Koffie in Haïti

In Haïti wordt erg veel koffie gedronken. Op het platteland begint de Haïtiaan niet aan zijn dag zonder een kop sterke koffie. Vooraleer hij er zelf van drinkt, laat hij enkele druppels op de grond vallen met de woorden: “Men sa mwen jete pou sa m pa wè yo, pou mo yo “ (voor hen die we niet zien, voor de doden).

Koffie is een deel van het leven, niet alleen in culturele zin. Toen het land in 1804 onafhankelijk werd, was de koffieteelt immers een belangrijke economische basis voor de jonge natie. Tot voor kort nog was koffie een belangrijke bron van deviezen voor het land. Sedert 1988 lijken de exportcijfers evenwel in vrije val.Tot en met vandaag gaat een behoorlijke hoeveelheid koffie de grens over naar de Dominicaanse Republiek zonder dat er ook maar één gourde taks voor betaald wordt.

De allereerste koffieplantjes stonden in Afrika en meer bepaald in Ethiopië. In Haïti werden ze rond 1725 ingevoerd door jezuïeten en gepland in Terrier Rouge (Noorden). Niet veel later waren er al plantages in Dondon en Vallières. Vandaag wordt er zowat overal in het land aan koffieteelt gedaan, maar Thyotte is wel het belangrijkste centrum.

Zo’n 300.000 Haïtiaanse gezinnen leven van de koffiecultuur. Erg veel verdienen zij er niet mee. Zij die alleen maar koffie telen zijn het meest kwetsbaar. Negentig procent van de koffieproductie in Haïti bestaat uit de “Tipica”. Deze boon vraagt niet veel aandacht en specifieke zorg. De opbrengst en kwaliteit zijn navenant.
Om toch een zeker niveau te halen, moet er worden geïnvesteerd in vorming en materiaal: een onmogelijke opdracht voor de individuele boer. Om dergelijke dure investeringen te doen slagen, worden coöperaties opgericht. Niet alleen slagen deze organisaties erin betere prijzen te bedingen, daarenboven worden allerlei tussenhandelaars en speculanten uitgeschakeld.

Van de Haïtiaanse overheid verwachten de koffieboeren steun bij de ziektebestrijding of bij de promotie van hun koffie in het buitenland. Ook voor alfabetiseringscampagnes en regionale ontwikkeling zijn ze vragende partij. De “staat” blijft echter in gebreke.

Oxfam is in Haïti aanwezig en lanceerde er een campagne voor kwaliteitsverbetering en productieverhoging. Als je hierover meer wilt weten, surf (b.v. met de zoekmachine Google) naar: Haiti/oxfam. Over koffie in Haïti moet je verder eens een kijkje nemen op www.agrohaiti.org/agro_cafe.

Met koffie kan je uiteraard ook allerlei lekkernijen maken! Bijvoobeeld deze :

  • maak sterke koffie (soort extract);
  • neem (in verhouding) zwarte chocolade;
  • laat de chocolade in de koffie smelten “au bain Marie “;
  • ondertussen heb je rum geflambeerd (ongeveer evenveel als koffie-extract)
  • de rum voorzichtig door de koffie-chocolademengeling roeren;
  • het geheel op smaak brengen met room (al roerend uiteraard)
  • opdienen over cake (en naar smaak ijsroom).

Zoeter maak je het uiteraard met suiker.

Lut Thijsen
1 maart 2003

In België vind je Haïtiaanse koffie in de koffiemengelingen van Oxfam-Wereldwinkel. Waar je Haïtiaanse rum kunt kopen? Dat stond in het vorige nummer van Lambi.

Meer artikels uit deze rubriek