ONLUSTEN IN TIJDEN VAN CHOLERA

Hinche, waar ik werk en woon, is een provinciestadje in het Centrale Plateau, het hart van Haïti. Deze morgen, op maandag 15 november 2010, werd het bericht verspreid dat over heel het land de scholen zullen dicht blijven om verdere verspreiding van cholera te voorkomen. Hinche is een echte studentenstad, er verblijven vele honderden leerlingen die er middelbare school lopen. Die hebben nu allemaal ineens niets te doen.

En ze horen op de radio de berichten van gewelddadige manifestaties in Cap Haitien, Gonaives en Port-au-Prince, waar men MINUSTAH voertuigen in brand heeft gestoken. (MINUSTAH zijn de troepen van de VN-vredesmissie in Haïti). De jongeren willen niet achter blijven, en zo wordt Hinche deze voormiddag opgeschrikt door een betoging tegen de MINUSTAH. De jongeren zijn opgewonden, ze roepen ordewoorden naar elkaar en lopen geagiteerd heen en weer. Ze smijten met stenen naar de MINUSTAH-basis, die midden in de stad gelegen is. De soldaten chargeren, beveiligd door een groot plastieken schild en met de wapenstok in de hand. De jongeren lopen veel sneller, niemand wordt gegrepen. Dit kat-en-muis-spelletje geeft de jongeren de kans om uit de anonimiteit te treden, ineens zijn ze ‘nieuws’, ze voelen dat ze in het middelpunt van de belangstelling staan. Negatieve aandacht is ook aandacht …

Ik zie kereltjes van 11-12 jaar met stenen op de omheining van de MINUSTAH-basis beuken om er een gat in te maken. Een paar anderen hebben een met benzine doordrenkte vod aangestoken en zwieren die met een stok over de omheining. De toegestroomde menigte die op een veilige afstand staat toe te kijken, juicht. Op zich is het allemaal redelijk onschuldig en kinderspel. Er worden wel constant stenen over de omheining gesmeten. Raar om zien, maar soms moeten de kinderen die de stenen smijten, wegduiken, want de MINUSTAH smijt terug. Ik vraag me af of dat wel in het boekje van een vredesmissie staat. Moeten die kerels niet het goede voorbeeld geven ? Plots duikt er een vrachtwagen op met Haïtiaanse politie-agenten. Zij vegen in een mum van tijd de straten schoon rond de MINUSTAH-basis. Het valt me op dat er naar hen geen stenen worden gegooid, hoewel ze ook met grote plastieken schilden rondlopen. Een gepantserde wagen van de MINUSTAH die de basis binnenrijdt, krijgt wel een regen van stenen te verwerken, waarop de Haïtiaanse politie chargeert. Stilaan komt de stad tot rust. Voor vandaag is de suspens voorbij, zo lijkt het toch. En toch, ’s avonds worden op alle kruispunten rond de MINUSTAH-basis autobanden aangestoken. Er blijven onruststokers ronddwalen. Ik houd het voor bekeken en ga naar huis.

Waarom is de MINUSTAH de kop van jut ? Wel, labotests hebben uitgewezen dat de stam van de cholera die in Haïti is opgedoken, van zuidaziatische oorsprong is. En de cholera-epidemie is uitgebroken in Mirebalais, waar een grote basis van de MINUSTAH is met Nepalese soldaten. Nepal kende vorig jaar een cholera-epidemie en het is net die cholera-stam die nu Haïti teistert. Bovendien is het bewezen dat de septische put van de MINUSTAH-basis in Mirebalais, ongeveer een week voor het uitbreken van de epidemie geleegd is en dat de inhoud is gedumpt in de Artibonite-rivier die vlakbij passeert. Samengevat : in Mirebalais loost men een paar duizend liter Nepalese stront in de Artibonite en een week later duikt er stroomafwaarts van Mirebalais overal zuidaziatische cholera op, daar moet je toch geen tekening bij maken.

Niet moeilijk dus dat de bevolking boos is. Kwatongen spreken zelfs van opzet. Dat lijkt onwaarschijnlijk. Maar geen zinnig mens twijfelt er nog aan dat de MINUSTAH verantwoordelijk is voor de cholera-epidemie. En dat is een bewijs van verregaande nalatigheid van de VN. Hoe is het mogelijk dat men arme Nepalese soldaten, die uit een gebied komen waar cholera voorkomt, op vredesmissie naar Haïti stuurt, zonder hen de nodige medische tests te laten ondergaan ? Hoe is het mogelijk dat de VN toestaat dat de inhoud van de septische put van hun basis in een rivier geloosd wordt die honderdduizenden van drinkwater voorziet ? Tot nu toe geeft men officieel nog niets toe, maar die houding kan, in het licht van de feiten, onmogelijk volgehouden worden. Er zal minimaal een symbolische daad moeten gesteld worden – zoals de Nepalezen naar huis sturen – en maximaal zal dit leiden tot het vertrek van de MINUSTAH uit Haïti. Dat zou dan weer in de kaart spelen van de presidentskandidaten die het Haïtiaanse leger terug willen oprichten.

En de cholera woekert ondertussen rustig verder. Dagelijks sterven er vele mensen, ook hier in het lokale ziekenhuis in Hinche. Ze worden in plastieken zakken in een massagraf op het lokale kerkhof begraven. Er rijdt een ossespan met een bak vol lijken naar het kerkhof, elke dag minstens éénmaal. Er gaan geruchten de ronde, dat de officiële instanties de feiten willen minimaliseren en dat de eigenlijke cijfers ivm de epidemie minstens vier maal hoger liggen dan de officiële. Maar wie heeft wel juiste cijfers, wie kan er weten of de eigenlijke cijfers vier maal hoger zijn ? Is dat misschien ook weer een gerucht ?

Enkele dagen geleden was er een arts op de radio die specialist was in cholera. Die beweerde dat cholera in Haïti was om er te blijven. Als de ziekte eenmaal voet aan de grond heeft gekregen in een straatarm land, waar 75 % van de bevolking geen toegang heeft tot zuiver drinkwater, dan krijg je de ziekte nooit terug weg. Haïti zal ermee moeten leren leven, was de opinie van die arts. Elk regenseizoen zullen er nieuwe haarden opduiken en elk droog seizoen zal het weer wat minderen … Wat hoop ik vurig dat die kerel ongelijk krijgt.

Dirk Vermeyen
16 december 2010

Meer artikels uit deze rubriek