Actueel juni 2017

Op 7 februari van dit jaar begon Jovenel Moïse aan zijn ambtstermijn als president. Enkele maanden later overheerst vooral scepticisme over zijn beleid. Haïti werd eind april en begin mei getroffen door enkele zware stormen die gepaard gingen met overstromingen en aanzienlijke verliezen in de landbouwsector. De Minustah verdwijnt en zal vervangen worden door de Minujusth. De gewone man heeft het alsmaar moeilijker om te overleven mede omdat de gourde in vrije val is tegenover de Amerikaanse dollar waardoor alle levensnoodzakelijke producten duurder worden.

Op 17 mei, toen Jovenel Moïse precies 100 dagen aan de macht was, stelde de commissie Rechtvaardigheid en Vrede van de katholieke kerk, vast dat de nieuwe president en zijn regering nog geen enkel resultaat konden voorleggen. De commissie verklaarde dat er op monetair vlak sprake is van instabiliteit. Voor een dollar dienen steeds meer gourden neergeteld te worden. Dit weegt op de economische activiteiten en heeft een negatieve impact op de koopkracht van de Haïtianen. De regering slaagt er ook niet in om initiatieven te nemen die de jongeren kansen geven. Nu is er voor hen maar één alternatief: proberen het land te verlaten en elders een toekomst opbouwen.
Verschillende organisaties hekelden ook het feit dat er veel leden van ‘Tèt kale’, de partij van de president, benoemd werden in overheidsfuncties. Zo wordt de indruk gewekt dat Jovenel Moïse en zijn entourage meer bezig zijn met het verdelen van postjes dan met de echte problemen waarmee het land te kampen heeft. Ongeveer 30 vet betaalde overheidsmandaten zijn in handen van aanhangers van de president.

Natuurgeweld

Eind april en begin mei werd Haïti getroffen door enkele felle onweders met overstromingen en grondverschuivingen tot gevolg. Daarbij kwamen een tiental mensen om. Overal in het land werden oogsten vernield en kwamen dieren om. Daarnaast was er heel wat materiële schade aan gebouwen en wegen. Het zuidelijk departement dat zich langzaam aan het herstellen was na de verwoestende doortocht van de orkaan Matthew, werd opnieuw zwaar getroffen. De boeren, die na Matthew opnieuw gezaaid hadden, zagen lijdzaam toe hoe hun oogst door het water werd vernield.
Door het verlies van een aanzienlijk deel van de oogst, stijgen de prijzen van voedsel en andere basisproducten. Het werken in de landbouwsector loont almaar minder. Een economist verklaarde zelfs dat de landbouwsector niet rendabel is en dat de banken daarom geen geld willen lenen aan landbouwbedrijven.
Dit alles doet het aantal mensen dat leeft in een situatie van voedselonzekerheid toenemen. Men schat dat 3,6 miljoen Haïtianen te maken hebben met een tekort aan voedsel. Daarvan zijn 1,5 miljoen mensen er erg aan toe. Zij moeten elke dag vechten om te overleven.
De felle regens in april en mei vonden plaats vóór de start van het orkaanseizoen dat begint op 1 juni en eindigt op 30 november. Haïti ligt op het traject van tropische stormen en orkanen. Dat betekent dat het land om de twee of drie jaar getroffen wordt door een tropische storm en om de zes of zeven jaar de gevolgen moet ondergaan van een zware orkaan. Hopelijk blijft Haïti dit jaar van verder natuurgeweld gespaard.

Waardeverlies van de gourde

De gourde, de nationale munt van Haïti, verloor de voorbije 3 jaar ongeveer 60% van zijn waarde. Je moet nu al meer dan 70 HTG neertellen voor één euro. Daardoor stijgen de prijzen. Men spreekt van een inflatie van 13%. Voor de gewone man wordt het steeds moeilijker om rond te komen.
De nationale bank van Haïti besliste om 120 miljoen dollar te injecteren in de financiële markt tijdens het fiscaal jaar 2016-2017. De bedoeling hiervan was de waardevermindering van de gourde te stoppen. Het haalde weinig uit. Om van de gourde een sterkere munt te maken zou Haïti meer moeten exporteren.

Protest tegen de stijgende prijzen

Op 15 mei stegen de prijzen van de petroleumproducten. De regering zei dat dit noodzakelijk was omwille van de waardevermindering van de gourde ten opzichte van de dollar. De sociale organisaties reageerden verontwaardigd. Ze beschuldigden de regering ervan de taksen op de petroleumproducten te hebben verhoogd, hoewel de prijs voor een vat ruwe olie op de internationale markt is gedaald. De politieke leiders zijn volgens hen alleen uit op het veiligstellen van hun privileges en hun exorbitante levensstijl.
Duizenden werknemers, van onder andere textielbedrijven, kwamen op 19, 20 en 22 en 23 mei op straat. Ze eisten betere levensomstandigheden en een verhoging van het minimale dagloon van 300 naar 800 gourden. Er waren niet alleen betogingen en stakingen in de industrieparken van Port-au-Prince, maar ook in de vrijhandelszone van Ouanaminthe. De leiders van de vakbonden zeiden dat hun eisen billijk waren. Een werkneemster verklaarde: ‘Vroeger betaalde ik 100 gourden voor het transport van en naar het bedrijf, vandaag moet ik het dubbele betalen.’
Op 22 mei werd er inderhaast een bijeenkomst gehouden met vertegenwoordigers van de vakbonden, de werkgevers en het ministerie van sociale zaken en werk. Daarna werden er door de regering enkele beloftes gedaan zoals het inschakelen van 300 bussen om het vervoer van de werknemers te vergemakkelijken.
Eind mei kwam er abrupt een einde aan drie weken van stakingen en betogingen. Een vijftigtal werknemers werd ontslagen omwille van hun syndicale activiteiten. Sommige werden geslagen door veiligheidsagenten. Het overleg over een verhoging van het minimumloon bloedde dood.
Ook de leerkrachten eisten betere werkomstandigheden en een loonsverhoging. De nationale vereniging van de onderwijzers protesteerde tegen het feit dat er miljoenen gourden werden uitbetaald aan de senatoren en de volksvertegenwoordigers, terwijl dat geld veel beter gebruikt zou worden om de achterstallige lonen van de onderwijzers te betalen.

