Vlaams Haïti Overleg

Ze was eventjes in Brussel (eind maart tot midden april 2010) voor een korte stage in het vakgebied interne geneeskunde in het Erasmusziekenhuis. In Haïti werkt ze in het Notre-Dame la Nativité ziekenhuis (service sociale) in Belladère (partners in Health- Zanmi Lasante). Op 12 januari tijdens de ramp was zij in Belladère.

Dana, waar was jij op het moment van de ramp?

Mijn shift in het ziekenhuis zat er net op en samen met enkele collega’s hadden we net een film gestart om samen te bekijken tot één van mijn collega me vroeg waarom ik niet kon stil zitten tijdens de film. Ik antwoordde dat ik haar zelfs niet had aangeraakt en we merkten plots dat het de aarde was die beefde. De trillingen bleven ongeveer een minuut aanhouden. Onmiddellijk daarna belde één van de andere residenten naar zijn familie in Port au Prince om te vragen of zij de beving ook hadden gevoeld en zo vernamen met dat één van de grote scholen uit zijn buurt was ingestort.

Daarna begon iedereen ongerust te worden. We probeerden onze families en vrienden te bellen en op het internet meer informatie te verzamelen over de schade aangericht door de aardbeving. Enkele minuten later was er geen verbinding meer mogelijk met Port-au-Prince. Die nacht heb ik niet geslapen. De dag nadien was er nog steeds geen verbinding mogelijk met de hoofdstad en ik wist nog steeds niets van mijn familie. Maar via internet konden we verschrikkelijke foto’s zien. Port-au-Prince was volledig afgesloten. Niemand van ons kon er naartoe gaan, want er werden vrachtwagens aangekondigd die slachtoffers vervoerden tot Belladère, omdat de ziekenhuizen van Port au Prince deze ramp niet alleen aankonden.

’s Avonds om 17u kwam de eerste vrachtwagen dan aan. Alle residenten werden opgeroepen om te helpen. Bij het zien van de slachtoffers werd ik echt bang voor mijn familieleden. Ik zag verschillende breuken, maar ook enorme brandwonden, …Mijn hoofd was zwaar en ik moest vechten tegen mijn tranen en sterk zijn voor de slachtoffers en mijn collega’s.

Die nacht, de langste en verschrikkelijkste van mijn leven, besliste ik om de volgende dag naar Port-au-Prince te gaan. Het was een hele opluchting om eindelijk, 2 dagen na de ramp mijn familie terug te zien. Het ging goed met hen.

Wat was je opdracht als dokter op dat moment?

Ons werk bestond erin om eerste zorgen toe te brengen aan vele slachtoffers die toekwamen vanuit Port-au-Prince en daarnaast ook om de zwaargewonde patiënten klaar te maken voor transport naar ziekenhuizen in de Dominicaanse Republiek om een meer uitgebreide verzorging te kunnen genieten. We probeerden patiënten zo goed mogelijk medisch te begeleiden, zowel fysiek als psychologisch om er weer bovenop te geraken.

Hoe verliepen de eerste uren na de ramp voor jou? En wat hoorde je van Port-au-Prince?

Een vriendin van me, Claudinette Jean Jacques, was op het moment van de ramp aan het werken als verpleegster op de 3e verdieping, de kraamafdeling van een ziekenhuis in Port-au-Prince toen het gebouw instortte. Ongelooflijk maar waar, kwam ze levend van tussen de brokstukken van haar ziekenhuis. Vele van de patiënten en haar collega’s hadden niet zo veel geluk. De dag nadien was ze zich vrijwillig gaan aanbieden bij een buitenlandse ngo. Een week na de ramp stuurde ze me eindelijk een bericht dat ze nog leefde. En dat ze dag en nacht werkte om anderen te helpen. Maar ze was dankbaar dat ze de mogelijkheid en middelen had om dit te doen.

