De familieverzekering

Krakend en kreunend kruipt “Don de Dieu” elke donderdag traag naar het hoger gelegen heuvelland. Overladen met koopwaar en passagiers is Don de Dieu de enige vrachtwagen die de verre reis maakt tot aan de voet van het rotsgebergte. De vele modderputten in de aardeweg maken de rit loodzwaar.

In elk dorp zijn er een paar groothandelaars. Ze hebben een kleine winkelruimte, overvol met goederen. Contant geld hebben ze niet, een bankrekening is hen onbekend. Geiten en runderen hebben ze wel – dieren die men vlug te gelde kan maken. Dat is hun lopende rekening. Heel wat vrouwen in het dorp zijn een soort onderafnemer bij hen. Ze komen bij de handelaar om koopwaar – zoveel als ze op hun hoofd kunnen dragen – en gaan dan de verre weg naar de markten in het bergland. De betaling gebeurt elke woensdag,, want de volgende dag gaat de handelaar naar de provinciehoofdstad voor nieuwe aankopen. Zo draait de economie in het binnenland. De koopwaar vertrekt in de provinciestad met Don de Dieu en komt, op het hoofd van de vrouwen, tot in de verste marktplaatsen.

Bij de laatste bocht, reeds dicht bij het dorp, glijdt de vrachtwagen in een diepe put, helt gevaarlijk over naar links, en valt met groot lawaai op zijn linkerzijde. De hele lading, mensen inbegrepen, belandt in een lager gelegen bosje. Gekneusd of licht gekwetst komen de passagiers recht en zoeken in paniek hun koopwaar. Alleen Elifèt, een jongeman van rond de dertig, komt niet recht. Kermend houdt hij zich vast aan een boompje en wijst naar zijn rechterbeen. Een rollend vat olie heeft zijn been geraakt en juist boven de knie steken enkele splinters naar buiten. Het zoeken naar persoonlijke zaken valt stil, iedereen komt vol medelijden bij de jongeman. In het afgelegen heuvelland betekent een open beenbreuk amputatie tot boven de knie – je mag nog tevreden zijn als je geen gevaarlijke infectie oploopt

Maar ditmaal komt een familieapparaat in werking geleid door Isania, de moeder van de gekwetste jongeman. Elifèt zelf heeft in enkele jaren een flinke handel opgebouwd. Zaken doen, dat heeft hij van zijn moeder geleerd. Heel zijn familie zit in de wereld van kopen en verkopen. Broers en zussen wonen verspreid over het heuvelland en hebben een sterke familieband. Dat haar zoon zwaar gehandicapt door het leven moet gaan, wil moeder Isania met alle middelen beletten. Ze stuurt iemand per moto om alle familieleden in te lichten over het ongeval, iemand anders zendt ze naar een naburig dorp om een lichte pick-up te halen voor het vervoer van de gekwetste. De moeder beslist haar kind naar het ziekenhuis van Dajabon te brengen, juist over de grens in het buurland. Ginds kan men radiografie nemen, er zijn een paar goede dokters en wellicht zal men daar niet spreken over amputatie. De behandeling zal een groot bedrag kosten, maar ze wil alles doen voor haar zoon.

Langzaam schuiven de omstaanders een groot stuk karton onder Elifèts lichaam, daarna draagt men hem op een matras in de open pick-up. Zijn moeder geeft hem een klein stuk hout om tussen zijn tanden te steken als de pijn te hevig zou worden. Eens in het hospitaal gaat alles heel vlug en ook heel zakelijk. Met de radiografie in de hand telefoneert een jonge dokter naar de orthopedist in de hoofdstad. Het gesprek gaat over de medische ingreep en de nazorg, over de verplaatsing en de prijs. Het gaat om een grote som geld, maar heel de familie zal bijdragen. Isania heeft enkele neven in het verre buitenland. Ook zij worden ingelicht over het ongeluk en komen in de kring van solidariteit.

Een ijzeren plaat, enkele vijzen en een dikke plaaster houden het gebroken been samen. Binnen twee maanden mag de jongeman terug leren stappen. De mensen in het heuvelland staan versteld van wat de moderne geneeskunde kan. In een land waar geen ziekenfonds of ongevallenverzekering bestaat, is het herstel van Elifèt een klein wonder.

Een heel sterke familieband – met vooral een moeder die leiding kan geven en weet te organiseren – heeft het been en de toekomst van de jongeman gered. Elifèt betaalt geen enkele bijdrage en heeft geen enkele polis in huis, toch is hij aangesloten bij de beste en goedkoopste familieverzekering.

Raymond De Caluwé
1 juni 2007

Meer artikels uit deze rubriek