Haïti, de Chinese Tijger en de Chinese Draak

Opening Collège Marie-Anne 7/5/2013
Opening Collège Marie-Anne 7/5/2013

Al meer dan 60 jaar geniet Haïti van de steun van Taiwan (of Republiek China) bij de uitvoering van projecten in verschillende sectoren, zoals landbouw, handel, gezondheidszorg en infrastructuur. Sinds enkele jaren begint ook de grote buur, (de Volksrepubliek) China, aanstalten te maken om de Zijderoute door te trekken tot in Latijns-Amerika.

In dit artikel een drietal foto’s van Taiwanese projecten

De Verenigde Naties, China en Taiwan

Tot 1971 zetelde Taiwan in de Verenigde Naties als vertegenwoordiger van het Chinese volk. Uiteindelijk moest het na een stemming de plaats ruimen voor de (Volksrepubliek) China. Sindsdien heeft Taiwan vruchteloos geprobeerd opnieuw een zitje, zo mogelijk als volwaardig lid, zo nodig als observator, in de Verenigde Naties of zijn agentschappen terug te winnen.

De meerderheid van de staten echter zijn niet geneigd te tornen aan het gezag van China, tevens lid van de Veiligheidsraad, en zijn One Nation Policy, waarbij Taiwan als een opstandige provincie wordt beschouwd. In 1949 op het einde van de burgeroorlog trok de verliezer Chiang Kai-shek zich op het eiland terug en moest hij het uitgestrekte vasteland overlaten aan de communist Mao Zedong. Zelfs de VS erkende in 1979 de Volksrepubliek, weliswaar met de belofte Taiwan zo nodig militair te verdedigen.

Rijst uit Taiwan voor La Saline 13/6/2017
Rijst uit Taiwan voor La Saline 13/6/2017

Slechts een twintigtal staten onderhouden nog diplomatieke betrekkingen met Taiwan, waaronder een tiental in de Caraïben en Centraal-Amerika en een zestal eilandstaten in de Stille Oceaan. In ruil voor de gulheid van Taiwan, ondersteunen zij Taiwan bij de Verenigde Naties. In Europa onderhoudt enkel de Heilige Stoel nog diplomatieke relaties; de Taiwanese Ambassade bevindt zich wel in Rome, bij gebrek aan ruimte in Vaticaanstad.

Dit betekent niet dat Taiwan volledig geïsoleerd is. Dankzij Amerikaanse steun ontpopte het zich in de jaren ’80 als een van de Aziatische Tijgers. In juli 2017 verkocht de VS nog voor 1,4 miljard (defensieve) wapens aan het eiland. Met zijn 23 miljoen inwoners bekleedt Taiwan de 22e plaats in de wereldeconomie. Elektronische producten van Asus en Acer vindt men overal. De afwezigheid van ambassades staat informele contacten niet in de weg. In 2009 en 2010 werd Taiwan kortstondig toegelaten als waarnemer bij de Wereldgezondheidsorganisatie bij het bestrijden van het SARS-virus.

Centraal Amerika en de Caraïben

In het kader van zijn “America First”-politiek betoont de huidige president van de VS weinig belangstelling voor Latijns-Amerika. Hij lijkt zich vooral te bekommeren om de controle van de emigratie naar de VS. China staat klaar om in te springen. In Centraal Amerika en de Caraïben zet dat de allianties met Taiwan ook onder druk.

In juni 2017 beëindigde Panama zijn diplomatieke relaties met Taiwan. China is de tweede belangrijkste klant van het kanaal van Panama.

Vertrek beursstudenten naar Taiwan 7/9/2017
Vertrek beursstudenten naar Taiwan 7/9/2017

Ook Nicaragua zou eens de stekker uit het stopcontact kunnen trekken, tenminste indien het megalomane Chinese project van 50 miljard dollar voor het graven van een nieuw kanaal tussen de oceanen doorgang zou vinden.

Naar verluidt staat ook de Dominicaanse Republiek, geallieerd met Taiwan vanaf 1957, onder druk.

De pas verkozen Taiwanese president, Tsai Ing-wen weert zich echter. In januari 2017 ondernam zij een charmeoffensief en bezocht zij enkele landen in Centraal-Amerika, namelijk Nicaragua, Guatemala, El Salvador, en Honduras. In juli 2017 besloot Taiwan om de toegang tot het land te versoepelen: burgers van een tiental staten in Centraal-Amerika en de Caraïben, waaronder Haïti, hebben geen visa meer nodig voor een verblijf van 3 maanden.

Haïti en Taiwan

Sinds 1956 onderhoudt Haïti diplomatieke relaties met Taiwan. De hulp van zowel de Taiwanese regering als de ngo’s is gestadig toegenomen. In het kader van de noodhulp na de doortocht van de orkanen George en Mitch kreeg de Taiwanese boeddhistische stichting Tzu Chi voet aan de grond in Haïti. Na de aardbeving van 2010 zette Tzu Chi nog meer fondsen en vrijwilligers in.

Haïti en China

Project van China voor Port-au-Prince
Project van China voor Port-au-Prince

China blijkt zich te ontpoppen als de kampioen van de “checkbook diplomacy”.
Er circuleert een plan voor de reconstructie van Port-au-Prince voor een bedrag van 4,711 miljard dollar, waaronder de bouw van een elektriciteitscentrale van 600 megawatt, een nieuw gemeentehuis, markten, appartementen, wegen, drinkwater en gezondheidspreventie, de restauratie van de oude stad, een communicatienetwerk en zelfs een spoorweg. Een Chinese delegatie bezocht Haïti van 26 juli tot 2 augustus 2017.

Volgens Agence Haitienne de Presse zou China in totaal 30 miljard dollar in infrastructuurwerken in Haïti willen investeren.

CARICOM en China

Vanaf 1/1/2018 is het de beurt aan de Haïtiaanse president om de vergaderingen van de CARICOM voor te zitten. De CARICOM (Caribbean Community) telt 15 leden en 5 geassocieerde leden. De CARICOM bestudeert op dit ogenblik mogelijkheden voor duurzaam bouwen en duurzame energie.

De CARICOM heeft handelsakkoorden afgesloten met de VS, Canada en de Europese Unie. De CARICOM als blok heeft (nog) geen akkoorden met China, de lidstaten onderhouden enkel bilaterale relaties met China. Aan de andere kant onderhouden 5 lidstaten (Belize, Haïti, St. Kitts and Nevis, Saint Lucia en Saint Vincent and the Grenadines) nog diplomatieke relaties met Taiwan. Zullen zij deze loyauteit opgeven in ruil voor de beloftes van het land van de draak?

Guy Clymans
11 december 2017

Meer artikels uit deze rubriek