehad, maar in het regenseizoen steekt de epidemie toch weer sterk de kop op.
18 maanden na de catastrofe werd de ‘urgentieperiode’ afgeblazen en begonnen heel wat ‘noodhulporganisaties’ zich terug te trekken. Dit zien we ook in de cijfers van 2011 die lager liggen dan in 2010.
De nog overblijvende kampen krijgen geen humanitaire steun meer, dus geen aanvoer meer van water en voedsel. De Haïtianen laten echter de armen niet zakken. Ze zijn harder dan ooit aan het werk voor de heropbouw, niet alleen fysiek maar ook inhoudelijk.

Greet Schaumans
21 december 2012