Geweld in Port-au-Prince


Schieten op de massa in het hart van een sloppenwijk in P-a-P. Foto: Laurent Duvillier/CEDAIL.

Het blijft onrustig in de Haïtiaanse hoofdstad. De voorbije maanden waren er botsingen tussen de politie en oud-militairen. Een groot aantal gevangenen ontsnapte uit de centrale gevangenis. Betogingen eindigden gewelddadig. De VN-troepen van de Minustah probeerden de bendes van Cité Soleil te ontwapenen en was het niet altijd eens met de politie.

Begin februari werden vier politieagenten gedood op de weg naar de luchthaven in Port-au-Prince. De politie was ervan overtuigd dat het ging om een complot van oud-militairen. Volgens getuigenissen en sporen die achtergelaten werden, zouden het ex-soldaten geweest zijn die zich gegroepeerd hadden rond Ravix Rémissainthe. De politie bevestigde ook dat de groep van Ravix Rémissainthe een strategische alliantie gesloten had met René Jean Anthony, een oud-militair van het Corps van de Léopards die beschouwd wordt als een man van het Lavalasregime. Het is merkwaardig dat de groep van oud-militairen, die tegen het Lavalasregime waren, een alliantie sloten met een aanhanger van Lavalas.

Ravix Rémissainthe en co.

Er werd een opsporingsbericht verspreid waaraan een premie van een miljoen gourdes werd verbonden. Ravix Rémissainthe zou in alle rust circuleren in Mirebalais in het centrum van het land, terwijl René Anthony vanuit Delmas 33 in de hoofdstad zou opereren. De laatste verklaarde dat hij zware wapens bezat en dat hij klaar was om de confrontatie met de VN-blauwhelmen en de nationale politie aan te gaan.


Op wacht... wachtend op? Foto: Laurent Duvillier/CEDAIL.

Half maart trokken de oud-militairen van Cap-Haïtien zich terug uit de gevangenis die ze sinds een jaar als basis gebruikten. In totaal 325 oud-militairen aanvaardden zich te integreren in het burgerleven of zich in te schakelen in de nationale politie. In aanwezigheid van premier Gérard Latortue vond een symbolische ceremonie plaats waarbij zeven vuurwapens werden afgegeven. Maar de oud-militairen van Terre-Rouge in de Plateau Central verklaarden dat ze de regering van antwoord zouden dienen na een aanval tegen hen door de politie.

Op 21 maart kwam het bericht dat de Minustah-blauwhelmen twee politiecommissariaten overgenomen hadden van de oud-militairen. Tijdens de interventie in Petit-Goâve en Terre-Rouge kwamen twee blauwhelmen om, een Sri-Lankees en een Nepalees, en vier anderen werden gewond. Twee oud-militairen kwamen om en 37 werden gevangen genomen, van wie er twaalf gewond waren. Een chef van de oud-militairen riep daarop zijn troepen op tot guerrillastrijd tegen de blauwhelmen.

Volgens de chef van de Minustah, Juan Gabriel Valdès, zijn er nog 4 of 5 politieposten in handen van oud-militairen. Ze bevinden zich in rurale gebieden en vormen niet direct een bedreiging, maar zullen in de toekomst ontmanteld worden. Hij schat dat er nog ongeveer 300 oud-militairen overblijven die georganiseerd en gewapend zijn en zich verplaatsen rond Hinche en in de buurt van de Dominicaanse grens.

Begin april werden in Port-au-Prince Ravix Rémissainthe en René Anthony gedood door de politie. Nadien heerste grote spanning in de hoofdstad. Schoten van automatische wapens veroorzaakten een golf van paniek.

Verkiezingen

Ondanks al het geweld zullen er in de herfst verkiezingen doorgaan. Het verkiezingsdecreet voert de verplichte identificatiekaart in. Daarnaast komt er een centraal bureau voor verkiezingsgeschillen. Het decreet eist dat een politieke partij een minimum aan kiezers heeft om subsidies te genieten. Om het gebruik van zwart geld te vermijden, mag een kandidaat niet meer dan 1 miljoen gourdes aan zijn campagne besteden. Er wordt ook een inspanning gedaan om vrouwen op de kieslijsten op te nemen.

De Voorlopige Kiesraad, CEP, bracht eind maart de vertegenwoordigers van de politieke partijen samen om te praten over de rol van de OAS (Organisatie van Amerikaanse Staten) en de Minustah tijdens de verkiezingen. De president van de CEP, Max Mathurin, verzekerde dat de internationale instanties enkel technische assistentie zullen verlenen. De zetel van de CEP werd tweemaal aangevallen in de laatste week van maart. Onbekenden schoten op het gebouw. Niemand werd gewond.

