Volop problemen in de vrijhandelszone

Verkrachte vakbondsrechten, verdachte vaccins

In maart 2003 begonnen Dominicaanse bulldozers met het vernielen van landbouwgronden in de vlakte van Maribahoux in het noordoosten van Haïti. De velden werden vernield om plaats te maken voor een vrijhandelszone van de Groep M van de Dominicaanse zakenman Fernando Capellan.

De Dominicaanse maatschappij verschaft werk aan ongeveer 700 arbeiders en arbeidsters die jeans van Levi Strauss naaien en kledij maken voor de multinational Sara Lee. Groep M heeft recent problemen gehad met de internationale confederatie van vrije vakbonden. De Wereldbank gaf Groep M een lening van 23 miljoen dollar om haar activiteiten uit te breiden. Ze vroeg wel aan Groep M het recht van de arbeiders om zich te organiseren te eerbiedigen.

Te vroeg victorie gekraaid

In mei van dit jaar kraaide de vakbondsfederatie 1ste mei- Batay Ouvriyè victorie. De Dominicaanse directie van CODEVI aanvaardde om de arbeiders, die ze had ontslagen omdat ze lid waren van een vakbond, opnieuw aan te nemen. Na heel wat moeilijkheden en een intense mobilisatie in Haïti en ook internationaal, kondigde de directie aan dat ze de vakbondsrechten zou eerbiedigen. Al snel bleek het evenwel om loze beloften te gaan. De gevraagde onderhandelingen maakten plaats voor intimidaties, beledigingen en dies meer. Na een staking op 7 juni kondigden de Dominicaanse eigenaars aan dat ze de poorten van de Haïtiaanse fabriek zouden sluiten en de 700 arbeid(st)ers ontslaan. Twee dagen later veranderden ze van mening: alleen een gedeelte van de ateliers zou worden gesloten en 254 arbeiders zouden ontslagen worden.

Op 11 juni werden ongeveer 370 arbeiders van de onderneming CODEVI ontslagen. Deze beslissing werd veroordeeld door de Internationale Confederatie van Vrije Vakbonden. Ze vroeg aan de Wereldbank tussenbeide te komen ten gunste van de ontslagen Haïtiaanse arbeiders. Het is namelijk dankzij een lening van de Wereldbank dat Groep M zijn fabriek in Ouanaminthe kon bouwen. De vakbond verzocht de voorlopige Haïtiaanse president, Alexandre Boniface, om van Groep M te eisen dat de ontslagen arbeiders opnieuw aangenomen worden.

Na het ontslag van de 370 arbeiders begon de Groep M met het vormen van “Fabriekscomités”, verbonden aan de werkgever. Terwijl hij vroeg dat er een oplossing zou komen voor dit arbeidsconflict, annuleerde een van de cliënten van CODEVI, de multinational Sara Lee, zijn contract. In Europa vraagt de campagne ‘Schone kleren’ aan de andere cliënt, Levi Strauss, om van Groep M te eisen dat de ontslagen arbeiders opnieuw worden aangenomen en de vakbondsrechten geëerbiedigd. De minister van Sociale Zaken, Pierre Claude Calixte, kondigde aan spoedig ter plaatse een bureau van het ministerie op te richten evenals een arbeidsrechtbank.

Verdachte vaccins

In augustus brak er een nieuw schandaal uit in de vrijhandelszone. In maart en in april kregen de arbeiders en arbeidsters van CODEVI twee injecties van een zogezegd vaccin. Er werd hen gezegd dat het zou gaan om een vaccin tegen tetanus, maar er werd hen geen vaccinatieboekje gegeven en er was geen toelating gevraagd aan het ministerie van Gezondheidszorg. Volgens vele getuigen werd een mengeling van twee producten toegediend, het ene transparant en het andere witachtig. Het vaccin van tetanus is evenwel kleurloos. Tijdens de weken die volgden op de tweede injectie, kregen tientallen arbeiders en arbeidsters problemen. Een ploeg van 3 leden van de Unie van Haïtiaanse dokters ging alles ter plaatse onderzoeken. Zij ontmoette een veertigtal personen met problemen ten gevolge van de injecties. De belangrijkste problemen betroffen de voortplantingsorganen: abortus, dood van de foetus in de buik van de moeder, afwezigheid van regels of overvloedige bloedingen, opzwellen van de testikels. Veel arbeidsters denken dat de directie van CODEVI hen een product heeft toegediend om te verhinderen dat zij kinderen krijgen, zodat ze dus productief kunnen blijven. De Unie van Haïtiaanse dokters vraagt aan de regering om haar verantwoordelijkheid op te nemen en verheldering te brengen in dit dossier.

Bart van Malderen
1 september 2004

Meer artikels uit deze rubriek