Maand: mei 2019

Geplaatst op

Haïti: zal de noodkreet van het milieu worden gehoord?

Colette Lespinasse

Auteur: Colette Lespinasse

Vertaling: René Haentjens

Op 1 juni is het orkaanseizoen begonnen in Haïti en in het hele Caribische gebied. Zelfs vóór die datum begon de natuur Haïti al uitleg te vragen naar wat het land doet voor het milieu.

Overstroming 2019 (bron Haiti Libre)

Inderdaad, na een lange periode van droogte die ons zorgen begon te baren, kwamen eind mei 2019 hevige regens. Het orkaanseizoen is nog maar net begonnen en er zijn al slachtoffers, overstroomde woongebieden, beschadigde infrastructuur en verlamming van het verkeer van mensen en goederen op belangrijke verkeersaders in het noorden en het zuiden van het land.

© Mathias Pieters

De verdieping van de politieke -, economische – en vooral bestuurlijke crisis, sinds Jovenel Moise aan de macht kwam, heeft onvoorstelbare gevolgen voor het reeds zwaar zieke milieu. In de steden wordt het afval steeds minder vaak opgehaald. Het wordt in de riolen of op de voetpaden achtergelaten en daardoor verstoppen de afvoerkanalen. Iedereen, inclusief de gemeentebesturen, klaagt over het gebrek aan middelen, om de impasse te rechtvaardigen. En de burgers, die mee verantwoordelijk zijn voor de productie van afval, voelen zich nog niet aangesproken en veranderen hun gedrag niet.

Anderzijds is door de problemen van voedselonzekerheid, die vooral het platteland treffen, de uittocht van boeren naar de steden toegenomen, alsook de vraag naar houtskool. Van 52% van de bevolking levend op het platteland in 2012 ging het naar 45,85% in 2017 en dit verschil neemt elk jaar toe. Deze migratie van het platteland naar de stad, in een context van verarming, heeft een aanzienlijke invloed op de houtvoorraden: een toename van de vraag naar houtskool vanuit de steden, waar de families nog steeds 70-80% houtskool gebruiken als belangrijkste energiebron. Voldoen aan deze vraag versnelt het ontbossingsproces: de bosbedekking van Haïti is in een eeuw tijd gedaald van 60% tot 4%, zonder rekening te houden met de anarchie in de bouw om zoveel inwijkelingen te huisvesten. Echt een vicieuze cirkel die moet doorbroken worden!

Gourdes

In Haïti schreeuwen mensen vandaag moord en brand om het ontslag te eisen van de president, vanwege zijn betrokkenheid (volgens alle gepubliceerde rapporten) bij de schandalige verspilling van de Petrocaribe-fondsen en ook vanwege de alsmaar stijgende inflatie (17% in mei 2019) en de waardevermindering van de lokale munt (de gourde) ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Maar volgens wijze waarnemers zou de bevolking zich meer zorgen moeten maken over de milieucrisis dan over de politieke en economische crisis. De mobilisatie voor het milieu zou groter moeten zijn dan die voor bestuurskwesties. Inderdaad, welk politiek of economisch programma, zo relevant als het ook mag zijn, kan men ontwikkelen in een volledig verwoest land, verzwakt door rampen en uiterst kwetsbaar voor de geringste klimatologische wisselvalligheden. Het herstel van het milieu en de duurzame bescherming ervan is vandaag de eerste prioriteit voor Haïti. Iedereen zou zich ervoor moeten inzetten.

Helaas is men daar niet mee bezig. Maar gelukkig zijn er nog steeds koppige groepen en individuen die iets proberen te doen, zoals agro-ecologische gezinnen of milieubewuste groepen. Ze profiteren van het regenseizoen om met enkele acties het milieu te redden. “Plant een boom, plant water”, dat was de slogan van de boerenorganisatie van Vallue (VPA), die onlangs een herbebossingsactie organiseerde in de stroomgebieden van de regio Palmes in het zuidwesten van Haïti. Ik vond deze slogan passend, want door bomen te planten, doe je iets om regenwater vast te houden en zo de bronnen te voeden. Zo  is er meteen ook water voor onze dorst en tegelijk wordt de schade door het ongestoord  en ongecontroleerd wegstromende water beperkt. Wat een paradox: terwijl leefgemeenschappen overspoeld worden door woeste wateren, wordt drinkwater en water voor allerlei behoeften in Haïti schaars vandaag! Zoals een populair lied zegt: “Se ak goj seche, n ape neye = We zullen verdrinken met uitgedroogde kelen”. Met alle debatten momenteel gaande in Haïti, zal de stem van het milieu worden gehoord?

  • Boomkwekerij
  • Rivieren indijken

Meer info: