De ogen van het hart

Een nieuw boek van Aristide

In 1960 bezaten de 20 % rijksten van de wereldbevolking 70% van alle rijkdom. Vandaag is dat mede ingevolge de ‘mondialisering’ 86%. De armsten bezaten in 1960 2,3% van alle rijkdom, vandaag is dat nog amper 1%.

Nagels met koppen, zoals ex-president Aristide er wel meer slaat in “De ogen van het hart”, dat de armsten een “derde weg” wil wijzen om uit de ellende te geraken. Waar die derde weg heen moet leiden, beschrijft Aristide aan het eind van het boek, waar hij fantaseert over een volledig gealfabetiseerd land, waar de coöperaties bloeien, de Creoolse varkens terug zijn van weggeweest en de berghellingen weer begroeid geraken.

Maar de “derde weg” naar die utopie blijft zeer vaag. Het is een typisch “Aristidiaans” boek geworden, vol retorisch taalgebruik, een voorspelbare mix van ideeën en voorstellen, gekruid met voorbeelden uit zijn onmiddellijke omgeving (het straatkinderenproject, de kinderradio…), waardoor het in hoofdzaak een oratio pro domo wordt die de mondialisering bepaald niet zal tegenhouden. En die wellicht niet toevallig kort voor de verkiezingen is verschenen…

Hier en daar is Aristide – terecht – scherp, b.v. als hij stelt dat in Haïti zelden een project met zoveel daadkracht en efficiëntie is uitgevoerd als de uitroeiing van de Creoolse varkens.

Af en toe maakt hij ons nieuwsgierig, b.v. als hij het heeft over een buitenlandse generaal die met geweld dreigde als Aristide zou voortgaan op het pad dat hij met de afschaffing van het Haïtiaanse leger was ingeslagen. Maar welke generaal? Over de privatisering zegt hij dat ze een voorwaarde was om zijn terugkeer uit ballingschap mogelijk te maken. Opgelegd door wie?

Een mooi uitgegeven, vlot lezend boekje, maar wie achter de retoriek wil kijken, blijft helaas op zijn honger.

René Smeets
1 juni 2000

Jean-Bertrand Aristide, Eyes of the Heart. Seeking a Path for the Poor in the Age of Globalisation, Common Courage Press, Monroe, VS, ISBN 1-56751-186-4, 90 blz., 9 USD.