Vlaams Haïti Overleg

Op 1 januari viert de republiek Haïti haar onafhankelijkheid. Vòòr de beslissende strijd tegen het Franse leger namen de slaven een gezamenlijke maaltijd van pompoensoep met vlees. Dat eetmaal – met de nodige magie – gaf hen voldoende kracht om het sterkste leger uit Europa te overwinnen. Of je nu blank of zwart bent, of je pompoensoep lust of niet, of je graag vlees eet of vegetariër bent – op het Haïtiaanse territorium herdenkt iedereen die beslissende strijd door pompoensoep met vlees te eten in de vroege morgen van 1 januari.

Overal ter wereld viert men eindejaar. Waar je ook bent, je probeert mee te vieren met de plaatselijke bevolking. Toch is het juist in deze periode dat iedereen wat meer aan het thuisland denkt. Bovendien speelt ook het klimaat een rol. Kerstmis vieren bij een tropisch klimaat ligt moeilijk voor mensen uit het noorden. Al zwetend “Stille nacht, heilige nacht “ zingen, klinkt een beetje vals.

Kerstmis is een echt volksfeest in Haïti, en dat feest duurt de hele nacht. Sommigen gaan naar de katholieke kerk voor het kerstspel en de middernachtmis, anderen gaan naar de protestantse tempel voor de woorddienst, nog anderen gaan naar de voodooceremonime voor het ritme van drum en dans. Anderen zitten aan de inlandse jenever tot ze uur en tijd vergeten. Maar de dag van Kerstmis zelf is een gewone werkdag, je gaat naar de akker of de naar de markt, zoals op een andere weekdag.

Pompoenen zijn spotgoedkoop, ook bij de jaarwisseling, maar vlees wordt dan zeer duur. Daarom is het aan te raden je kat zoveel mogelijk binnenshuis te houden in die periode, anders verdwijnt poeslief wel ergens in een ketel. Geen enkele Haïtiaan zegt openlijk dat hij graag kattenvlees eet, maar bijna iedereen weet precies hoe het vlees smaakt en kent de vorm van de beenderen. Toeval of niet, maar we hebben toch een paar keer een kat verloren in die periode, toevallig ook het meest vlezige exemplaar. In stilte was ik telkens verheugd omdat enkele arme stakkers eens goed hebben kunnen feesten met lekker vlees.

Vorige nieuwjaarsdag werd voor Navares de gelukkigste dag van zijn leven. Kort na middernacht werd op de deur van zijn huisje geklopt en daar stond zijn dochter Dieula plots voor hem. Vader en dochter wensten elkaar het beste voor het nieuwe jaar en vielen wenend in mekaars armen. Meer dan vijf jaar geleden had de dochter met veel lawaai de deur achter zich dicht geslagen. Na de vele ruzies was het heel stil geworden, vader en dochter zagen elkaar niet meer. Maar – en dat weet iedereen – een verzoening op nieuwjaarsdag duurt voor altijd.

Kort na middernacht stapt de familie Pierre over de heuvels naar het huisje van grootvader Ossé. Op de eerste dag van het jaar bidt de bejaarde man voor de hele familie. Dan vraagt hij gezondheid, wijsheid en Gods zegen voor elk van zijn kinderen en kleinkinderen. Als hij bidt tot Bondye is het alsof hij praat met een vertrouwde buurman.

Een gebeurtenis om nooit te vergeten was de overgang naar het nieuwe millennium. Wat het woord millennium inhoudt, ging het begrip van veel mensen te boven, maar iedereen wist dat het iets heel speciaals was. Honderden mensen stonden op het dorpsplein en samen telden we de laatste minuut van het jaar af. Om middernacht gingen de klokken aan het luiden en volgden de wensen – zoals bij elke jaarwisseling. Maar dan kwam het millennium met een vuurwerk, en dat was totaal nieuw. Kinderen en volwassenen gooiden kleine vuurpijltjes hoog in de lucht en anderen wierpen de pijltjes terug. Duizend lichtjes dansten heen en weer door het luchtruim. Iedereen was dol enthousiast bij dit mooie vuurwerk. De volgende dag kwam een jongentje uit het heuvelland naar de markt. Hij was nog altijd heel blij om het mooie feest en vroeg wanneer we nog eens een millennium zouden vieren. Ik heb hem gezegd dat hij eerst nog wat moet groeien, maar dat ik hem zeker op tijd zou informeren voor het volgende millennium!