Rechtstreekse informatie van Pater Jan Hanssens

Haiti is weer in het grote nieuws, en spijtig genoeg opnieuw om de slechte mare te brengen. Dinsdag namiddag 12 januari 2010, een tiental minuten voor vijf is het land getroffen door een aardbeving. 7.3 op de schaal van Richter. 45 seconden waren voldiende om vooral van de hoodstad een puinhoop te maken, erger dan een bombardement. Port au Prince bevindt zich op het breukvlak waar twee tektonische platen tegen elkaar aanschuiven. Het centrum van de aardschok lag op amper 10 km van het stadscentrum (namelijk in Gressier). Na 8 dagen zijn er nog naschokken voelbaar, zoals deze morgen een schok van 6 op Richter.

Vijf uur in de namiddag. Veel scholen – de namiddagklassen – waren volop aan het werken als de hel is losgebarsten. Andere uren van de dag zouden wellicht nog dodelijker kunnen geweest zijn. Het dodental zal volgens ramigen tot meer dan 100.000 oplopen. Nu reeds zijn meer dan 70.000 lijken in massagraven bijeengebracht (zeggen officiele cijfers). Maar dat is nog niet alles. Ook zijn een aantal doden privaat begraven. De materiele schade is niet te schatten. Veel gebouwen die nu nog recht staan, zijn onbruikbaar geworden voor de toekomst. Zo hard werd alles dooreen geschud. Ook is de bouwkwaliteit niet steeds goed. De mensen slapen uiteraard nog steeds buiten : ofwel is het huis weg, ofwel is er de vrees voor nieuwe instorting, want de naschokken duren nog voort.

Verschillende 100.000-den mensen verlieten de stad voor het platteland. Het is een stuk oplossing voor Port au Prince, maar schept dan problemen in de provinciesteden. Hoeveel mensen woonden er in Port au Prince ? Zeker méér dan twee miljoen …

De wil om het leven te hernemen is voelbaar. De internationale hulp was vlug ter plaatse, maar de verdeling ervan kwam traag op gang. De onveiligheid in de vorm van plunderingen is uiteraard deel van de realiteit, vooral in de benedenstad. De hulpverlening is begonnen. En af en toe komt er nog een slachtoffer levend uit het puin. Gisteren waren dat er drie, volgens de media. De voornaamste moeilijkheid van de hulp lijkt wel de interne coördinatie te zijn. Het gevoel van onveiligheid gaat ook samen met het feit dat de nationale gevangenis is leeggelopen : meer dan 4.000 getetineerden kwamen vrij – uiteraard zijn het niet allemaal criminelen. Maar er is ook de slechte reputatie van Haiti in het buitenland die meespeelt op zulke momenten. Zodra men de benedenstad of Cité Soleil vernoemt, willen zelfs de buitenlandse militairen er zich niet mee bemoeien.

Het is een erge schok voor Haiti, voor een arme bevolking. Alle instellingen lijden onder het gebeuren. Overal zijn vermisten. De Minustah (VN vredesmacht) werd letterlijk onthoofd, de politie, de regering en overheidsdiensten verloren van hun leden. De internationale gemeenschap komt zeer genereus te voorschijn. Goed uiteraard. Doch men vreest dat ook de politieke gevolgen van de aardbeving onstellend kunnen zijn : verlies van nationale souvereiniteit. Haiti is dus echt een pion op het schaakbord van de groten. De Amerikanen moeten bijbenen wat ze met de Minustah, geleid door Brazilie, hadden verloren. De gevolgen op langere termijn… dat is uiteraard toekomst.

