Actueel juni 2022

Haïti zit in een spiraal van geweld. De facto premier Ariel Henry slaagt er niet in om het te verminderen. Het geweld bereikt een ondenkbaar en niet voor te stellen niveau. Gewapende bendes blijven mensen kidnappen. Ze vechten onderling om de macht te hebben in bepaalde wijken. Het gerecht functioneert niet. Een leider van de bende ‘400 mawozo’ werd uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Er zijn opnieuw bootvluchtelingen.

De facto premier Ariel Henry slaagt er niet in om de meest fundamentele mensenrechten te doen respecteren. Integendeel, hij wordt ervan beschuldigd om medeplichtig te zijn aan het geweld van gewapende bendes. Pierre Espérance, directeur van de mensenrechtenorganisatie RNDDH, maakte in maart bekend dat kabinetsleden van Ariel Henry tussenbeide kwamen om meer dan tien leden van de bende ‘400 mawozo’, die gearresteerd werden door de politie in januari en februari, vrij te laten. In een toespraak van 18 maart loog Ariel Henry, toen hij verklaarde dat zijn de facto regering niet beschuldigd kan worden van medeplichtigheid met of bescherming van gewapende bendes.

Wapentrafiek

Vanwaar komen de wapens? Het is een vraag die meer en meer mensen zich stellen. In Haïti is er geen wapenfabriek en er zijn geen winkels waar wapens of munitie gekocht kunnen worden. Hoe komen de bendes dan aan wapens? Volgens de mensenrechtenorganisatie RNDDH, komen de wapens het land binnen via de douane. Het is een publiek geheim dat de verschillende bureaus van de douane corrupt zijn en medeplichtig aan wapensmokkel. De RNDDH zegt dat er maar weinig gevallen zijn waarin douaneagenten beslag leggen op wapens en munitie. Als ze dat toch doen worden ze gesanctioneerd door de directie van de douane. Zo kan men stellen dat de Haïtiaanse overheid, die verantwoordelijk is voor de douane, de grootste leverancier is van wapens en munitie aan de gewapende bendes. Op sociale media bevestigen veel leiders van bendes dat ze hun wapens krijgen van officiële staatsbeambten en parlementairen.

Bloedbad in La Plaine du Cul-de-Sac

Op 24 april brak de hel los in La Plaine du Cul-de-Sac, gelegen ten noorden en noordoosten van Port-au-Prince. Minstens 148 personen werden gedood tijdens een gewapend treffen tussen de bendes ‘Chen Mechan’ en ‘400 mawozo’. Verschillende salvo’s van zware wapens konden worden gehoord. Het doel van de strijd was het verwerven van de controle over de wijken in het gebied, om daar de bewoners te kunnen afpersen.

Door de terreur werd het openbaar leven stilgelegd. Scholen, winkels en kerken sloten de deuren of bleven dicht. De straten lagen er verlaten bij. Het openbaar vervoer, de bussen en de moto-taxi’s, functioneerde niet. De openbare markten, waar de mensen zich kunnen bevoorraden, vonden niet plaats. In sommige wijken was er geen brood verkrijgbaar. Honderden mensen, waaronder families met kleine kinderen, vluchtten uit hun huizen en zochten elders een onderkomen.

Het bloedbad dat werd aangericht was van een ongeziene wreedheid. Mensen werden gedood, daarna onthoofd en hun hoofden werden door de bandieten meegenomen of tentoon gesteld. Verschillende vrouwen en meisjes werden meerdere keren verkracht, voordat ze werden afgemaakt. Mensen verkoolden in hun eigen huizen nadat die in brand waren gestoken. Anderen vonden de dood op straat nadat de bendeleden hun doodden en verbrandden gebruik makend van autobanden. De verminkte lijken werden gefotografeerd en de criminelen plaatsten de foto’s hiervan op de sociale media. Door dit te doen, wilden ze de bevolking bang maken en terroriseren.

Verschillende personen die gewond raakten door kogels, stierven aan hun verwondingen omdat ze niet naar een ziekenhuis vervoerd konden worden.
Mensenrechtenorganisaties veroordelen de Haïtiaanse autoriteiten, die lijken te kiezen voor een ‘gangsterisatie’ als nieuwe manier om het land te besturen. Het feit dat de bendes hulp lijken te krijgen van de autoriteiten, wordt bevestigd door ooggetuigen die verklaren dat bendeleden zich verplaatsen met geblindeerde wagens van de nationale politie.

Uitlevering van Yonyon aan de Verenigde Staten

De gevangengenomen Germine Joly, alias Yonyon, bendeleider van ‘400 mawozo’, werd op 3 mei door de Haïtiaanse politie uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Hij werd overgevlogen in een speciaal vliegtuig onder begeleiding van agenten van de FBI. Er werd tegen hem een internationaal aanhoudingsmandaat verspreid door het gerecht van het district Columbia in de Verenigde Staten.

Yonyon, die al enkele maanden gevangen zat in Haïti, wordt beschuldigd van schending van de Amerikaanse wet in verband met het exporteren en smokkelen van oorlogswapens vanuit de VS. Hij wordt ook vervolgd voor het ontvoeren en vasthouden tegen losgeld van Amerikaanse burgers.

