Promotie van solidaire economie – hoop voor de landbouw in Haïti

Agrisol – Kleine kippentelers van St. Marc zoeken het mooiste ei voor een wedstrijd
Agrisol – Kleine kippentelers van St. Marc zoeken het mooiste ei voor een wedstrijd

Sociale en solidaire bedrijven komen stilaan op gang

Haïti is een land waar tot vandaag bijna 70% van de bevolking leeft van landbouw of aanverwante activiteiten. Het gaat vaak nog om een overlevingslandbouw, met te weinig technische kennis en middelen.
Toch is er evolutie in de productie en worden steeds meer producten door boerengroepen lokaal verwerkt. Zo komt stilaan een lokale economie op gang, een soort keten van productie – verwerking – vermarkting. Dit gebeurt in steeds meer sectoren : kippenteelt, productie van eieren voor de hoofdzakelijk lokale markt , maniokteelt en verwerking tot bloem en casavebrood, mangoteelt vooral voor export, honing, essentiële oliën, …
We vroegen aan Dirk Wils, oud-coöperant die nu voor AGRISOL werkt, om ons wat uitleg te geven over het tot stand komen en de werking van zo een sociaal bedrijfje. Zijn verhaal volgt hieronder.

AGRISOL” staat voor “Agriculture Solidaire” – het is een sociaal bedrijf opgericht in april 2015 door MPP (Mouveman Peyizan Papay), TK (Tèt Kole Ti Peyizan Ayisyèn) en ITECA (Institut de Technologie et D’Animation). Vermits er in Haïti, net zoals in vele andere landen, nog geen legale basis bestaat voor sociale bedrijven, hebben we het legale statuut van een Societé Anonyme, oftewel een Naamloze Vennootschap. De drie stichtende organisaties zijn tevens de drie aandeelhouders van het bedrijf. Het idee om AGRISOL op te richten is gegroeid uit de nood om een alternatief te vinden voor de financiering van de sociale activiteiten van onze drie aandeelhouders. Sinds hun oprichting werken deze organisaties voornamelijk met de steun van vooral Europese en Canadese NGO’s. Deze steun gaat echter wereldwijd in dalende lijn, en is hier in Haïti extra voelbaar na de enorme budgetten, steun en aandacht die er zijn geweest in de nasleep van de aardbeving van 2010. De trend van 2009 zet zich echter verder en het wordt voor de lokale organisaties moeilijker en moeilijker om te overleven. Een andere belangrijke reden om dit sociaal bedrijf op te richten is om daadwerkelijk en concreet rond productie en commercialisering te werken, in de reële economie van Haïti. Het bedrijf wordt gerund als een privébedrijf met het groot verschil dat de winst niet gaat naar de CEO’s of de bazen, maar naar de aandeelhouders (boerenorganisaties) om hun werk met de kleine boeren, die van overlevingslandbouw leven, verder te kunnen begeleiden. De opstart van AGRISOL werd mogelijk gemaakt door een startbudget verleend door de canadese NGO “Développement & Paix”, in het kader van een breder programma om sociale bedrijven in verschillende sectoren te helpen opstarten.

Kippen
Kippen

In de statuten staat vermeld dat AGRISOL zal functioneren in de sector “agro-alimentaire”. Een heel breed begrip, bewust gekozen, om in de toekomst rond zowat alle landbouwproducten te kunnen werken. De eerste deelsector die we willen ontwikkelen is de pluimveesector, met de productie van zowel tafeleieren als vlees. In dit opzicht hebben we in het eerste jaar (2015) 250.000 eieren geproduceerd en verkocht. Onze productiecapaciteit groeit stilaan verder en gedurende het eerste trimester van 2016 werden reeds 290.000 eieren geproduceerd en verkocht, dus in één trimester al meer dan gedurende het hele vorige jaar. Momenteel hebben we een vijfduizend leghennen in productie in Gressier, een 3.000 in de stallen in het vormingscentrum van ITECA en een 2.000 in een gehuurde stal. Verder hebben we nog eens 5.000 leghennen in de opfok, die eind deze maand verhuizen van de opfokstal in Gressier naar een moderne nieuwbouwstal die gebouwd is op het terrein van Tèt Kole in Montrouis. In de loop van de zomer van 2016 zullen we dus al een 10.000 leghennen aan de leg hebben. De hoofddoelstelling is om tegen eind 2019 een honderdduizendtal leghennen in productie te hebben, wat overeenkomt met ongeveer 10% van de lokale consumptie. Voor de productie van de leghennen zijn we voorlopig aangewezen op import van bevruchte eieren want er is geen lokale productie; op termijn willen we lokale eigen bevruchte eieren produceren maar dit is momenteel economisch niet te verantwoorden door de te kleine vraag. De geïmporteerde eieren worden in de eigen incubator uitgebroed en opgefokt door eigen personeel. Een manier om de kosten te drukken maar ook om zeker te zijn van de kwaliteit en het respecteren van de vaccinatiekalender.

