Vlaams Haïti Overleg

Officiële bekendmaking van de resultaten van de eerste stemronde op 21 mei. Dit gebeurt na verschillende dagen van ernstige spanningen. Aanhangers van Aristide hebben barricades van brandende autobanden opgeworpen. Banken, scholen en het openbaar vervoer werden lamgeleqd om de bekendmaking te eisen.

Fanmi Lavalas verovert 16 van de 17 senaatszetels die reeds bij de eerste ronde toegekend worden. Hiermee verovert Fanmi Lavalas al meteen de volstrekte meerderheid in de senaat. Alleen in het departement Noord-Oost wordt 1 zetel behaald door een onafhankelijk kandidaat.

Van de 83 volksafgevaardigden zijn al 28 definitief verkozen, allen kandidaten van Fanmi Lavalas. Ook de meeste gemeenteraden worden ingepalmd door de partij van Aristide.

Deze ‘officiële’ resultaten werden slechts door 6 van de 9 leden van de Voorlopige Kiesraad CEP ondertekend. Zo is de Voorzitter van de CEP, Léon Manus, op 17 juni naar de VS gevlucht. Omdat hij weigerde deze resultaten te ondertekenen, werd hij, naar eigen zeggen, met de dood bedreigd.
Deze resultaten houden inderdaad geen rekening met de oproep van de internationale gemeenschap om een andere berekeningsbasis te gebruiken
bij de toekenning van de percentages. Maar de 6 leden van de CEP die wel getekend hebben, beweren dat deze berekeningsmethode ook werd gebruikt bij de verkiezingen van 1990, 1995 en 1997.

Alle oppositiepartijen verwerpen de resultaten. Zij spreken van een ‘massale verkiezingsfraude’ ten voordele van Fanmi Lavalas.

Eerste verkiezingsronde in Grand Anse. Normaal moest die gehouden worden op 21 mei, maar door de uiterst gespannen situatie werd ze uitgesteld. Ondanks kleine moeilijkheden komt 50 à 60 % van de kiezers stemmen. Hier moeten nog 2 senatoren, 11 volksvertegenwoordigers en 18 gemeenteraden aangeduid worden. Twee groepen staan tegenover elkaar: Fanmi Lavalas en de coalitie van COREGA / ESCANP. De oppositiepartijen hebben geprobeerd de verkiezingen te boycotten, maar een groot deel van de oppositiekandidaten hebben hun kandidatuur nooit ingetrokken.

Reeds de volgende dag uit Jean William Jeanty, een kandidaat van ESCANP, ernstige verwijten aan het adres van de politie. Zij zou de stembussen vervoerd hebben zonder toezicht van getuigen. Ook zouden vertegenwoordiqers van Fanmi Lavalas de toegang geweigerd hebben aan leden van de oppositie.

Na allerlei moeilijkheden en verdachtmakingen tussen de verschillende politieke partijen, lekken de eerste verkiezingsuitslagen uit. In het zuiden zouden de kandidaten van Fanmi Lavalas, de senatoren Yvon Feuillé en Victor Magloire, respectievelijk 80,8 en 79,8 % van de stemmen hebben behaald. In het noordoosten hebben de kandidaat van Lavalas, Ferdner Pierre-Louis 67,4 en de onafhankelijke kandidaat Luc Fleurinor 53,9 % behaald.

De oppositiepartijen willen deze uitslagen van de, volgens hen, frauduleuze verkiezingen niet aanvaarden. Ze dreigen ermee niet deel te nemen aan de 2e ronde op 25 juni. Vooral het feit dat op 22 mei een massa stembrieven in de straten van Port-au-Prince is gevonden, sterkt hen in hun overtuiging. De autoriteiten beweren dat deze stembrieven wel degelijk werden meegeteld, maar een officiële mededeling naar de bevolking toe komt er niet.

Ook klagen de oppositiepartijen aan dat 34 van hun leden, en vaak kandidaten die nog in de running zijn voor een plaats in het parlement – zoals Paul Denis en Jean de Limongy – door de politie werden opgepakt. Eerste minister Alexis ontkent dat er repressie is tegen de oppositie. Ook militanten van Lavalas werden immers opgepakt.

De nationale en internationale waarnemers blijven zeggen dat de geconstateerde onregelmatigheden niet van die aard zijn dat de verkiezingen moeten worden geannuleerd. Fanmi Lavalas organiseert manifestaties in de straten van Port-au-Prince om de verkiezingsoverwinning te vieren.

Oud-senator Paul Denis, lid van de Organisation du Peuple en Lutte (OPL) in Les Cayes, wordt gearresteerd wegens illegaal wapenbezit. Als bewijs toont de politie oorlogswapens die in zijn huis zouden zijn gevonden. Op 26 mei wordt Denis terug vrijgelaten, omdat geen enkele rechter ter beschikking blijkt te zijn om zijn zaak te behandelen.

De oppositie en de OPL spreken van een politiek complot. Denis zou opgepakt zijn omdat hij kans maakt de verkiezingen te winnen in het zuiden en omdat hij de verkiezingsfraude zou aangeklaagd hebben.

