Vlaams Haïti Overleg

Op de verkiezingsborden hangen affiches met gezichten van vrouwen die kandidaat zijn voor het presidentsschap, de Kamer van volksvertegenwoordigers en de senaat. Een vrouwenstem roept in een radiospotje de bevolking op om voor vrouwen te stemmen opdat de politiek in Haïti zou veranderen. In een dorp niet ver van Port-au-Prince verneem ik dat enkele vrouwen die op verschillende politieke lijsten staan zich verenigd hebben en een netwerk hebben opgericht om de verkiezingen te kunnen winnen.

Het is de eerste keer dat zoveel vrouwen zich verkiesbaar hebben gesteld op alle niveaus. Over heel het land zijn er nu 60 vrouwen die opkomen voor de Kamer, tegen slechts 22 in het jaar 2000. 27 vrouwen streven een zitje na in de Senaat, tegen 7 bij de laatste verkiezingen, en één vrouw die een gooi doet naar het presidentsschap.

Terwijl de verkiezingsstrijd in volle gang is, komen vrouwen van rivaliserende politieke partijen regelmatig samen. Op die bijeenkomsten wisselen ze van gedachten over eisen die ze op het niveau van de Kamer willen steunen, ondersteunen ze elkaar of doen ze aan wederzijdse vorming. Zij hebben de slagzin van verschillende feministische organisaties overgenomen die willen dat er op een andere manier aan politiek wordt gedaan in Haïti.

De vrouwen die zich verkiesbaar hebben gesteld, kregen van allerlei verenigingen en instellingen die werken rond sociale thema’s, zoals de rechten van kinderen en van vrouwen, een meer dan goed gevulde eisenbundel toegeschoven.

De Haïtiaanse vrouwen willen het politieke landschap vernieuwen. Volgens hun leuzen is regeren dienen en niet zichzelf dienen. De vrouwen hebben altijd hun gezin gediend; zij kunnen het ook doen voor de hele natie. Enkele organisaties hebben enorme inspanningen gedaan om vrouwen aan te moedigen zich kandidaat te stellen of om vrouwen ertoe aan te zetten om te gaan stemmen. Zo heeft Fanm Yo La (De vrouwen zijn aanwezig), een organisatie die opkomt voor de politieke participatie van vrouwen, haar ontmoetingen met de besturen van politieke partijen verveelvoudigd, intensiever gelobbyd en tal van bewustmakingsactiviteiten en seminaries opgezet met de bedoeling duidelijk te maken waarom 52% van de bevolking niet langer buiten de politieke arena mag worden gehouden. Maar zullen hun stemmen gehoord worden in een machowereld waar mannen de wet en de macht willen uitmaken?

Ook al geven politici in hun discours blijk van een zekere opening, de slechte gewoonten blijven bestaan. De aanwezigheid van vrouwen op alle niveaus is nog niet vertaald in politieke macht of een programma.

Wat kunnen vrouwen toevoegen aan de centra van de macht in Haïti? De meningen zijn verdeeld, gezien de weinig interessante ervaringen met vrouwen die omgekocht zijn door de verguisde macht. De realiteit is vandaag de dag een beetje anders. De vrouwen die een gooi doen naar de macht hebben een groter bewustzijn van hun rol in deze samenleving. Daarenboven zijn het grotendeels vrouwen die vinden dat er meer inspanningen moeten worden gedaan om de levensvoorwaarden van de armste bevolkingsgroepen te verbeteren. Verschillende kandidates hebben contacten met feministische organisaties en nemen hun posities en standpunten over. In een land getekend door verdeeldheid, corruptie en verkwisting, hebben de vrouwen in hun verkiezingscampagne geprobeerd een ander beeld op te hangen van wat men samen kan doen, ook al is men verscheiden. Sommigen geloven – terecht – dat hun ervaring op het stuk van gezinsbeheer, opvoeding van kinderen of overleven een troef kan zijn om de grote kwalen van de samenleving aan te pakken. Daarvoor is een kritische massa vrouwen nodig die bewust zijn, op dezelfde golflengte zitten en er voor willen gaan. Zullen zij, die al tal van obstakels overwonnen hebben om de politieke arena binnen te gaan, het middel vinden om de politiek in Haïti bij te sturen?