Het oog ziet, de mond moet spreken (Je wè bouch fèt pou pale)

Geweld en misdaad in het hoofdstedelijk gebied Port-au-Prince

De Nationale Bisschoppelijke Commissie Rechtvaardigheid en Vrede in nauwe samenwerking met de Commissie Rechtvaardigheid en Vrede van het Aartsbisdom Port-au-Prince heeft haar 50ste rapport gepubliceerd over geweld en misdaad in het hoofdstedelijk gebied. Dit rapport geeft de waarnemingen weer van de periode januari – maart 2014. Met 269 slachtoffers in drie maanden zet zo’n rapport de schijnwerpers op de harde misdaadcijfers. Deze cijfers liggen evenwel ver onder de misdaadcijfers in bijvoorbeeld steden in de Verenigde Staten of in andere grote Latijns Amerikaanse steden. In tegenstelling tot het geldend vooroordeel is het Haïtiaanse volk helemaal niet gewelddadig, het reageert meestal met passieve weerstand.

In een overzichtstabel, die we hieronder weergeven, zijn de aantallen slachtoffers weergegeven volgens verschillende invalshoeken zoals identiteit, doodsoorzaak, de wijk in Port-au-Prince en soms bij specifieke omstandigheden de vermelding zoals diefstal of ontvoering. De kracht van het rapport ligt in de regelmaat van de waarnemingen, de analyse die van de voorvallen wordt gemaakt en de vaststellingen en aanbevelingen die publiekelijk richting verantwoordelijke autoriteiten en administraties worden gestuurd. De vinger blijft steeds aan de pols en de overheden worden gewezen op hun verantwoordelijkheid inzake gewelddelicten.

Je wè bouch fèt pou pale (Het oog ziet, de mond moet spreken)

Het trimestriëel rapport onder deze naam, wil een tegengewicht zijn voor ‘Je wè bouch pe’ (het oog ziet, de mond zwijgt).
De schending van rechten observeren moet motiveren tot afkeuring en de verantwoordelijken aanzetten om hun verantwoordelijkheid op te nemen.
De relaties tussen mensen in het land zijn te fel gekenmerkt door schrik. ‘Si m pale, m ap mouri’ (Als ik spreek zal ik sterven), is een uitdrukking die men geregeld hoort wanneer men zich engageert voor het respect van de waardigheid en de rechten.

Bij de interpretatie van de feiten moet volgens de Commissie de realiteit van de gewelddadigheid in Haïti en in het bijzonder in het hoofdstedelijk gebied, in relatie gezien worden met verschillende vectoren. In het rapport worden er een reeks opgesomd: de afwezigheid van goed werkende institutionele diensten, het politieke landschap gekenmerkt door onstabiliteit, de invloed van de drugstrafiek en de illegale wapenhandel, en de ontzettende wanverhoudingen in sociale ongelijkheid.

In de meest recente open brief met vaststellingen en aanbevelingen aan de civiele autoriteiten, de autoriteiten van justitie en politie trekt men ook lessen uit de voorbije 50 rapporten en deze zijn niet mals. Zo verwijt de Commissie de autoriteiten dat ze nog steeds niet de condities scheppen om geweld en misdaad te bestrijden. Ze klagen aan dat een aantal politici hun praktijk maar niet bijsturen. Of ze aan de macht zijn of in de oppositie, ze blijven geweld gebruiken om hun macht te behouden of aan de macht te komen in plaats van de instemming van de mensen te zoeken met goede programma’s. Telkens als er verkiezingen op til zijn neemt geweld en misdaad toe. Het gemak waarmee misdaadbendes hun criminele daden kunnen stellen toont volgens de commissie aan dat de politie geen controle heeft over de veiligheid. Sinds vier jaar tonen de cijfers ook aan dat het geweld geen privilege is van bepaalde wijken van rechteloosheid. Zelfs al zijn bepaalde wijken gekend voor hun gangsterbendes zoals Grand Ravine, Simon Pélé, Savanne Pistache en andere. Er zijn verschillende andere wijken waar ook mensen vallen door kogels. De Commissie stelt vast dat de overheid nog steeds niet de noodzaak inziet om een beleid van effectieve openbare veiligheid te voeren en een reële wil te tonen om aan de noden van de mensen te beantwoorden. Een beleid dat moet gebaseerd zijn op sociale rechtvaardigheid en gemeenschapsparticipatie om aan vooruitgang en ontwikkeling te bouwen.

Enkele cijfers na 50 waarnemingsrapporten

Slachtoffers van moordaanslagen (dood door kogels) : 6.165
Politiemensen slachtoffers : 180
Slachtoffers van ongelukken : 2.425
Kinderen (geïdentificeerd) slachtoffer : 229
Vrouwen (geïdentificeerd) slachtoffer : 921
Slachtoffers van niet-geïdentificeerde oorzaak : 1.021

Zelfs al leidt dit 50ste rapport en de inspanningen om geweld en misdaad te bestrijden nog niet tot resultaat, dan toch zegt de Commissie te blijven geloven dat iedereen een verantwoordelijkheid heeft om perk en paal te stellen aan elke aantasting van de menselijke waardigheid en het recht op leven. De Commissie vraagt de autoriteiten, tot wie het rapport zich in eerste instantie richt, dan ook te blijven zoeken naar mogelijke wegen om geweld en misdaad te bestrijden om zo het welzijn van iedereen te bevorderen. De Commissie bedankt uitdrukkelijk enkele staatsdiensten zoals het Universitair Staatsziekenhuis van Haïti en de Nationale Politie van Haïti, die toelieten een aantal gegevens voor dit rapport te verifiëren.

Tabel met synthese van het geweld in Port-au-Prince 1ste trimester 2014
Slachtoffers: Januari: 97 Februari: 101 Maart: 71
Identiteit
Politie en veiligheidsagenten als slachtoffer 1 politie 1 politie -
Vrouwelijke slachtoffers 9 vrouwen 14 vrouwen 8 vrouwen
Kinderen als slachtoffers 3 kinderen 1 kind -
Onbekende slachtoffers 31 30 27
Doodsoorzaak
Mensen gestorven door kogels 64 75 63
- Mensen gestorven door kogels politie/Minustah - - -
- Mensen gestorven door een confrontatie met politie/Minustah - - 1
- Mensen gestorven door kogels van leden van een gangsterbende 2 2 3
- Slachtoffers van een confrontatie tussen bendes - - -
- Mensen die sterven door kogels van gewapende niet geïdentificeerde schutter 62 73 59
Mensen die zelfdoding plegen - - -
Mensen die sterven door handwapen, stenen, ijzer, stok of machete 8 - 1
Mensen die sterven in een ongeluk 15+7 6+3 7
Mensen die sterven door natuurfenomeen - - -
Andere onbekende oorzaken 3 17 -
Over enkele wijken: welke?
Bel Air, Zone Delmas 2 en 4, Fort National en Solino 4 3 1
La Saline, Cite Soleil, Route National # 1 en Zone Cité Militaire 7 5 6
Zone Carrefour 17 10 4
Grande Ravine en Martissan 4 3 2
Pétionville, Route Frère 6 5 8
Onbekende zone/ overleden in ziekenhuis 12 53 37
Over enkele andere omstandigheden
Mensen die sterven beschouwd als dief 5 - -
Beschouwd als ontvoerder/bandiet - - -

Rhoddy Petit
30 december 2014

Meer artikels uit deze rubriek