Haïti heeft sinds 16 september een nieuwe eerste minister en een nieuwe regering. Er waren de afgelopen maanden verschillende kleine aardbevingen gevolgd door een grote van 5,9 op de schaal van Richter op 6 oktober, waarbij doden vielen en heel wat materiële schade werd aangericht. In de internationale statistieken rond levensverwachting, algemene ontwikkeling en competitiviteit gaat Haïti erop achteruit. Het schandaal rond het PetroCaribe fonds blijft de gemoederen beroeren. De onveiligheid neemt toe. Er is meer geweld en het optreden van de politie blijft niet altijd onbesproken. In de gevangenissen zijn de levensomstandigheden verschrikkelijk. Veel gevangenen sterven zelfs in voorhechtenis.
Begin juli was er hevig protest tegen een geplande verhoging van de brandstofprijzen. Tijdens de erop volgende rellen vielen 20 doden en werd heel wat materiële schade aangericht. Premier Jack Guy Lafontant diende ontslag te nemen. President Jovenel Moïse beloofde om te zoeken naar een nieuwe eerste minister die een nieuwe regering zou vormen.
Op 5 augustus schoof de president Jean Henry Céant naar voor als toekomstige premier. De senaat en de kamer van volksvertegenwoordigers dienden de benoeming van Jean Henry Céant te ratificeren. Dit gebeurde na twee marathon zittingen van respectievelijk de senaat die debatteerde tot diep in de nacht van 14 op 15 september en de kamer van volksvertegenwoordigers die vergaderde tijdens de daarop volgende nacht.
Enkele ministers van de nieuwe regering lagen al meteen onder vuur, omdat ze een dubbele nationaliteit hadden of omdat ze verdacht werden van fiscale fraude.
De nieuwe premier en zijn regering staan voor enorme uitdagingen. De socio-economische situatie gaat er alleen maar op achteruit. In september, bij de aanvang van het nieuwe schooljaar, konden veel ouders hun kinderen niet naar school sturen, omdat ze geen geld hadden om het inschrijvingsgeld en de studieboeken te betalen. De gourde (HTG) verloor tussen oktober 2014 en juli 2018, 50% van zijn waarde tegenover de Amerikaanse dollar. Vandaag kost een Amerikaanse dollar meer dan 70 gourdes. De gezinnen zien hun koopkracht stelselmatig verminderen door een inflatie van ruim 15%.
Bij de voorstelling van het nieuwe kabinet op maandag 17 september was er al ongenoegen. De nieuwe regering telde 21 ministers terwijl op de lijst ter goedkeuring voor het parlement slechts 18 ministers stonden. In moeilijke tijden waar bespaard moet worden op de uitgaven van de staat, is het aanstellen van 3 extra ministers alvast een verkeerd signaal. Vanuit feministische hoek klonk er kritiek omdat er maar 5 vrouwen deel uitmaken van het nieuwe kabinet (23%) en het vastgelegd quota van 30 % niet wordt gerespecteerd.
Verschillende organisaties maakten duidelijk wat de prioriteiten van de nieuwe regering moeten zijn: vertrouwen uitstralen, orde brengen in de financies van de staat, de rechten van vrouwen doen respecteren, justitie voldoende werkingsmiddelen geven zodat iets kan ondernomen worden tegen de welig tierende corruptie en straffeloosheid. De bevolking heeft geen vertrouwen meer in de overheidsinstellingen, aangezien ze verstoken blijft van de meest elementaire diensten, waar een overheid moet voor zorgen.
Nieuwe aardbeving
Van januari tot augustus 2018 waren er 30 lichte aardschokken in Haïti, wat aantoont dat Haïti en dan vooral het noorden van Haïti, voortdurend bedreigd wordt door een zware aardbeving.