Ik weet niet hoe het in de ziekenhuizen in Port-au-Prince was, maar wij kregen wel berichten dat veel van de ziekenhuizen ingestort waren. De ziekenhuizen die nog wel functioneerden, konden de golf van gewonden niet aan. In Belladère bereikten de eerste slachtoffers ons pas de dag na de ramp.

Hoe reageerden de Haïtiaanse bevolking in het algemeen tijdens de eerste uren na de ramp?

De bevolking was direct gemobiliseerd om anderen te helpen. Haïtianen gingen direct aan het werk om overlevenden uit het puin te halen en eerste zorgen toe te dienen, zelfs zonder adequaat materiaal. De Haïtiaanse bevolking ging zelfs door met zoeken en het toedienen van de eerste zorgen na het aankomen van de reddingswerkers en buitenlandse dokters. Er moet gezegd worden dat het volg zeer moedig was.

Hoe verliep volgens jou de organisatie van eerste hulp door buitenlandse hulpdiensten en ngo’s?

De eerste hulp kwam veel te traag op gang. Vanuit ons ziekenhuis hebben we een medisch team de dag na de ramp naar Port-au-Prince gestuurd. Een 2e team (waar ik bij hoorde) bleef dus ter plaatse om slachtoffers op te vangen in ons ziekenhuis, in Belladère. De buitenlandse ngo’s, vooral Artsen zonder Grenzen of Médecin sans Frontières (MSF), hebben zeker goed werk geleverd, want zij waren al ter plaatse.

Maar het grootste probleem was de coördinatie van de eerste zorgen. Iedere ngo bleef op eigen terrein. Ze organiseerden zich niet om eerste zorgen te voorzien op een groter terrein, om zo meer mensen te bereiken en er was geen opvolging van de verzorgden. Ik vond de acties van sommigen te agressief en te ingrijpend, bijvoorbeeld in het amputeren van ledematen zonder redelijke reden. Dat betreur ik ten zeerste. Momenteel zijn deze verzorgenden weg en hebben ze veel personen met geamputeerde ledematen achtergelaten zonder opvolging van deze letsels.

De hele wereld heeft veel geld ingezameld om Ayiti chéri terug op te bouwen. Hoe zie jij de toekomst van je land in de volgende jaren?

(met aanvulling van Elwando Nelson. Hij studeert theologie hier in Brussel en deze vraag roept duidelijk veel emoties op, ook bij hem)

Dana: De internationale gemeenschap is enorm vrijgevig geweest tov van Haïti. Er is veel geld verzameld om het land terug op te bouwen.

Elwando: Er is ook heel wat geld nodig om het land terug op te bouwen en we hebben zelf niet voldoende kapitaal om dit te doen.

Beide zijn akkoord dat geld alleen volstaat niet. Het is nodig dat Haïtianen zelf participeren aan de heropbouw van hun land.

Elwando: Vandaag denken de ngo’s in Haïti te vaak nog dat ze alles alleen moeten doen, de kennis van de Haïtianen wordt opzij geschoven en ze hebben enkel vertrouwen in buitenlanders. Maar daar vergissen ze zich in en daar deze houding verergeren ze enkel de situatie voor de volgende jaren.

Dana: Als de Haïtiaanse overheid zich houdt aan de politieke krijtlijnen om actie te ondernemen tegen de grote problemen van het land zoals de centralisatie, het verval van het milieu, de afhankelijkheid van de landbouw, … en als de overheid hun eigen belangen even aan de kant kunnen schuiven en echt werk maken van de vragen van de burgers en de internationale gemeenschap. Dan zal je een ander Haïti zien. Dan wordt het de parel van de Antillen.

Persoonlijk denk ik dat Haïti vooruit zal gaan in de komende jaren, en dat mijn land volledig zal veranderen. Het zal de parel van de Antillen worden.

Beide: Om af te sluiten willen we graag de internationale gemeenschapen danken voor hun steun. Iedereen die op één of andere manier aan Haïti hebben gedacht en aan Haïti zullen blijven denken niet enkel vandaag, maar ook morgen en de dagen nadien. Haïti is hen erkentelijk.

Bedankt !