Vlaams Haïti Overleg

De slag bij Vertières

Elke Fransman is op de hoogte van Napoleons nederlaag in Waterloo, in Austerlitz of in Rusland, maar over de definitieve Franse nederlaag van het door Napoleon uitgestuurde expeditieleger te Vertières in Saint-Domingue heeft niemand ooit gehoord. De veldslag begon op 18 november 1803 rond zes uur ’s ochtends en duurde tot na de middag toen een verschrikkelijk onweer het strijdgewoel kwam onderbreken. Het was alsof de voodoogoden zelf er zich mee bemoeiden, want de Franse opperbevelhebber generaal Rochambeau gaf zich kort daarop aan Dessalines over. Daarna zou een Frans leger nooit nog voet op Haïtiaanse bodem zetten.
Die overgave is een sleutelmoment in de Haïtiaanse, maar ook in de moderne geschiedenis tout court, omdat hier de aloude meester-slaaf verhouding werd doorbroken en omgedraaid. Zwarte slaven, de armée indigène, hadden de overwinning behaald op een blank leger dat de belangen verdedigde van blanke kolonisten. Dat een sterk Frans leger kon verslagen worden door een bende slaven was te schandalig voor woorden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Vertières uit het Franse collectieve bewustzijn is verdrongen.

L'armée inigène

Napoleon zou later op Sint-Helena, waarheen hij verbannen was, verklaard hebben dat zijn aanpak van het probleem Saint-Domingue verkeerd was geweest. Hij had het op een akkoord met Toussaint moeten gooien en die het eiland laten besturen in plaats van hem in een cel in het Fort de Joux in de Jura te laten verkommeren.
Overigens tot de jaren dertig van de vorige eeuw waren de Haïtianen zelf de gebeurtenissen een beetje vergeten. De Amerikaanse bezetting zorgde er toen echter voor dat belangrijke historische gebeurtenissen terug opgerakeld werden als teken van verzet.

Jean-Pierre Le Glaunec. L’armée indigène. La défaite de Napoléon en Haïti. Préface de Lyonel Trouillot. Lux Editeur. 288 pages ISBN : 978-2-89596-183-3