Naast de productie met eigen productiemiddelen, willen we ook een netwerk ontwikkelen met diverse partners. In het eerste jaar hebben we al nauw samengewerkt met een groep van een 20-tal jonge leghennenhouders uit Saint Marc en een ander sociaal bedrijf in het Noorden van het land. Deze samenwerkingen hebben betrekking op het aankopen van de leghennen, het voeder en de veterinaire producten evenals de commercialisering van de eindproducten. Een lastenboek is opgesteld met de minimumeisen voor de productie, om een standaard kwaliteit te garanderen. Het eerste jaar hebben we ons voornamelijk gefocust op eieren, maar in de loop van 2016 gaan we ook werken aan een netwerk van producenten van vleeskippen, o.a in het noorden van het land, waar midden juli een industrieel slachthuis voor kippen zal opengaan.

Eieren
Eieren

Voor de eierproductie hebben we een strategische keuze gemaakt om enkel bruine eieren te produceren. Dit om ons duidelijk te onderscheiden van de twee grootste concurrenten: de ingevoerde Dominicaanse eieren en de door de Jamaicaanse firma “Haïti Broilers” in Haïti geproduceerde witte eieren. Ondanks een formeel importverbod, ingesteld sinds begin 2008 door het Haïtiaanse ministerie van landbouw voor eieren uit de Dominicaanse Republiek, worden er dagelijks +/- 1 miljoen eieren het land binnengesmokkeld. Het importverbod is destijds ingesteld uit biosanitaire overwegingen omdat er eind 2007 enkele gevallen van vogelgriep werden vastgesteld in de Dominicaanse Republiek. Ondertussen is deze biosanitaire dreiging volledig weg maar de Haïtiaanse overheid heeft de maatregel aangehouden, ondanks herhaaldelijk aandringen van de Dominicaanse privésector en overheid. Zowel de Haïtiaanse als de Dominicaanse pers zeggen ondertussen al jaren, en terecht, dat deze maatregel meer politiek dan technisch getint is. In Haïti wordt hardop gezegd dat deze maatregel een grote stimulans is voor de sector. Desondanks is er naast AGRISOL maar één privéfirma die in afgelopen jaren in de sector heeft geïnvesteerd, namelijk Haiti Broilers.

AGRISOL heeft, zoals hierboven al vermeld, stallen voor leghennen in Gressier en Montrouis, voor de productie van bruine leghennen, kuikens en bruine eieren. Daarnaast hebben we een bureau en verkooppunt in het centrum van de hoofdstad. Van hieruit wordt het bedrijf geleid en ook de verkoop georganiseerd. De verkoop omvat in hoofdzaak eieren maar ook mango’s die we aankopen van een coöperatieve in Gros Mornes, koffie van een coöperatieve in Thiotte, honing van verschillende bijentelers, en pikante saus die lokaal wordt geproduceerd.

Om een goede verkoopprijs te garanderen, werden in eerste instantie de grote hotels van de hoofdstad en de Cotes des Arcadins geviseerd. Sinds vorig jaar tellen we o.a. Le Plaza Hotel, Marriott, Moulin Sur Mer, Royal Decameron en Montana onder onze vaste klanten. Tevens leveren we al aan verschillende supermarkten, ambassades en weeshuizen. En ook de grootste en meest gerenommeerde patisserie van het land, Marie Beillard, is al maanden vaste klant. Naast de grotere klanten hebben we ook een twintigtal “ti marchands” en vele individuele klanten. Momenteel werken we hard om de productieprijs te kunnen verlagen, om zo bij de informele handel gemakkelijker aansluiting te vinden. Zoals algemeen geweten is de informele handel in Haiti de sector met de grootste omzet voor voedingsproducten.

Verkoopsstand op Champ de Mars
Verkoopsstand op Champ de Mars

AGRISOL heeft een “plan d’affaires” oftewel een business plan voor de komende 3 jaren. Tegen 2019 willen we 100.000 leghennen aan de leg hebben en tevens een uitgebreid netwerk van eier- en kippenvleesproducenten. De leghennensector vraagt grote investeringen in infrastructuur en daarvoor zijn we momenteel druk op zoek naar financiering, via verschillende pistes: leningen bij BID (Bank Inter-Américaine de Developpement), FDI (Fonds de Developpement Industrielle) een dienst van de Haïtiaanse overheid, SOFIDES en andere lokale kredietverleners. Ook bij Yunus – social Bank en USAID hebben we aanvragen lopen. De verkoop kan momenteel de werkingskosten dragen maar biedt geen mogelijkheid om in nieuwe stallen te investeren. Er zijn op dit ogenblik 9 personeelsleden: een algemene en een technische directeur, een secretaresse/boekhoudster, een technische verantwoordelijke, 3 werknemers, een chauffeur en een bewaker.

Wie meer over AGRISOL wil weten kan ons volgen en liken op Facebook : AGRISOL S.A.

Dirk WILS – Technisch directeur AGRISOL S.A.
16 mei 2016

Meer artikels uit deze rubriek