Nu moet men de bevolking ter hulp komen : water (gelukkig heeft de ondergrond van de Plaine veel water) en voedsel. Voor hoe lang kan men zo’n grote bevolking assistentie bieden? Zoveel mensen opeengetast op zo’n klein gebied ? De toekomstige noden goed inschatten ; de wederopbouw – maar hier moeten een heel stel politieke beslissingen worden genomen. Intussen moet een minimum structuren terug gaan fonctioneren. Gelukkig hernam een gedeeltelijke brandstof distributie zeer snel; er zou geen tekort in het verschiet zijn. De banken moeten terug open ; er moet wat geld circuleren. Vooral de handel en voedseldistributie moet gebeuren, enz … De informele sector (kleine straathandel) biedt momenteel wat diensten voor wie nog wat geld heeft. De Haitiaanse regering laat evenwel weinig van zich horen of voelen. De president hield pas vandaag 20 januari een meer officiele toespraak tot de natie. Hoogtijd. Dat zwijgen verwekte wrevel. Niets leek op een regerings plan … ieder komt tussen op zijn manier. Toch was CNE (soort publieke werken), politie en action civique (jongeren van het Ministerie van Jeunesse) op straat. Vandaag zag ik de electriciteits compagnie aan het werk. De private sector kondigt vandaag ook maatregelen aan.

De Amerikanen hebben de volledige contrôle van de luchthaven. Zij beslissen over alle komen en gaan. Er komt ontzettend veel hulp vanuit de Dominikaanse Republiek: zowel vanuit de regering als vanuit groeperingen of private initiatieven. Toch een goeie zaak. De aardbeving zal veel gevolgen hebben voor het Haitiaanse volk. Zowel op de eigen mentaliteit ; de terugkeer naar het platteland ; de buitenlandse presentie en inmenging worden er ook weer groter door.

Het feiten-nieuws kunnen jullie volgen via de pers. De Commissie Gerechtigheid en Vrede heeft betrekkeleijk weinig geleden: alle leden van de secretariaten (nationaal en diocesaan) hebben de schok overleefd. Het huis van de Conferentie van de Religieuzen is ingestort. Derhalve is de comptabiliteit (of grote delen ervan) nog eens verloren. Het centrale secretariaat op de Champs de Mars staat nog overeind ; maar zal het opnieuw operationeel kunnen worden? Scheut heeft geen directe slachtoffers te betreuren. Wel zijn er slachtoffers bij het huispersoneel. Ikzelf was in Lilavois op het ogenblik van het gebeuren voor een Caraibische bijeenkomst van de CLAR (Latijns Amerikaanse Confederatie van Regieuzen). Uiteraard werd de bijeenkomst voortijdig stop gezet.

Zaterdagmorgen zal Mgr. Joseph Serge Miot, aartsbisschop van Port au Prince, die in de aardbeving is omgekomen, begraven worden. Een aantal religieuze congregaties hebben veel geleden : Monfortanen verloren wel 9 studenten ; Broeders Instruction Chrétienne : 2 leden dood, veel schoolgebouwen stortten in met veel leerlingen als slachtoffers. Les Petits Frères et les Petites Sœurs de Ste Therèse : veel van de gebouwen in Riviere Froide zijn verloren gegaan ; er zijn doden. Filles de Marie (Paridaens) : een aantal oudere zusters zijn dood door de instorting van hun huis op Belair. … Aartsbisdom en kathedraal stortte in en er zijn slachtoffers, kerk van Sacré Cœur, St Louis de France, St Gerard, Villa Manrèse, Mariani : veel schade maakt dat de gebouwen die niet instortten toch onbruikbaar zullen zijn.

In de zeer nabije toekomst zullen er uiteraard vragen zijn : de jongeren in vorming … het schooljaar : de jongeren aan het werk houden, zodat het geen verloren jaar wordt … de heropbouw van wat, en in welke condities ? Maar laten we eerst de zaken wat afwachten. De president vermelde een aantal punten, en legde vooral de nadruk op de coordinatie.

We vernemen hier dat Scheut een banknummer opende voor noodhulp. Ik schreef een kleine nota over het wat en hoe van die hulp. Met veel dank voor uw sympathie en gebed voor de bevolking hier.

Jan Hanssens, Scheut
Provinciaal Overste
20 januari 2010