Eén jaar Préval


René Préval

Op 16 mei 2007 was de huidige president van Haïti, René Garcia Préval, één jaar aan de macht. Hij zelf en zijn omgeving maken een positieve balans op, maar voor de grote meerderheid van de bevolking is die balans zeer gemengd. Het is nog steeds wachten op beslissingen met tastbare gevolgen voor de kosten van levensonderhoud, de openbare diensten, het onderwijs, de gezondheidszorgen… Kortom: voor de sociale en economische dossiers die het volk het nauwst aan het hart liggen.

Het is waar, het tweede mandaat van Préval als president is begonnen tijdens een periode van grote onveiligheid. Gewapende groepen, waarvan er sommige volledige wijken bezetten, waren onverbiddelijk en terroriseerden de burgers. In december 2006 was de onzekerheid zo groot dat de scholen zich verplicht zagen voortijdig hun deuren te sluiten. In hun onverbiddelijkheid bedreigden deze groepen het gezag van Préval. Die heeft daardoor zijn – sterk gekritiseerde – strategie om met bendes te onderhandelen, moeten wijzigen om een veel harder beleid tegenover hen te gaan voeren. Deze nieuwe strategie, ook wel eens de strategie van de wortel en de stok genoemd, heeft de ordehandhavers in staat gesteld terug de controle te verwerven over bepaalde wijken waar de gewapende bendes tevoren de wet bepaalden. Daardoor is de onveiligheid nu afgenomen.

Voor zijn eerste jaar aan de macht kan Préval er tevens prat op gaan dat hij het land enigszins tot rust heeft gebracht door de dialoog met alle sectoren aan te houden. Die dialoog heeft tot nu toe nog wel niet tot concrete beslissingen in belangrijke dossiers geleid, maar politieke kringen en beroepsorganisaties hebben toch de indruk dat er met hen rekening wordt gehouden doordat zij om hun mening over een boel dossiers worden verzocht.

Ondanks dat alles blijft het beleid van Préval zeer vaag, en het evenwicht dat hij tracht te bewaren, kan op gelijk welk ogenblik kantelen. De vraag rijst op welke politieke krachten hij wil steunen om te regeren. Zijn alliantie met zeven van de in het Parlement sterkst vertegenwoordigde partijen berust meer op een tijdelijke conjunctuur, waarin de bevolking geen crisissen meer wil, dan op een echte consensus onder deze politieke partijen over de wijze van regeren. De in de regering vertegenwoordigde partijen klagen in even grote mate als de partijen die niet aan de regering deelnemen over het gebrek aan visie en coherentie van de regerende ploeg. Intussen is er geen enkel teken dat wijst op het structureren van een politieke partij met de groepen die het “Plateforme Lespwa” hadden gevormd om René Préval aan de macht te brengen. Zijn banden met Lavalas (de partij van ex-president Jean Bertrand Aristide) zijn ook niet helemaal duidelijk. Bepaalde Lavalasaanhangers zien in Préval een verrader die hun eisen niet ernstig neemt en tot nu toe niets heeft gedaan om de fysieke terugkeer van Aristide naar Haïti mogelijk te maken. Andere waarnemers zijn dan weer van mening dat Préval teveel toegeeft aan de Lavalasaanhangers omdat hij bijna al hun eisen heeft ingewilligd, waaronder de vrijlating van gevangen waarop zware verdenkingen van mensenrechtenschendingen rustten.

Het buitenlandse beleid van Préval is al even ambigu; in deze dossiers heerst er een luide stilte, ja zelfs buitenlandminister Rénald Clérismé kan niet meer informatie geven. Préval balanceert tussen de Venezolaanse olie van Chavez en de Amerikaanse dollars van Bush, met knipoogjes naar elk van hen en bezoekjes aan beide kanten. We weten niet of hij de voorkeur geeft aan de vrijhandelsakkoorden van de Amerikanen of aan het Bolivariaans Alternatief voor Amerika. Zal hij het evenwicht weten te behouden voor het welzijn van Haïti?

Welke richting zal Préval het land het komende jaar doen inslaan? Mijns inziens moeten er nu dringend keuzes worden gemaakt, inzonderheid op sociaal en economisch gebied. Anders bestaat het gevaar dat het volk zijn geduld verliest en Haïti eens te meer niet zal weten te profiteren van het klimaat van rust en vrede dat zich in het land installeert en dat kan leiden tot een herleving van de zo broodnodige investeringen om banen te scheppen. Kan de president van Haïti, die in het verleden met de politieke partijen heeft gebekvecht, dit historische mandaat aan? De toekomst zal het ons zeggen.

Colette Lespinasse
1 juni 2007