De transfers van de Haïtiaanse diaspora

Zonder woorden
Zonder woorden

Meer dan 247 miljoen mensen, of 3,4 % van de wereldbevolking, leven niet in het land waar zij geboren zijn. Velen zoeken hun geluk in het buitenland.
De meeste migranten behouden een band met hun land van herkomst. Velen zenden geld naar hun families. In 2015 werden de transfers wereldwijd geschat op 601 miljard USD. Hiervan ging ongeveer 441 miljard USD naar landen in het Zuiden. Deze hulp bedraagt driemaal zoveel als de officiële ontwikkelingshulp en meer dan 10 % van het BNP. Men verwacht dat de transfers in 2016 meer dan 500 miljard USD zullen bedragen. Indien men rekening houdt met transfers langs informele kanalen ligt het totale bedrag waarschijnlijk nog hoger.

Transfers naar en vanuit Haïti in miljoen USD
Transfers naar en vanuit Haïti in miljoen USD

*Transfers wereldwijd*

Het belang van de transfers is zo groot dat het IFAD (International Fund for Agricultural Development), een agentschap van de Verenigde Naties, er een tweejaarlijks forum over organiseert. Op het laatste forum in Milaan werd de dag van 16 juni uitgeroepen tot Internationale Dag van de Familietransfers. De Internationale Dag van de Familietransfers wil de aandacht vestigen op de noodzaak om de overdracht en de besteding van dit soort hulp te optimaliseren.
De transfers dienen in de eerste plaats om uitgaven voor voeding, woning, schoolgeld en gezondheid te bekostigen. Verder dienen zij als hulp bij investering in de landbouw of de kleinhandel. 40 % van de transfers gaat naar het platteland. De begunstigden zijn gewoonlijk niet vertrouwd met de traditionele banken.
De kosten van de transfers liggen vrij hoog en zouden moeten verlaagd worden. De besteding van de hulp zou idealiter niet beperkt mogen blijven tot consumptie, maar een bijdrage moeten leveren tot duurzame investeringen in de economie. Hiervoor wordt een oproep tot medewerking gedaan tot de publieke sector, de private sector en het middenveld (of civil society).

Transfers in miljoen USD in 2013
Transfers in miljoen USD in 2013

*Transfers van en naar Haïti*

De transfers naar Haïti zijn tijdens de afgelopen 10 jaar haast verdubbeld en bedragen in 2015 zelfs meer dan 2 miljard USD (zie Figuur 2).

Aantal (1.000) Haïtiaanse migranten
Aantal (1.000) Haïtiaanse migranten

De meeste transfers naar Haïti vertrekken uit de Verenigde Staten (meer dan 1 miljard USD), gevolgd door de Dominicaanse Republiek, Canada, Frankrijk en de Bahamas. (zie Figuur 3).

De omvang van de transfers uit de gastlanden komt overeen met het aantal migranten ter plaatse. (zie Figuur 4). Ik veronderstel dat het aantal mensen dat men tot de Haïtiaanse diaspora mag rekenen veel groter is dan de cijfers opgenomen in de statistieken. Over het algemeen rekent men ook de mensen van Haïtiaanse afkomst met vreemde nationaliteit tot de diaspora.

Money transfer operators
Money transfer operators

*Kost van de transfers*

De tabel in Figuur 5 geeft een overzicht van de kosten die de money transfer operators aanrekenen bij een transfer van 200 USD van de Verenigde Staten naar Haïti. De kosten schommelen van 4 % tot 7,50 %. In de tabel vinden wij de grootste operators wereldwijd terug: MoneyGram (200 landen), Western Union (200 landen) en Ria (147 landen). De goedkoopste is een lokale speler: Unitransfer (14 landen, waaronder de Verenigde Staten, Canada, Frankrijk en landen in de Caraïben). De kleinste speler is CAM (Caribbean Air Mail). Deze laatste biedt ook de mogelijkheid voedsel te leveren aan de bestemmeling.

Tann pou tann (Geduld is een mooie deugd)
Tann pou tann (Geduld is een mooie deugd)

(Om de tabel meer leesbaar weer te geven, gebruik de rechtermuisknop en Afbeelding weergeven of Afbeelding opslaan – n.v.d.r.)

Ondanks de hoge transferkosten besloot de Haïtiaanse regering op 15 juni 2011 om op iedere inkomende of uitgaande transfer een taks van 1,5 USD per transfer te heffen. Deze inkomsten moesten worden gereserveerd voor een speciaal onderwijsfonds. Deze taks moet in de afgelopen jaren ongeveer 150 miljoen USD hebben opgebracht. Toch heerst er nog altijd onzekerheid over de besteding van het fonds.

Financiële gegevens over Haïti
Financiële gegevens over Haïti

*Belang van de transfers*

De tabel in Figuur 7, van de Wereldbank, toont dat het niet te verwonderen is dat Haïtianen hun geluk zoeken in het buitenland: in 2014 bedroeg het Bruto Nationale Inkomen slechts 820 USD per persoon. De diaspora laat zijn familie in het vaderland niet in de steek: de transfers gaan in stijgende lijn en bedroegen in 2014 bijna 2 miljard USD, hetzij 22,8 % van het BNI, of ongeveer even groot als de jaarlijkse begroting van de Haïtiaanse staat.
Sinds 2012 overstijgen de transfers zelfs de officiële ontwikkelingshulp. De ontwikkelingshulp kende een uitschieter in 2010, toen meer dan 3 miljard USD werd vrijgemaakt ten gevolge van de aardbeving. De buitenlandse directe investeringen daarentegen zijn bedroevend laag: minder dan 100 miljoen USD in 2014.

Guy Clymans
15 juni 2016

Meer artikels uit deze rubriek