De uitlevering van Yonyon is een blamage aan het adres van de Haïtiaanse justitie, die niet in staat was om de nodige maatregelen te nemen en hem voor het gerecht te brengen in zijn eigen land. Yonyon was betrokken bij verschillende criminele daden, waaronder moorden, kidnappings, het stelen van voertuigen, brandstichting en het vasthouden tegen losgeld van 17 Amerikaanse en Canadese missionarissen op 16 december 2021.

Blokkering van de ‘routes nationales’

Sinds 1 juni 2021 zwaaien gewapende bendes de plak in Martissant, gelegen in de zuidelijke periferie van Port-au-Prince. Ze blokkeren de nationale weg N° 2 die de hoofdstad verbindt met de departementen in het zuiden van het land. De politie kan of wil niet ingrijpen. Elke chauffeur moet smeergeld betalen aan de bendes die de zone controleren. Sinds 1 juni 2021, zijn minstens 25 chauffeurs en passagiers gedood. Meer dan 100 mensen raakten gewond door kogels. De gangsters hebben ook 300 bussen van de weg afgeleid en hebben er 12 in brand gestoken.

Na het bloedbad in La Plaine du Cul-de-Sac, controleren criminelen ook de nationale wegen N° 1 en N° 3 die Port-au-Prince verbinden met het noorden. Zo raakt het hele land geïsoleerd en controleren de criminele bendes het volledige nationale territorium. De overheid neemt geen maatregelen om een einde te maken aan de terreur. De bevolking wordt in een wurggreep gehouden door bendes die opereren in een klimaat van straffeloosheid.

Verbinding via vliegtuigjes

Aangezien gewapende bendes de nationale wegen controleren, nemen mensen die het zich kunnen veroorloven, meer en meer het vliegtuig om zich te verplaatsen. De prijzen voor een binnenlandse vlucht swingen de pan uit. Een ticket voor een vlucht naar het zuiden kost meer dan een ticket Port-au-Prince/Miami.
Op 20 april crashte een klein vliegtuig in Carrefour, dat ligt in het zuiden van de hoofdstad. Vijf passagiers kwamen daarbij om het leven. In juli 2021 was er ook al een vliegtuigcrash. Toen stierven 6 passagiers.

De Montana beweging

Op 30 augustus 2021 kwam het akkoord van Montana tot stand. De Montana beweging groepeert een aantal sociale organisaties en politieke partijen die een einde willen maken aan de corruptie, de agressie tegenover de bevolking en het verduisteren van overheidsgeld door de huidige machthebbers.

Op 27 mei 2022 publiceerde de Montana groep een document dat overhandigd werd aan de facto premier Ariel Henry. In 2021 was de eerste reactie van Ariel Henry negatief op het akkoord van Montana. Ondertussen zijn er informele contacten tussen de regering en de Montana beweging. Het is de bedoeling om te starten met een politieke dialoog en tot een consensus te komen.

De Montana beweging wenst drastische veranderingen. Zo moet er een einde komen aan het gewapend geweld en de onveiligheid. De gewapende bendes moeten ontmanteld worden. De situatie vandaag is niet langer houdbaar. Mensen durven de straat niet meer op en de politie is niet in staat om de terreur van de gewapende bendes te stoppen. Dat moet veranderen.

Bootvluchtelingen

De laatste tijd zijn er opnieuw mensen die het risico nemen om met een boot de miserie in Haïti te ontvluchten. Ze zoeken hun heil elders.

Op 24 mei strandde een boot met meer dan 800 migranten aan boord op de kust van Cuba. De boot was vertrokken in het noordwesten van Haïti. Onder de opvarenden bevonden zich zwangere vrouwen, baby’s en peuters. De Cubaanse autoriteiten gaven de Haïtiaanse migranten de nodige medische zorgen en humanitaire hulp. Nadien werden ze voorlopig ondergebracht in een vluchtelingenkamp.

De bestemming van de boot was Florida in de Verenigde Staten. Het ging deze keer niet om een zeilschip, maar om een vrachtschip. Als de boot niet gestrand was in Cuba, dan had de Amerikaanse kustwacht hem waarschijnlijk onderschept.

In de periode van oktober 2021 tot mei 2022 werden meer dan 5000 Haïtianen die de Verenigde Staten probeerden te bereiken, op zee gearresteerd. Ongeveer 1400 Haïtianen slaagden erin om voet aan de grond te zetten op Amerikaanse bodem.

Het is geleden van 2004 dat er nog zo’n grote exodus was. De Haïtianen zoeken elders een betere toekomst. Elke maand vertrekken er gemiddeld vier boten vanuit het noordoosten. Vaak zijn dit gammele bootjes die overvol zitten en niet bestand zijn tegen het geweld van de oceaan.

Voetbalsucces

Op 22 mei won Le Violette AC, de oudste Haïtiaanse voetbalclub, het kampioenschap van de kampioenenclubs van de Caraïben. In het stadium Cibao in de Dominicaanse Republiek was de stand tussen de Haïtiaanse club en de Dominicaanse club Cibao FC 0-0 na verlengingen. De Haïtiaanse club won uiteindelijk met de strafschoppen. Het is het tweede jaar op rij dat een Haïtiaanse club het kampioenschap wint. De overwinning geeft de club een ticket voor de ‘Champions Ligue’ van de voetbalconfederatie van Noord-Amerika, Centraal-Amerika en de Caraïben.

Bart Van Malderen 12 juni 2022