Vlaams Haïti Overleg

Sinds zowat anderhalf jaar verschenen in Haïti her en der ‘coöperaties’ die op ruime schaal reclame maakten voor beleggingen met intresten die varieerden tussen 10% en 15% per maand (bij de commerciële banken varieert de intrest tussen 2% en 7% op jaarbasis).

Sinds halfweg 2001 nam de interesse in deze coöperaties sterk toe. Op dat moment verscheen namelijk een wet die banken verplicht de overheid in te lichten over stortingen van meer dan 10.000 USD. Deze wet is echter niet van toepassing op de coöperaties
Vele Haïtianen lieten zich verleiden door de zeer aantrekkelijke voorstellen van die coöperaties en haalden massaal hun centen van de commerciële banken om ze bij coöperaties te beleggen.

Zo ook die man in Jacmel. Hij verkocht zijn twee kleine huisjes en een stuk land, haalde zijn spaarcenten van de bank en zette alles – 222.400 gourdes, zowat 8.200 euro – op twee van de tien coöperaties in Jacmel. Dat gebeurde op 25 mei.

Op 1 juni deden een aantal van deze coöperaties in Jacmel hun deuren dicht en verdwenen met de spaarcenten van hun cliënten. Hoewel velen zich heel wat vragen stelden over de hoge intresten die deze coöperaties uitbetaalden en hoe dit mogelijk is in een land vol armoede, werd er geen onderzoek uitgevoerd en werd er niet ingegrepen; niet door de bankcommissie en evenmin door de overheid. Het systeem doet denken aan wat een paar jaar geleden in Albanië gebeurde: een piramidesysteem dat na enige tijd volledig instort, ofwel een systeem om geld wit te wassen.

Enkele banken, gewaarschuwd door hun internationale partners, bleven voorzichtig. Sogebank bijvoorbeeld stortte in januari aan een twaalftal coöperaties hun geld terug, omdat deze bank vreesde dat ze wel eens zou kunnen te maken hebben met het witwassen van drugsgeld.

Intussen blijven duizenden achter, beroofd van al hun bezittingen en zonder enig verweer. Zij organiseerden zich en beschuldigen President Aristide die – zo beweren zij – de coöperatieve bewegingen promootte. Hoewel nooit een verband gelegd werd tussen de coöperatieve bewegingen en deze “coöperaties”, gingen heel wat mensen ervan uit dat de overheid achter dit initiatief stond, misleid door het gelijktijdige verschijnen van de boodschappen.

Een van de coöperaties, ‘Coeurs Unis’, investeerde sinds haar oprichting in oktober 2001 in een hele vloot taxi’s en bussen, scholen, onroerend goed, benzinestations en een hotel in Jacmel. Het hotel is aan de kust gelegen, waar ook regelmatig scheepjes uit Colombia aanmeren…
In juli 2002 verlaagde Coeurs Unis de intresten van 12% naar 5%.

Een paar dagen voordien liet Aristide weten dat er geen crisis is in de coöperatieve beweging, en dat de staat zich het lot zal aantrekken van hen die geld plaatsten bij de coöperaties en qedupeerd werden. De gedupeerden dreigen met manifestaties en acties. De vraag is waar de regering de middelen zal halen om de slachtoffers terug te betalen tegen oktober, zoals ze heeft beloofd.