Minustah wordt Minujusth

Zoals aangekondigd verdwijnt de Minustah (Mission des Nations unies pour la stabilisation en Haïti) geleidelijk aan. Op 15 april vertrokken alle Chileense soldaten, die deel uitmaakten van de Minustah, naar huis. Het mandaat van de blauwhelmen werd nog een laatste keer verlengd met zes maanden tot 15 oktober 2017.
De blauwhelmen van de Verenigde Naties zijn al 13 jaar aanwezig in Haïti. De soldaten van de Minustah kwamen in 2004 naar Haïti om er te zorgen voor stabiliteit en mee te werken aan de uitbouw van een Haïtiaanse politiemacht. Vandaag is er een Haïtiaanse politiemacht van 15 000 manschappen die kan instaan voor de veiligheid en stabiliteit van het land.
Camille Chalmers, de directeur van een Haïtiaans platform dat pleit voor een alternatieve ontwikkeling, maakte bekend dat de Minustah 8 miljard dollar gekost heeft aan de Haïtiaanse staat, zonder veel resultaten op te leveren. Integendeel, besmette Nepalese soldaten waren verantwoordelijk voor het uitbreken van een cholera-epidemie in Haïti. Het heeft lang geduurd vooraleer de Verenigde Naties hun schuld erkenden en tot op vandaag wachten de slachtoffers van de cholera-epidemie op een schadeloosstelling. De cholera is ook nog altijd niet uitgeroeid en blijft slachtoffers maken.
In april maakte de speciale vertegenwoordigster van de Verenigde Naties voor Haïti, Sandra Honoré, bekend dat de Minustah vanaf 16 oktober 2017 vervangen wordt door de Minujusth (Mission des Nations unies pour l’appui à la justice en Haïti). De Minujusth gaat van start voor een periode van zes maand. Ze moet bijdragen tot het versterken van de rechtsstaat in Haïti. De missie van de VN zal technische en operationele steun verlenen aan de Haïtiaanse politie en dit in het kader van een strategisch ontwikkelingsplan dat zal duren tot 2021. De Minujusth zal meewerken op het vlak van de leiding en de interne transparantie van de politie.
De Minujusth zal daarnaast actief zijn op het vlak van de mensenrechten en het juridisch systeem. Het huidige juridische systeem vertoont heel wat gebreken en lacunes. Het is de bedoeling dat hieraan in de komende jaren gewerkt wordt.
Veel Haïtianen lopen niet warm voor de Minujusth. Ze vinden dat de soevereiniteit van Haïti geschonden wordt. Sommigen willen naast de Haïtiaanse politie opnieuw een Haïtiaans leger oprichten. Dat vinden ze in elk geval beter dan de aanwezigheid van buitenlandse militairen en politieagenten.

Milieu

De Verenigde Naties willen dat de degradatie van het milieu in Haïti gestopt wordt. Het is noodzakelijk dat de mensen milieubewust gemaakt worden. De natuur moet beschermd worden. De natuurlijke bronnen moeten beter beschermd worden en de erosie moet tegengegaan worden. Er moet iets gedaan worden tegen de vervuiling en de uitbuiting van de natuurlijke rijkdommen.
De Verenigde Naties stellen vast dat de biodiversiteit verdwijnt. Bijna 20% van de diersoorten in Haïti wordt met uitsterven bedreigd.
De ontbossing vormt een groot probleem. Als er terug meer bomen zouden groeien, zou er minder erosie zijn. De landbouw zou meer opbrengen. Er zou meer regen vallen. De armste boerenfamilies zouden minder geconfronteerd worden met mislukte oogsten.
De Dominicaanse Republiek is veel groener dan Haïti. Het buurland van Haïti is een toeristische trekpleister. Waarom is er niet meer toerisme in Haïti? Een deel van het antwoord is te vinden in het feit dat Haïti zowat kaal gekapt is.

Een ‘herzien’ alfabet van het Creools

L’akademi kreyòl ayisyen, de Haïtiaanse academie van het Creools, is opgericht in 2014. De academie heeft onlangs een nieuw alfabet voorgesteld van 32 letters. Het gebruik van het Creools gaat aangemoedigd worden in alle scholen. Een vertegenwoordiger van de academie vindt dat scholen die het gebruik van het Creools verbieden de rechten van de kinderen schenden. Volgens de rechten van het kind heeft elk kind recht op onderwijs in zijn moedertaal. In Haïti is dat het Creools, dat naast het Frans erkend is als officiële taal.
De academie gaat samen met het ministerie van onderwijs de Creoolse taal promoten. Ze gaan zich inzetten om een algemene standaard van de Creoolse taal te ontwikkelen en onderwijzers te vormen in het Creools. Daarnaast gaan ze didactische principes opstellen en het curriculum van het basis- en secundair onderwijs herzien.

Bart Van Malderen
12 juni 2017

Meer artikels uit deze rubriek