Eind april begon men langzaamaan met het inschrijven van de kiezers in Gonaïves, Cap Haïtien en Cayes. Het registreren van kiezers zal minstens nog tot eind juli doorgaan.

Massale ontsnapping uit de gevangenis

Op 18 februari viel een groep gewapende mannen de centrale gevangenis van Port-au-Prince aan. Eenmaal binnen schoten de aanvallers enkele keren, maar ze ondervonden bijna geen weerstand. Tijdens de inval ontsnapten 481 van de 1255 gevangenen. Onder de ontsnapten bevond zich de voormalige premier Yvon Neptune en de voormalige minister van binnenlandse zaken, Jocelerme Privert. Zij werden korte tijd later opgepakt door de politie.

Ging het erom een belangrijk aantal Lavalasmilitanten of drughandelaars te laten ontsnappen? Of was het een operatie om de regering van Gérard Latortue te ondermijnen? De geloofwaardigheid van de regering kreeg er alvast een flinke deuk door.

Yvon Neptune in hongerstaking

Neptune was een van de vijftig gevangenen die na hun ontsnapping opnieuw werden opgepakt. Samen met Jocelerme Privert begon hij aan een hongerstaking. Neptune verklaarde dat de aanval op de gevangenis de derde keer was dat zijn leven in gevaar was sinds hij in juni vorig jaar gevangen genomen werd. Hij eiste zijn onmiddellijke vrijlating. Zijn gevangenschap wordt officieel verbonden met het bloedbad dat plaatsvond in Scierie te Saint-Marc in februari 2004. Daarom zouden Yvon Neptune en Jocelerme Privert overgebracht moeten worden naar Saint-Marc om door een onderzoeksrechter te worden gehoord.

Nadat zijn gezondheidstoestand verslechterde, werd Neptune begin maart overgebracht naar het hospitaal van de Verenigde Naties. Hij begon te eten enkele uren na zijn aankomst aldaar. Op 16 maart werd Jocelerme Privert overgebracht naar het ziekenhuis van Canapé Vert omdat zijn gezondheidstoestand achteruitging. Op 18 maart werd hij overgebracht naar Saint-Marc.

Op 20 april maakte Neptune bekend dat hij zijn hongerstaking hernam om zijn vrijlating te eisen. Hij voegde eraan toe dat hij ook zou ophouden met drinken. Half mei was zijn gezondheidstoestand zeer kritiek.


De Minustah verzorgt de gewonden. Foto: Laurent Duvillier/CEDAIL.

Politie schiet op pro-Aristide betogers

Minstens twee personen werden door kogels gedood op 28 februari in de wijk van Bel Air toen de politie een betoging uiteendreef van enkele duizenden aanhangers van Aristide. De betoging was georganiseerd naar aanleiding van de eerste verjaardag van het vertrek van Aristide. Een woordvoerder van de Minustah die de betoging begeleidde, verklaarde dat hij niet begreep waarom de politie tussenbeide kwam en de vreedzame betoging uiteendreef.

Op vrijdag 4 maart hebben honderden pro-Aristide betogers opnieuw gedefileerd in de wijk van Bel Air, deze keer zonder incidenten. De Minustah zette de nodige middelen in om de betoging te begeleiden (300 blauwhelmen en 50 voertuigen). En vooral, wat ongewoon was: ze verbood de Haïtiaanse politie om in de omtrek van de betoging te komen. Deze houding van de Minustah verheugde de betogers, maar leidde tot een heftige reactie bij de Haïtiaanse autoriteiten. De minister van justitie, Bernard Gousse, verklaarde dat de Minustah haar mandaat had geschonden. De chef van de Minustah, Juan Gabriel Valdès, verklaarde dat de blauwhelmen voortaan tussenbeide zullen komen en zo nodig geweld gebruiken als de politie opnieuw niet-gewapende burgers aanvalt.

Aanhangers van Aristide betoogden opnieuw in Bel Air op 8 maart onder bescherming van de Minustah. ’s Avonds was er een ontmoeting tussen de premier en de chef van de Minustah en werden de plooien gladgestreken tussen de Haïtiaanse politieagenten en de VN-blauwhelmen.

De Minustah wil Cité Soleil ontwapenen

Sinds 31 maart worden de 17 toegangswegen tot Cité Soleil gecontroleerd door blauwhelmen en Haïtiaanse politieagenten. De Minustah heeft de intentie binnen te dringen in de verschillende buurten van Cité Soleil om daar de bendes te ontwapenen. Tijdens een persconferentie verklaarde de chef van de Minustah dat hij de ontwapeningen in de krottenwijken wil combineren met ontwikkelingsprojecten. Hij schat het aantal betrokkenen bij bendes in de sloppenwijken op 200 personen met een harde kern van 50 man.

Bart van Malderen
1 juni 2005

Meer artikels uit deze rubriek