De lange weg naar Golgotha

De rollen zijn verdeeld, de jonge acteurs hebben hun tekst in handen. De voorbereiding op Goede Vrijdag komt op gang. Scènes van de kruisweg worden ingeoefend onder een boom of een afdak. Hier en daar is er zangrepetitie, de droeve melodie van de klaagzangen dringt door tot de verste uithoeken van het dorp. Op zaterdag trekken de meeste jonge mensen naar de markt. Pilatus en Simon van Cyrene, Maria Magdalena en Moeder Maria, de wenende vrouwen van Jerusalem en de Romeinse soldaten – alle acteurs zijn op zoek naar tweedehandse kledij. De figuren van de kruisweg krijgen gestalte.

Kleine kinderen in Haïti kunnen dansen voor ze kunnen gaan. Heel wat jonge mensen zijn goede zangers en goede acteurs voor ze kunnen lezen en schrijven. Cultuur is op de eerste plaats expressie, het is de wereld van verhaal en zang, mime en dans. Zelfs het geluid van een tamboer in de verte zorgt voor ritmische beweging bij klein en groot. Emoties van vreugde en verdriet worden niet onderdrukt, maar spontaan geuit. Die culturele eigenheid heeft ook invloed op de liturgie. Het lijden van Goede Vrijdag en de vreugde van Pasen worden uitgebeeld, grijpen elke mens aan en zijn ook een dorpsgebeuren.

Kort voor de Goede Week krijgt het hele dorp een opknapbeurt. Enkele vrijwilligers vullen de vele putten in de aarden weg, anderen snoeien de bomen rond het dorpsplein, sommige mensen verven hun huisje. In heel die drukte is één figuur totaal afwezig. Macner, een jongeman van vooraan in de dertig, is nergens te bespeuren. Deze uitstekende acteur is uitgekozen om dit jaar de rol van Jezus te spelen in de kruisweg. Om zich in te leven in zijn rol leest Macner dagelijks een stuk uit het lijdensverhaal, hij bidt en mediteert heel alleen in de savanne, een eind buiten het dorp. Zijn familie voelt dat hij met iets heel belangrijks bezig is. Ze vallen hem niet lastig met de kleine problemen van alledag.

De dagelijkse drukte van kopen en verkopen, naar de markt of het veld gaan, ligt volledig stil op Goede Vrijdag. Op die dag komen zelfs de mensen uit het afgelegen heuvelland naar het dorp. Iedereen is gekleed in het wit, of heel donker, zoals bij een begrafenis. Er is een bedrukte stemming en er wordt opvallend stil gesproken in de straten. Aan de kerkdeur hangt een wit gordijn – een teken dat er een overlijden is. Verspreid in het dorp staan veertien kleine houten kruisjes, die weg zal Macner en de hele stoet volgen naar Golgotha.

Onderweg groeit de biddende en zingende massa bij elke statie. Iedereen is diep onder de indruk als Maria Magdalena het doek met de lijdende Christus toont. De wenende vrouwen van Jeruzalem treden naar voor uit de massa. Hun kreten gaan door merg en been, heel wat mensen wenen en snikken in stilte. En dan plots, vlak voor mij, valt Macner een derde keer op de grond. In zijn volle lengte ligt hij daar, het zware kruis drukt op zijn rug. Een ogenblik is het heel stil, dan barsten de meeste omstaanders uit in luid geween.

Bij het recht staan kijkt Macner het publiek recht in de ogen. Zijn gezicht is bezweet, het kruis is een zware last onder de stekende tropenzon. De kruisdraging vergt veel fysieke kracht. Er is ook eindeloze droefheid en schrik in zijn gelaat. Dat is niet de jonge Macner die iedereen kent, hij is gewoon de lijdende Christus op weg naar Golgotha.

Op Paasmaandag, reeds vroeg in de morgen, hervat het gewone leven. Vrouwen gaan naar de markt en mannen stappen naar de akker. Onderweg praten ze meer dan gewoonlijk. Het passieverhaal en het Paasgebeuren hebben hen diep geraakt en geven hen kracht voor de toekomst. Alleen Macner is nergens te zien. Hij ligt te bed met lichte koorts en hevige hoofdpijn. Zijn vrienden van de kruisweg komen op bezoek en loven zijn acteertalent. Macner glimlacht, maar zegt dat hij in de toekomst nooit meer de rol van Jezus rol zal spelen. De fysieke inspanning en de grote emotie waren hem teveel. “Een volgende keer zou ik nooit in Golgotha aankomen”, zegt hij. Zijn vrienden stellen geen enkele vraag, ze weten dat Macner ditmaal geen toneel speelt.

Raymond De Caluwé
1 mei 2004

Meer artikels uit deze rubriek