Terug van dertien jaar weggeweest

Wat me vooral is opgevallen in de eerste weken in Port-au-Prince, terug van dertien jaar weggeweest? Wel, twee dingen eigenlijk. De alomtegenwoordigheid van de politie en VN-troepen en de twee-meter-maatregel.

De buitenlandse veiligheidstroepen (MINUSTHA) en de Haïtiaanse politie, je kunt er gewoon niet naast kijken. Het is niet verwonderlijk dat het aantal ontvoeringen en misdaden is gedaald. Op elk kruispunt van enige betekenis staan er permanent ordediensten. Zodra die iets ongewoons opmerken, verwittigen ze de anderen en is er geen ontsnappen mogelijk. Nee echt, ik had me voorgenomen om braaf elke dag voor zonsondergang thuis te zijn. Maar daar ben ik dus van teruggekomen. Mijn regeltje is nu: voor 9 uur ’s avonds thuis. En als ik al eens een keer rond 9 uur naar huis rij, kom ik gegarandeerd 20 keer een politiepost tegen, tot op het kruispunt in het straatje hier vlakbij, helemaal achterin Petionville waar het rootscentrum gelegen is waar ik nu werk. Je kan me echt niet wijsmaken dat wat ik doe onveilig is.

Gevolg van heel die situatie is ook dat er opvallend veel voertuigen (jeeps, bussen, vrachtwagens, tankwagens, …) van de UNO rondrijden. Als je op gelijk welk moment in Port-au-Prince rondkijkt, zie je altijd wel een of ander witgeschilderd vehikel met in het groot “UNO” erop. Dit moet allemaal gigantisch veel kosten, denk ik dan, de internationale gemeenschap tast diep in de geldbuidel om te voorkomen dat de situatie in Haïti volledig uit de hand loopt. Maar tegelijkertijd is het spijtig dat diezelfde internationale gemeenschap niet veel eerder voldoende geld in het land gepompt heeft om iets fundamenteels te veranderen aan de mensonwaardige omstandigheden waarin de mensen leven. En daar verandert de huidige UNO-interventie natuurlijk niets aan. Ik kan me voorstellen dat meer dan 90% van het MINUSTHA-budget naar salarissen van buitenlanders, uitrusting, reiskosten, e.d. gaat en dat er minder dan 10% van het budget in Haïti wordt besteed. Niet verwonderlijk dus dat de gemiddelde Haitiaan het allemaal één grote verspilling vindt.

Terug van weggeweest

Na ruim dertien jaar afwezigheid ben ik terug in Haïti. Ik heb een job gevonden in een centrum dat vanaf januari roots-reizen aanbiedt aan families met een Haïtiaans adoptiekind. Maar ook andere reizigers zijn welkom. Meer info daarover elders in dit nummer.

Twee meter

Het tweede gegeven waar je vandaag in Port-au-Prince niet naast kan kijken is “de tweemeter-maatregel’. Ergens in de Haïtiaanse wetgeving moet een bepaling staan dat wie eigendom heeft die aan de openbare weg grenst, twee meter grond aan de staat moet afstaan. Voor de stoep. In het verleden heeft niemand zich daar ooit iets van aangetrokken. De meeste huizen staan tot aan de rand van de weg, met dikwijls zelfs een overhangend terras op de eerste verdieping. En zeker de muren, die rond elk stuk grond staan, zijn bijna altijd pal op de grens van het perceel neergepoot, ook aan de straatkant. Nu is men om één of andere reden begonnen met dat aan te pakken. Straat per straat wordt afgewerkt en er wordt met spuitbussen op muren en huizen geschreven “moet 2 meter achteruit”. En blijkbaar heeft men een flinke stok achter de deur, in de vorm van boetes, veronderstel ik. Overal in Port-au-Prince zie je huizen waarvan men letterlijk de gevel heeft weggekapt en vooral muren en omheiningen die gesloopt en heropgebouwd worden. Hier vlakbij is een groot huizencomplex dat tegen een berg is aangebouwd. Men heeft ooit voor de aanleg van de weg de berg weggegraven, waardoor de muur zeker 5 meter hoog is. Daar gaan ze nooit aan beginnen, dacht ik, maar dat was dus fout. Vorige week waren ze met man en macht de muur aan het neerhalen, nu zijn ze de berg twee meter verder aan het afgraven en dan moet die muur terug opgebouwd worden. En dat over een lengte van zeker 80 meter, dit moet echt wel pijn doen voor de eigenaars.

Voordeel, en volgens mij ook bijbedoeling, van heel deze operatie is dat ze voor duizenden mensen werk creëert, zonder dat je er een opleiding of diploma voor nodig hebt. Vele arme sukkelaars die voor een heel karig dagloon heel hard willen werken, hebben ineens een job dankzij de tweemeter-maatregel. Politiek gezien is dit dus zeker een goede zet geweest, hoewel de eigenaars wel minder tevreden zullen zijn met de politici die dit beleid voeren. En een minpunt is voorlopig zeker dat alle eigenaars het sloopmateriaal achterlaten op de twee meter waar de stoep ooit zou moeten komen. In heel de stad liggen bergen puin langs de weg en dat zorgt voor heel wat overlast, zeker nu we midden in het regenseizoen zitten. Vraag me niet wie dat puin ooit allemaal gaat weghalen …

Dirk Vermeyen
1 december 2009

Meer artikels uit deze rubriek