Bevrijdingssoep

De feesten zijn in aantocht. Terwijl de ene er hoopvol naar uitkijkt, wil de ander dat dit opgeklopt commercieel gebeuren vlug achter de rug is. Maar er aan ontkomen kunnen we niet en we maken er het beste van. Er wordt druk gezocht naar recepten. Het mag eens iets anders zijn. Voor de komende feestdagen stellen we pompoensoep voor; natuurlijk op zijn Haïtiaans, daar gaan we immers voor. Maar wat heeft Haïtiaanse pompoensoep nu te maken met eindejaar en bevrijding?

Nieuwjaar is in Haïti een speciale dag. 1 januari is immers de dag waarop de onafhankelijkheid van Haïti gevierd wordt. Na jaren guerilla-oorlog kwam begin de 19de eeuw de bevrijdingsstrijd in een beslissende fase. Uiteindelijk verdreven de slaven de Franse bezetters. Nu het slavenjuk was afgeworpen, wilde iedereen de vroegere periode van onderdrukking zo vlug mogelijk zien verdwijnen. Een heel nobele en goed te begrijpen idee, maar in de praktijk voor heel wat spanningen zorgde.

In zijn “Pedagogie van de onderdrukte” beschrijft de Braziliaanse onderzoeker Paulo Freire heel trefzeker hoe de onderdrukte, vaak zonder het zelf te beseffen, gewoontes van de onderdrukker overneemt. Vooral als het om zaken gaat die hij vroeger absoluut niet mocht doen en nu plots wel in zijn bereik ligt. Zo hadden de koloniale overheersers de slaven het verbod opgelegd om de “soupe au giromon” (pompoensoep) te eten omdat ze te heerlijk was (zeker) en omdat de velden vooral voor de export (suiker) dienden. Alleen de kolonisatoren hadden het recht om deze soep die door de vroegere slavinnen werd klaargemaakt, op te eten.

Pompoensoep (6-8 pers.)

Het vlees (1 kg) onderdompelen in een ketel met 3 tot 4 liter water.

De in stukken gesneden bouillongroenten (ajuin, wortel, selder, prei en pompoen) laten sudderen in olie.

Voeg de gebakken groenten bij de bouillon en laat nog even doorkoken.

Daarna het vlees er uit halen en de soep mixen.

Voeg nu spaghetti (eventueel vermicelli), kleine stukjes aardappelen en pompoen aan het kookvocht toe.

Terwijl dit gaar wordt, het vlees in stukjes snijden.

De soep kruiden met peper, zout, look, pepertjes en 3 kruidnagels.

Op het einde het vlees er aan toevoegen en nog eventjes laten koken. De kruidnagels verwijderen.

Afwerken met waterkers en/of peterselie. Smakelijk.

Na de bevrijding werd het eten van pompoensoep op de nationale feestdag een vaste gewoonte.

De pompoensoep eet men in familiekring, maar deelt men ook met buren en vrienden. Op nieuwjaarsdag wisselt men grote kommen pompoensoep uit waarbij men elkaar een goede gezondheid toewenst. Voor een Haïtiaan gaat de gezondheid boven alles. Dat alleen al brengt hem in een goede stemming. Van zodra hij gezond is, denkt hij dat het morgen beter zal gaan; ook al heeft hij niks om te eten. Zolang hij over een goede gezondheid beschikt om er zich door te slaan, is hij tevreden en gelooft hij in een betere toekomst.

De “giromon” is een soort pompoen. Men eet ze zoals aardappels of men maakt er soep van. Wie zich geen pompoenen kan aanschaffen, krijgt er vaak wel van de buren, soms met wat rundsvlees. Wie met andere boeren in ‘combite’ werkte voor een grote landeigenaar, kreeg voor dit labeur maar de helft van het salaris en wat brandewijn (clairin); de andere helft werd hen op 31 december overhandigd in de vorm van een rund. Die dag werd het rund geslacht en onder de boeren die aan de ‘combite’ deelnamen verdeeld. Een boer kon zo op een ‘coltige’ verschillende stukjes vlees ‘verdienen’ als hij maar had deelgenomen aan meerdere ‘combites’.

Denieze Edmond
Johan Verstraete

Johan Verstraete
1 december 2001

Meer artikels uit deze rubriek