Van alle afval pijlen maken

In België kan je er niet meer omheen: groene zakken, blauwe zakken, wit glas, gekleurd glas, zwarte bakken, milieuboxen,… al ons huishoudelijk afval wordt geselecteerd en op – vermoedelijk – correcte wijze verwerkt door middel van recyclage, compostering of verbrand als energiebron. Maar hoe staan de zaken ervoor in Haïti?

Sommigen onder ons staat ze nog helder voor de geest, die chaotische periode na het vertrek van Aristide en de val van zijn regime. Geen enkel ministerie of stadsbestuur is nog operationeel en naast een lange reeks hieraan verbonden problemen rezen er tegelijk enorme bergen afval op in Port-au-Prince. Het afval blijft liggen op de hoeken van de straten, op de pleinen of op enkele braakliggende percelen. Eens de stank niet meer te harden, staken de mensen de vuilhopen in brand, wat dan weer zwarte, walmende rookpluimen gaf her en der in de stad.

Maar in het laatste jaar is daar verandering in opgetreden: de SMCRS (Service Métropolitain de Collecte des Résidus Solides) liet op vele plaatsen in de stad een soort van minicontainers van ongeveer 3m² plaatsen. Deze containers werden aangemaakt dankzij de sponsering van verscheidene instellingen zoals l’Office d’Assurance Véhicule Contre Tiers (OAVCT), la fondation Yelé Haïti (van Wyclef Jean), l’Autorité Portuaire Nationale (APN) en vele anderen. De buurtbewoners kunnen nu al hun huishoudelijk afval in deze containers kwijt en in de avonduren komt een vuilniskar ze dan leegmaken.

Recycleren

Sinds 1983 wordt al het opgehaalde huishoudelijke afval van Port-au-Prince gedumpt op het stort van Truitier (ten noorden van de hoofdstad). Op het stedelijke stort lopen heel wat mensen te wroeten in het gestorte goedje op zoek naar plastiek, koper, aluminium, lood… Voor een kilo koper krijgt men al gauw 132 gourdes (2.80 euro) en voor een kilo plastiek 26.4 gourdes (0.56 euro).

Voor de ijzerwaren vind men overal wel een aantal opkopers die met een weegschaal nauwkeurig het gewicht bepalen en die het op hun beurt weer doorverkopen totdat het uiteindelijk uitgevoerd wordt naar de Dominicaanse Republiek.

Maar voor het plastiek en dan voornamelijk plastieken flesjes van yoghurt en frisdrank kan men maar op één plaats terecht: Tropical Recycling, vlakbij de nationale luchthaven. Dit wil zeggen dat je, vooraleer je je plastiek afval kan verkopen, zelf nog voor het transport moet betalen. Veel hou je er dan niet meer aan over. Tropical Recycling is het enige bedrijf van zijn soort in Haïti, het bestaat sinds een drietal jaar. Om de twee weken voert het à 2 containers geperste plastiek uit.

Naast de gemeentelijke ophaaldienst, die over ongeveer 15 vuilniswagens beschikt, wordt ook een deel van het afval opgehaald door een rist privé-bedrijven. Zij staan voornamelijk in voor de ophaling van afval aan kantoren en appartementsgebouwen die voor deze service willen betalen. Daarnaast gebruiken enkelingen ook nog steeds de zone van Titanyen om hun afval te dumpen, meestal gaat het hier om bouwafval of bijvoorbeeld om een of andere bedrijfje dat nog met een oude stock verpakkingsmateriaal zit waar het liever van af wil.

Composteren

Maar uiteindelijk blijkt uit een enquête dat nog maar nauwelijks 60% van al het huishoudelijke afval op de of andere manier wordt opgehaald, al de rest komt terecht in de straten, ravijnen en voornamelijk in de afwateringskanalen van de stad.

Ondertussen zijn er ook al een aantal kleinschalige initiatieven opgestart door internationale en lokale niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) die in specifieke regio’s de buurtbewoners aanzetten tot het sorteren van afval en voornamelijk dan het scheiden restafval en composteerbaar materiaal. De zo bekomen compost wordt gebruikt voor kleine boomkwekerijen of tuintjes.

Het valt dus niet te ontkennen dat het afvalprobleem, zowel qua inzameling als verwerking, een reëel probleem blijft voor Port-au-Prince en Haïti, maar er zijn duidelijk verbeteringen merkbaar vergeleken met twee, drie jaar geleden. Laten we hierbij ook niet vergeten dat het gesorteerd ophalen van afval in verscheidene Belgische gemeentes ook nog niet perfect werkt, en dat de gemiddelde Belg maar al te graag steen en been klaagt als hij de rekening krijgt voor de ophaling van zijn afval.

En welke bedenking moeten we maken bij Europese bedrijven die nog steeds voedingswaren uitvoeren naar Haïti in “traditionele verpakkingen”, terwijl ze voor hun lokale markt wel milieuvriendelijke verpakkingen gebruiken?

Gerrit Matton (Haïti)
1 augustus 2007

Meer artikels uit deze rubriek