Vlaams Haïti Overleg

Af en toe moet je eens iets nieuws proberen in Haïti, en vissen op zee is zo een van die dingen waar je niet zo direct aan denkt. Maar toen het mij aangeboden werd, was ik direct verkocht.

Geboorte en dood zijn de twee enige vaste waarden in het leven van iedereen, maar de manier waarop verschillende culturen die beleven, is vaak anders. Terwijl in België geboortes met de nodige baby-showers, aankondigingen, feestjes en dergelijke worden begeleid, worden sterftegevallen veel minder publiek gemaakt. Op allerlei manieren worden we afgeschermd van de dood, lakens en tenten worden direct geplaatst om slachtoffers van ongelukken te verbergen, open doodskisten zijn helemaal geen regel, en hoe vlugger de begrafenis kan plaatsvinden, hoe beter. Hieronder twee, korte persoonlijke ervaringen met de dood in Haiti, waar die héél dicht bij de mensen staat en meestal onverwachts toeslaat.

“I am leaving on the Liberty Bird” is een berichtje dat je vaak per e-mail krijgt als één van de buitenlandse kennissen zijn werkcontract voor Haiti ten einde is en hij/zij op het punt staat om te vertrekken. Op zijn Haïtiaans: “Mwen jwenn visa/residence mwen”, wat betekent dat iemand na een ange wachttijd zijn verblijfsvergunning gekregen heeft voor de VS of Canada. Een teken aan de wand is het als een “Pie Chance” – een breedbladige terrasplant – een bloem begint te vormen. Dit is zo zeldzaam dat de mensen dit als een gunstig voorteken zien dat er spoedig wel eens iemand zou kunnen vertrekken.

Een zak mosselen van 5 kg, meer dan de helft opeten, teruggaan naar de supermarkt, een beetje boos kijken en zeggen dat er een slechte mossel inzat en hop, je krijgt direct een nieuwe zak mosselen van 5 kg. Dat is pas wat je noemt klantenservice. Het verworven recht van “klant is koning”, waarbij de klant alle eisen mag stellen, lijkt ons zo normaal dat we er zelfs geen graten in vinden om er misbruik van te maken. Met de huidige financiële crisis(sen) zal de winkelier dit eerste gebod van zakendoen misschien wat proberen af te zwakken, maar waar we geen goede service vinden, komen we niet meer terug.

Het is niet de eerste keer dat ik het over de verkeerssituatie in Haïti heb, maar je vraagt je soms echt wel af wie sommige dingen bedenkt alhier. Laten we even het buitensporige gedrag buiten beschouwing laten van sommige chauffeurs, die na twee uur rondjes draaien op het stadsplein in een aftands kevertje en tegen de juiste betaling hun rijbewijs kregen op het politiebureau….

Rooilijnen? Voor ons, bouwlustige Belgen, zijn ze zowat de meeste gekende lijnen van onze “onroerende” woordenschat.

Kwart voor vijf in de morgen, de zon schuilt nog net achter de horizon, toch spring ik als een veer uit mijn bed, hol naar de garage, wek de knorrende nachtwaker en rij naar het benzinestation. Daar aangekomen, ben ik de vierde in de rij, maar ze gaan me toch niet hebben zoals de vorige avond…

Soms vraagt een mens zich af of je de privacy van anderen wel altijd moet respecteren. Maar goed, ik zal de man die naast me zat op het vliegtuig toch maar een andere naam geven: Toussaint Louverture.

De sneeuwpret is voorbij en iedereen kijkt al reikhalzend uit over de grenzen naar een volgende vakantiebestemming. Voor de meeste bestemmingen in Europa hebben we ons paspoort niet nodig en als we buiten Europa reizen, krijgen we in de meeste landen bij aankomst een mooi toeristenvisum voor 3 maanden en zijn we op weg naar zon, zee, berg of wat ons mag bekoren. Maar voor een Haïtiaan is dat een heel paar andere mouwen! Gewoon even het vliegtuig opstappen en de buren over het water bezoeken is niet zo eenvoudig…

Bloemperkjes, boompjes, bushaltes, beurtelings parkeren, geen vuilbakken voor 18.00 uur, speciale plas- en poepplaatsen voor de hond, verlaagde stoeprand voor degene die wat moeilijker ter been zijn, op gevaarlijke punten speciale vangrails, in de grond geplaatste verlichting,… zoveel zaken waar we al lang niet meer bij stilstaan maar het overgrote deel van de voetpaden in België is overladen met allerlei faciliteiten om ons een aangename wandeling te bezorgen naar ons werk, de winkel om de hoek… Maar in Port-au-Prince is het trottoir vaak een eerste te overwinnen barrière aan het begin van de dag.