Op 23 en 24 september waren er twee lichte aardschokken die gevoeld werden in het noorden van Haïti. Het centrum van de aardbeving van 23 september lag in de Dominicaanse Republiek waar een sterkte van 5,2 op de schaal van Richter gemeten werd. De schok was voelbaar in Ouanaminthe en Cap-Haïtien. Er brak paniek uit in Ouanaminthe, Capotille en Fort-Liberté, maar nergens was er schade. De Haïtiaanse dienst voor seismologie waarschuwde dat in het noorden van Haïti de mogelijkheid bestaat voor een aardbeving van 8 op de schaal van Richter, die zou kunnen gepaard gaan met een tsunami. De seismologen roepen de Haïtiaanse autoriteiten op om streng toe te zien op de bouwsector, zodat er alleen nog gebouwen opgetrokken worden die aardbevingsbestendig zijn. Sommige schoolgebouwen zijn in zo’n slechte staat dat ze beter worden afgebroken. Ze vormen een bedreiging voor de leerlingen die er naar school gaan, want bij een aardbeving dreigen ze in te storten. Tijdens de aardbeving van 12 januari 2010 stortten ongeveer 1300 schoolgebouwen in. Toen vielen er naar schatting 300 000 doden te betreuren.
De overheid moet niet alleen strenge bouwvoorschriften opleggen, ze moet de bevolking ook vormen en voorbereiden op wat ze moet doen bij een aardbeving. Daarnaast moet ze de spoeddiensten in de verschillende ziekenhuizen beter uitrusten zodat ze efficiënt kunnen reageren als er gewonden binnenstromen na een aardbeving.
Op zaterdag 6 oktober was er dan een aardbeving met een sterkte van 5,9 op de schaal van Richter. Er waren 9 doden in Port-de-Paix, 1 in Saint-Louis du Nord en 7 in Gros Morne. Daarnaast waren er meer dan 400 gewonden. Bijna 8000 families kwamen op straat te staan omdat hun huizen geheel of gedeeltelijk waren ingestort.
Gros Morne werd zwaar getroffen: 510 huizen werden vernield, 1 600 huizen werden zwaar beschadigd en 1 806 huizen vertoonden barsten. Daarnaast werden 42 grote gebouwen, zoals scholen, kerken, en overheidsgebouwen, zwaar beschadigd. Een week na de aardbeving zei een volksvertegenwoordiger, afkomstig uit de streek van Gros Morne, dat onderdak voor de families die onder de blote hemel moeten slapen absoluut prioritair was. Hij betreurde dat de interventies van de staat maar traag op gang kwamen. ‘De families hebben niet zozeer voedselpakketten nodig, maar wel bouwmaterialen zoals golfplaten en hout om hun huizen te kunnen heropbouwen’ verklaarde hij in een interview op de radio.
Een journalist die naar Port-de-Paix trok stelde vast dat de gewonden wel de noodzakelijke verzorging kregen, maar dat de families die hun huis hadden verloren, aan hun lot werden overgelaten. De meesten van hen zochten onderdak in kerkgebouwen.
Het PetroCaribe fonds
Sinds midden augustus waren er verschillende grote betogingen, zowel in Haïti als in het buitenland door de Haïtiaanse diaspora. De manifestanten eisten duidelijkheid in verband met het PetroCaribe fonds. Waarvoor werden de meer dan 3 miljard Amerikaanse dollar van het fonds gebruikt? In het dossier worden heel wat hoge functionarissen van de staat genoemd en ook heel wat personen uit de entourage van president Jovenel Moïse.
Op 18 oktober, tijdens de officiële herdenking van de 212de verjaardag van de moord op Jean-Jacques Dessalines, de stichter van het vaderland, verklaarde de president dat er een proces komt over het verduisterde geld van het PetroCaribe fonds.
In het kader van de campagne #PetroCaribeChallenge, die gevoerd werd op sociale media, kwamen op diezelfde dag in tientallen steden van Haïti duizenden mensen op straat om duidelijkheid te vragen in verband met de verkwisting en verduistering van het geld van het PetroCaribe fonds.
Op 18 november, de dag waarop de 215de verjaardag van de slag van Vertières herdacht werd, was er opnieuw protest.
