Niet dat we illusies koesterden.We kennen de situatie in Haïti wel, maar we hadden vooraf toch gehoopt dat 2004, het jaar waarin het land zijn tweehonderdjarige onafhankelijkheid zou vieren, enige reden tot optimisme zou bieden. Niets is minder waar. Politiek zit het land meer dan ooit in een impasse. Gewezen president Aristide heeft de hoop die miljoenen Haïtianen in hem hadden gesteld, beschaamd. Onder zijn bewind is de situatie hopeloos uit de hand gelopen. Als uiteindelijk naast vele andere bevolkingsgroepen ook de studenten zich tegen hem begonnen te keren, was er geen houden meer aan en restte hem uiteindelijk nog maar één uitweg: vluchten naar Zuid-Afrika. Door de polarisatie rond de persoon van Aristide is zelfs maar het prille begin van een oplossing nog lang niet in zicht. Komen er wel verkiezingen in 2005, en zo ja, wat zullen zij waard zijn? Aristides Lavalaspartij heeft al laten weten niet te zullen deelnemen, de verdeeldheid blijft dus levensgroot bestaan.
Aristide heeft een berooid land achter zich gelaten, een land zonder staat, zonder instellingen die naam waardig. De prijs die daarop staat, moest al snel worden betaald. Na het passeren van de verwoestende cycloon Jeanne over de kuststad Gonaïves en omgeving moesten de internationale organisaties de hulpverlening in handen nemen: de staat was gewoon afwezig.
Sociaal en economisch is het land er slechter aan toe dan pakweg tien, twintig jaar geleden. Het is er onveiligheid troef, dagelijks worden fundamentele mensenrechten geschonden. Maar nu roept Uncle Sam niet meer zo hard over mensenrechten, en ook Frankrijk schijnt er genoegen mee te nemen dat Aristide weg is. Er is natuurlijk wel de politieke bewustwording, die niet kan worden teruggedraaid, maar wat koop je daarvoor als er geen brood op de plank is?
Gelukkig komen er geregeld Haïtianen naar België, waarmee wij dan lange gesprekken voeren. Mensen die ons telkens opnieuw verbazen door hun optimisme, hun vastberadenheid, hun toekomstgerichtheid. Zonder hen hadden we er al zeven keer de brui aan gegeven…