India is een staat, Haïti niet

Het was met gemengde gevoelens dat ik voor het eerst naar India reisde. Een ontwikkelingsland, dat hoog op de prioriteitenlijst van vele niet-gouvernementele organisaties staat, maar tegelijkertijd ook een land dat te boek staat als zeer geavanceerd. Op het stuk van de informatietechnologie, om maar iets te noemen. Een land ook met een extreme dualiteit: een schrijnend, zeg maar schreeuwend contrast tussen, enerzijds, heel veel armoede en, anderzijds, een haast onmetelijke rijkdom voor een kleine groep van welgestelden. De drie uur durende treinrit tussen Chandigarh en Delhi zal in mijn geheugen geprent blijven: een zeer luxueuze uitstap, met internetverbindingen in de eersteklascoupé’s, en een maaltijd geserveerd als ging het om een vliegreis. Daartegenover het gedrum van de Indiërs om een plaatsje te bemachtigen in de niet-gekoelde, overvolle tweedeklascoupé’s.…

De enige verbindingsweg van Leh, de hoofdstad van de noordelijke provincie Ladakh, naar het zuiden, richting hoofdstad Delhi, kan de vergelijking met het Haïtiaanse wegennet goed doorstaan. Het was meer een safari of een expeditie dan een normale autorit. Er wordt in India wel veel aan de wegen gewerkt, maar dat wil blijkbaar niet zeggen dat die wegen in goede staat zijn. Het lijkt soms meer op een vorm van werkgelegenheidsbeleid. Maar er wordt aan de wegen gewerkt, er wordt met andere woorden bestuurd, geregeerd, er is, duidelijk zichtbaar en voelbaar, een overheid, er is, kortom, een staat die functioneert.

Dat lijkt me nu net het grote verschil met Haïti. Het euvel van Haïti is dat er eigenlijk geen staat is, dat er niet echt wordt geregeerd, dat er niet echt wordt bestuurd, dat er niet of nauwelijks aan de wegen wordt gewerkt, dat de mensen in de praktijk nagenoeg volledig aan hun weinig benijdenswaardige lot worden overgelaten. En uitgerekend dat land, dat niet echt staat is, wordt door ons, het rijke westen, als het nog wil meepraten en in aanmerking komen voor ontwikkelingshulp, gedwongen tot een mondialisering en een privatisering waar wij hier zelfs nog niet altijd aan toe zijn. Privatisering van de spoorwegen? Van de post? Ho maar! Terwijl wij een staat hebben, met een sociaal gecorrigeerde vrijemarkteconomie…

India heeft mij meer dan ooit tevoren doen inzien hoe erg het met Haïti gesteld is.

René Smeets
1 september 2007