Vast in het verkeer


Gerrit Matton en zijn Nicaraguaanse echtgenote Carolina

Sinds half september 2003 wonen wij in Port-au-Prince. Na vijf jaar voor VVOB gewerkt te hebben in Nicaragua kwamen we voor Broederlijk Delen naar Haïti. Ikzelf werk voor ITECA (Institut de Technologie et d’Animation) met een kantoor in Port-au-Prince en een vormingscentrum met proefhoeve in Gressier. Ik maak deel uit van de sector technologie die voornamelijk werkt met kleine boeren op het gebied van agrarische vorming en daarbij ben ik ook verantwoordelijk voor de proefhoeve, waar we biggetjes kweken voor de lokale boeren, een productie-eenheid voor eieren hebben, een eendenkwekerij en een programma waar we Haïtiaanse kippen met ingevoerde kippen kruisen voor vleesproductie. Ondertussen werd ook al gestart met een nieuwe programma rond bijen en honingproductie. Daarbij hebben we ook een project voor de captatie van een bron in Gressier met ruim vijf kilometer leidingen en acht openbare fonteinen.

De eerste maanden waren zeker niet gemakkelijk, bovenop de normale installatie- en aanpassingsperiode kwamen we in een nogal woelige periode terecht. Vanaf november, werden we geconfronteerd met steeds meer protestmarsen en politieke onrusten. Wat uiteindelijk uitmondde in de gedeeltelijke inname van Haïti door Haïtiaanse rebellen, de vlucht van de ex-president Aristide en de komst van buitenlandse troepen om de vrede te herstellen. Gedurende die tijd verbleven we gedurende een kleine week gedwongen binnenshuis. Verscheidene van onze Belgische landgenoten verkozen om veiliger oorden op te zoeken of in België of de Dominicaanse Republiek.

Mijn echtgenote Carolina vervult voornamelijk de huishoudelijke taken, maar steekt vaak een handje toe bij ITECA als er grote activiteiten zijn in het vormingscentrum of op andere momenten. Voor Aristide het land verliet, hielp ze ook even de mensen van UNESCO uit de nood bij het herorganiseren van hun bibliotheek. Maar zelfs een klein huishouden van twee personen neemt vaak meer tijd in beslag dan in België. Supermarkten hebben vaak niet alles in voorraad, waardoor je vaak twee of drie supermarkten moet aandoen. Groenten en fruit kan je beter op de straat kopen, wat extra tijd in beslag neemt voor het afdingen. Een prijsstijging van tweehonderd tot vierhonderd procent voor een blanke is geen uitzondering. Echte richtprijzen zijn er niet in Haïti, prijzen schommelen volgens het seizoen, stadsgedeelte en verkoper.

Flexibiliteit vereist

Het dagelijkse leven in Port-au-Prince vraagt een continue flexibiliteit. Sommige maanden is er voldoende elektriciteit, twaalf uur op vierentwintig, in andere maanden is er met moeite twee uur per dag. Ook het verkeer zit soms hopeloos vast omdat ergens op een verderop liggend kruispunt twee auto’s staan waarbij geen van beiden chauffeurs vijf centimeter achteruit wil om het verkeer weer door te laten. Of een auto met platte band stopt midden op straat om daar het wiel te vervangen. Aan de kant gaan staan, daar denken ze niet aan, want er is die lekke band. Maar dat hij al vijfhonderd meter let die platte band gereden heeft, is de chauffeur al lang vergeten en twee meter meer, tot aan de zijkant van de straat, dat kan niet zijn. Zit het verkeer vast, maar is de tegengestelde rijrichting nog vrij, dan wordt die ook gauw ingepalmd door een ongeduldige chauffeur die maar niet lijkt te begrijpen dat als hij het verkeer vanuit de tegengestelde richting tegenhoudt ook de andere rijrichting niet verder kan. En net als je denkt dat het niet erger meer kan, komt de politie met loeiende sirene aan, maar die rijdt dan maar even over het voetpad en … rustig verder. En als je even een blik in de wagen van de politie werpt, zie je vaak een chauffeur met enkele dames in burgerkledij die waarschijnlijk nog even inkopen gaan doen of de kinderen van school gaan halen. Eens de politie voorbij is en je nog steeds stil staat, merk je plots de eerste regendruppels op de voorruit en dan weet je dat je best je GSM bovenhaalt en hoopt dat er signaal is en naar huis belt om te zeggen dat je vandaag wel naar huis komt, maar niet weet wanneer je er zal zijn…

Gerrit Matton
1 december 2004