Het PetroCaribe dossier is voor de bevolking een symbooldossier geworden. Het toont aan dat de hoogste functionarissen van de staat corrupt zijn, dat justitie niet werkt en dat de een de ander de hand boven het hoofd houdt. Het volk is deze situatie meer dan beu. De gewone Haïtiaan moet elke dag opnieuw vechten om te overleven en ziet met lede ogen aan hoe de verkozenen van het volk alleen maar uit zijn op eigen gewin.
Achteruitgang
In het VN-rapport van 2018 dat de index van de algemene ontwikkeling van alle landen vergelijkt, staat Haïti op plaats 168 van de 189 landen. Volgens het rapport van de Verenigde Naties is Haiti het enige land in de Caraïben dat valt onder de categorie van landen met een zwakke menselijke ontwikkeling. De gemiddelde levensverwachting van een Haïtiaan bedraagt 63 jaar, terwijl die van een Dominicaan 74 bedraagt. Een Cubaan wordt gemiddeld 79 jaar en een Jamaïcaan heeft een levensverwachting van 76 jaar. In Haïti sterven nog steeds 359 moeders per 100 000 geboortes.
Als reactie op het VN-rapport kon men in Haïti horen dat de resultaten te verwachten waren aangezien er door de overheid geen beleid gevoerd wordt dat gericht is op het creëren van jobs of dat iedereen toegang wil geven tot degelijk onderwijs en goede medische zorgen.
In het klassement van het Wereld Economisch Forum dat de competitiviteit van de landen meet, staat Haïti op plaats 138 van de 140 landen die wereldwijd geanalyseerd werden. In het vorige rapport stond Haïti nog op plaats 128 van de 137 economieën die vergeleken werden. De oorzaak van deze zwakke score is volgens velen te wijten aan de welig tierende corruptie in Haïti. Denk maar aan het gesjoemel met het PetroCaribe fonds. Iemand vergeleek de Haïtiaanse president met een minderjarige, die geen verantwoording hoeft af te leggen in verband met het financiële reilen en zeilen van de staat. Precies omdat er corruptie is van het laagste tot het hoogste niveau, valt deze zeer moeilijk te bestrijden.
Bendegeweld en optreden politie
Aan het einde van dit jaar is er veel geweld in verschillende volkswijken van Port-au-Prince. Veel inwoners van de hoofdstad maken zich zorgen over het klimaat van onveiligheid. Tijdens de maand november werden bijna 100 mensen doodgeschoten. Van januari tot september kwamen in Port-au-Prince 415 mensen om door wapengeweld.
Veel wijken worden gecontroleerd door gewapende bendes, die mensen afpersen en op andere manieren terreur zaaien. De politie probeert de gewapende bendes te ontmantelen, maar dit verloopt niet altijd zoals het zou moeten. Bij politie interventies wordt soms veel geweld gebruikt en worden onschuldige burgers opgepakt. Een verantwoordelijke van de Nationale Commissie Rechtvaardigheid en Vrede van de katholieke kerk, verklaarde dat er elke dag slachtoffers zijn van het wapengeweld. Hij zei verder dat de politie geïnfiltreerd wordt door de maffia en dat er relaties bestaan tussen het banditisme en de politie. Er bestaat volgens hem te weinig politieke wil om het probleem van het banditisme aan te pakken. Hij beschuldigde bepaalde autoriteiten zelfs van medeplichtigheid met de bandieten.
Gevangenissen
In de Haïtiaanse gevangenissen is de situatie ronduit mensonwaardig. Van januari tot juni kwamen er 118 gevangenen om. De sterfgevallen zijn vooral te wijten aan slechte en onevenwichtige voeding en het gebrek aan medische verzorging. De gebouwen waarin de gevangenen opgesloten zitten, zijn ongeschikt. Er zijn onvoldoende bedden. Gevangenen moeten soms op de grond opeen stuk karton slapen. Van de gevangen is maar 25% veroordeeld. Dit wil zeggen dat 75% van de gevangenen in voorarrest wachten op hun proces. Vele gevangenen sterven dus vooraleer hun proces plaats vindt. Mensenrechtenorganisaties veroordelen deze situatie scherp.