Een zogenaamde ‘Groupe de Convergence’, samengesteld uit politieke partijen van de oppositie (OPL, RDNP, MOCHRENA, PADEM, l’Espace de Concertation en MPSN), willen de verkiezingen ongeldig laten verklaren. Hun voornaamste bezwaar: 1 miljoen stembiljetten zouden ‘verdwenen’ zijn of ‘ontsnapt’ aan de controle van de CEP. De laattijdige opening van zowat 20 % van de kiesbureaus zou passen in het plan om deze stembrieven te gebruiken voor verkiezingsfraude. Ook zouden deze partijen niet ondertekende en dus ongeldige toegangsbewijzen tot de kiesbureaus hebben gekregen. De groep stelt ‘geen enkele uitslag te zullen aanvaarden die ingaat tegen een overwinning voor de oppositie’.

Maar de internationale gemeenschap looft algemeen de serene sfeer en de hoge opkomst van de verkiezingen. Zo verzekeren de leden van de officiële waarnemingscommissie van het Amerikaanse Congres dat ze een positief rapport zullen opstellen. Zij beloven dat hun rapport zal bijdragen tot een betere relatie tussen Haïti en de VS.

Eerste ronde van de verkiezingen voor 19 senatoren, 83 volksafgevaardigden, 133 gemeenteraden en 565 zogenaamde Casecs. Door gebrek aan materiaal en wegens het niet opdagen van het nodige personeel, kunnen niet alle kiesbureaus tijdig openen. Zo b.v. in de volkswijk Carrefour-Feuilles, waar de mensen pas 6 uur na het officiële openingsuur binnen kunnen. Door de CEP wordt het sluitingsuur van 17 uur uitgesteld. Verder verloopt alles rustig.

Volgens de CEP zouden 60 % van de 4 miljoen kiesgerechtigden hun stem hebben uitgebracht. Alleen in Grande-Anse en Nippes gaan de verkiezingen niet door wegens ‘technische problemen’. Er is nog geen andere datum vastgesteld.

In Croix-des-Bouquets wordt 1 politieman gedood, wanneer hij probeert een gewapend man te beletten binnen te dringen in een kiesbureau. De moordenaar zelf wordt gedood door de omstanders.

Op de Bahamas worden eerst 122 en daarna nog eens 250 Haïtiaanse bootvluchtelingen ontdekt op een klein verlaten eiland. Ze hebben verschillende dagen geen drank en geen voedsel gehad. Sommigen dronken zeewater, wat hun toestand alleen maar erger heeft gemaakt. Er zijn minstens 14 doden. Sommigen getuigen dat ze het aangroeiende politieke geweld en de armoede ontvluchten. Al deze mensen zullen naar Haïti teruggestuurd worden. Amnesty International betreurt dat ze niet eens de kans krijgen om het statuut van politiek vluchteling aan te vragen.

Na een lange machtsstrijd tussen de president en de CEP worden nieuwe data voor de verkiezingen kenbaar gemaakt: 21 mei en 25 juni. Het mandaat van de nieuw verkozenen zal lopen tot de 2e maandag van januari 2004. De resultaten van de eerste ronde moeten op 3 juni bekend zijn, die van de 2e ronde op 4 juli.

De oppositiepartijen reageren met veel reserve, maar verklaren zich toch bereid deel te nemen. Zij vrezen dat de mensen zullen afhaken nadat de verkiezingen al 3 keer werden uitgesteld. Ook het klimaat van onzekerheid en onveiligheid weegt zwaar door. Verschillende politieke figuren werden immers vermoord of zijn verdwenen.

Het buitenland oefent echter meer en meer druk uit op de politici. Men eist dat op 12 juni een nieuw parlement wordt geïnstalleerd. De VS, de UNO, de Europese Unie en Japan dreigen ermee dat de hulp aan Haïti wordt stopgezet indien er niet tijdig verkiezingen komen

De CEP meldt dat de verkiezingen zullen plaatsvinden op 9 april en 21 mei. De Raad vraagt president Préval deze data te willen vastleggen bij een presidentieel besluit. Buitenlandse diplomaten steunen meer en meer de Voorlopige Kiesraad en stellen dat de nieuw verkozenen in dienst moeten kunnen treden op de 2e maandag van juni, de datum die in de grondwet is voorzien. Ze oefenen druk uit op Préval om toe te geven.

De bekende journalist Jean Dominique wordt doodgeschoten op de binnenplaats van Radio Haïti Inter, samen met de bewaker van het radiostation. Radio Haïti Inter wordt algemeen beschouwd als een speerpunt in de democratische strijd. De vermoorde journalist was raadgever van de president en aanhanger van Lavalas. Op 9 april wordt hij begraven in aanwezigheid van 15.000 mensen. Tijdens de plechtigheid worden leuzen geroepen ten gunste van Aristide: ‘Aristide of de dood!’

Na de begrafenis manifesteren aanhangers van Fanmi Lavalas, de partij van ex-president Aristide, in de straten van Port-au-Prince. Het lokaal van L’Espace de Concertation wordt in brand gestoken. De politie moet aanvallen op de lokalen van OPL en CONACOM verhinderen.

President Préval betwist de Voorlopige Kiesraad het recht om een nieuwe verkiezingsdatum vast te stellen. Dat moet volgens artikel 16 van de grondwet immers gebeuren bij een presidentieel besluit. Ook eerste minister Alexis vindt de beslissing van de CEP “een ernstig feit voor de democratie”. Door de voltallige regering wordt een kritische evaluatie van het werk van de Voorlopige Kiesraad aangekondigd. Hiermee wordt duidelijk dat er een ernstig conflict is gerezen tussen de uitvoerende macht en de Kiesraad.