Zullen de verkiezingen plaatsvinden?
Op een bevolking van ongeveer acht miljoen inwoners hebben eind februari reeds meer dan drie miljoen kiezers hun kaart afgehaald om deel te nemen aan de parlements-, gemeentelijke en lokale verkiezingen op 19 maart en 30 april in Haïti. Deze toeloop van geïnteresseerden zegt nog niets met zekerheid over de deelname aan de verkiezingen zelf. Er zijn vele motieven in het spel, niet in het minst het feit dat de gratis verkiezingslcaart later als identiteitsbewijs kan dienen.
Inmiddels hebben ongeveer 7000 kandidaten hun campagne opgestart om de vrijgekomen ambten te bekleden in senaat, kamer, gemeenteraden en administratieve raden van de ‘sections communales’. Voor de eerste keer in de geschiedenis dingt een relatief groot aantal vrouwen naar de gunst van de kiezers.
Niettegenstaande al deze drukte wordt er nog steeds aan getwijfeld of de verkiezingen wel zullen doorgaan. Het hele proces werd tot nog toe verschillende keren onderbroken en heel wat invloedrijke stemmen gewagen reeds van een uitstel omdat er ai veel vertraging is opgelopen ten opzichte van het tijdsschema.
Als gevolg van een hevige strijd tussen rivaliserende politieke groeperingen om de verkiezingen te controleren, heerst er nog steeds grote spanning in de streek van Grande Anse (Zuid-Westen van Haïti). De Voorlopige Kiesraad (Conseil Electoral Provisoire – CEP) en de regering talmen er nog steeds om de aangepaste maatregelen te treffen. In heel het land werden trouwens verschillende bureaus voor de gemeenteverkiezingen gepiunderd. Volledige pakken materiaal werden door onbekenden meegenomen.
Vele Haïtianen kunnen zich slechts met veel moeite laten inschrijven en hebben daarover reeds op agressieve wijze hun frustraties geuit. De CEP moet nog steeds een beslissing nemen over de salarissen van de mensen die door de politieke partijen werden naar voor geschoven om in de inschrijvingsbureaus te zetelen. De partijen hebben al dikwijls hun ongenoegen kenbaar gemaakt over het verloop van het verkiezingsproces. Verschillende hebben het document ‘Code d’Ethique Electoral’ niet willen onderschrijven omdat ze het niet dwingend genoeg vinden en doorspekt met allerhande dubbelzinnigheden. Nochtans is de ondertekening ervan voor de CEP voorwaarde wil een partij aanspraak kunnen maken op de door de internationale gemeenschap beloofde financiële steun.
De voorbereiding van de verkiezingen is op gang gekomen in maart 1999, als gevolg van een compromis over de vorming van een CEP, tussen enerzijds president René Preval en anderzijds een deel van de oppositie. Deze kiesraad, samengesteld uit negen leden, heeft geen gemakkelijke taak in een maatschappij die in alle richtingen verdeeld is. De Lavalas-beweging die in 1991 de priester Jean Bertrand Aristide tot het presidentschap heeft gebracht, is thans verscheurd in meer dan vijf verschillende politieke partijen, die elk voor hun eigen belangen opkomen. Deze diepe verscheurdheid in de coalitie die aan de macht is, heeft de verlamming van het parlement veroorzaakt, en heeft gedurende twee jaar een regeringsvorming onmogelijk gemaakt. De politieke crisis heeft diepe sporen nageiaten bij een bevoiking die op de Lavalas-beweging gerekend had om de harde levensvoorwaarden op Haïti te verbeteren.
Voor Haïti, dat reeds sinds oktober 1997 in een constitutionele crisis zit, zijn de verkiezingen van 19 maart van kapitaal belang. Vermits er sinds januari 1999 geen normaal functionerend parlement meer was om akkoorden te ratificeren, zijn de Haïtianen een boel internationale fondsen kwijtgespeeld. Deze lange crisis heeft het levenspeil van de bevolking en de economie in het algemeen zwaar naar beneden gehaald. Heel wat personaliteiten die Haïti de laatste maanden bezocht hebben om zich van de toestand te vergewissen, verklaarden dat eventuele hulpverlening steeds zal afhangen van een volwaardig functionerend parlement.