Vlaams Haïti Overleg

Het gebed tijdens de ochtendformatie.

Een typisch kringspel begeleid door tambour.

De voorbereiding begon reeds in België: elkaar leren kennen, kennismaken met de spelen die we zouden begeleiden, proberen een elementaire kennis van het Creools onder de knie te krijgen, en het inzamelen van allerhande spelmateriaal.

Eens aangekomen, splitsten we onze ploeg in tweeën om een delegatie te vormen samen met leden van de ‘Bureau National Kiwo’. Die ploegen bezochten de negen vormingsbivakken in de verschillende provincies. Zo hebben we de kans gekregen om het hele land te zien en om de staat van de Haïtiaanse wegen aan de lijve te ondervinden.

In actie tijdens één van onze vormingsmomenten.

Op elk bivak gaven we steeds twee dagen cursus. Onze Haïtiaanse vrienden gaven een lezing over het nieuwe jaarthema, de Chiro-stijl en over de voorbereiding van hun vijftigjarig bestaan. Wij zelf probeerden de Haitiaanse Chiroleden in ons beste Creools en op onze eigen speelse Chiro-manier iets bij te brengen over verschillende elementen van spel, een discussiespel voor leidingsploegen en een spel om de Kiwo-structuur te leren kennen.

Onthaasten

Een dag op bivak begint hier bij het krieken van de dag: om vijf uur ‘s ochtends worden de deelnemers uit hun bed getrommeld en gefloten. Daarna staat een uurtje sport op het programma, maar meer dan wat rondlummelen, hebben we niet dikwijls gezien. Uitzonderingen bevestigen die regel: in Jeremie doen de jongens aan drill, de meisjes maken majorettenpasjes. In de praktijk blijkt het evenwel om precies hetzelfde te gaan…

Het afhalen van de vlag tijdens de slotformatie.

Vervolgens is er veelal een misviering. Dit wordt niet door alle jongeren met evenveel enthousiasme onthaald. Velen onder hen zitten letterlijk op de (kerk)banken te slapen. Zo voelen we ons meteen thuis, denkende aan ons eigen katholieke verleden! Gelukkig worden de missen van Haïti wél af en toe onderbroken met ambiance en sfeervolle liedjes.

Nu volgt de dagelijkse openingsformatie, compleet in perfect uniform, met gebed, zang, vlaggengroet, legerachtige commando’s, kreten, het overlopen van de dagtaken… Deze “ceremonie protocollaire” duurt al gauw een half uur, rechtstaand in de ochtendzon.
‘Ondertussen is het hoog tijd voor het ontbijt’, denkt de doorsnee Vlaamse jongeling, die een strak tijdschema gewend is, dan. Maar op dit moment maken we kennis met de flexibiliteit van de Haïtianen. Dikwijls is het ontbijt (spaghetti, maïspap, akasan…) gewoon nog niet klaar en wordt er een tijdje gewacht.

Groot en klein spelen samen - de majorettenpasjes.

Dit gegeven herhaalt zich zowat heel de dag door. Niemand heeft blijkbaar de tijd in de gaten; een lezing of een activiteit duurt tot ze gedaan is, er wordt gegeten als het eten klaar is … Wij, Belgen, leren hier onthaasten.

Waardevolle vrije momenten

Het verdere verloop van een doorsnee bivakdag is dan ook moeilijk in een schema te gieten. Wel wordt er gewoonlijk afgesloten met een slotformatie en een ‘soiree culturel’ met kleine sketches, toneeltjes, quiz, talentenjacht … Ons Creools is echter te beperkt om bijvoorbeeld de pointe van een humoristisch stuk te snappen. Daar zitten we dan, tussen een bende gierende leden van de leiding…

Veel van de beste momenten op bivak vinden plaats tijdens de vrije momenten: het samen zich wassen, de gesprekken en de spelmomenten tussendoor, de animaties die als pauze in de ellenlange conferences dienen, het nakeuvelen ’s avonds…

Uitwisseling - Haïtianen die een Belgisch spel spelen.

Zo blijkt dat Chiro en Kiwo toch meer gelijkenissen hebben dan eerst gedacht.

Als je ’t ons vraagt: Ayiti Cheri!