Bij een overlijden gaan de kreten van de treurende vrouwen door merg en been. Je went nooit aan die huilconcerten. Vooral als men de kist de kerk in en uit draagt, klinken de kreten pijnlijk scherp.
Tot buiten het dorp hoort men dat gehuil en ook de droevige klank van de doodsklokken. Het hele dorpsleven komt dan tot stilstand, iedereen leeft mee met de nabestaanden. Zelfs onze twee honden delen in het droevige gebeuren en komen naar de klokkentoren. Vooral Dimitri, de oudste hond, treurt erg mee. Hij heft zijn kop omhoog en huilt pijnlijk zolang het klokkengelui duurt. Wellicht doet de toon van de doodsklok de oren van een herdershond veel pijn. Maar de mensen zeggen dat de hond meeleeft bij elk overlijden.
In feite is Dimitri nauw betrokken bij het hele dorpsgebeuren. Overdag zoekt hij meestal de frisse schaduw van een boom en houdt vandaar de hele binnenplaats in het oog. Komt iemand door de poort, dan gaat de herdershond hem tegemoet. Is het een onbekende, dan blaft hij heel even om de bewoners van het huis te verwittigen. Komt er een bekende de binnenplaats op, dan danst hij een beetje als verwelkoming. Kinderen vergezelt hij meestal een eindje alsof hij hun veiligheid wil garanderen. Maar bij valavond verandert alles. Eens de poort gesloten is en de generator uitgeschakeld, wordt de brave hond een strenge bewaker. Geen enkele dief durft in de donkere nacht het territorium van Dimitri te schenden. Hij zorgt voor een veilige rust voor het huis en zijn bewoners.
Onder zijn collega’s van de centrale hoogvlakte is Dimitri een uitzondering. De meeste andere honden hebben een echt “hondenleven”. Ze hebben geen naam, lopen er maar magertjes bij, en ’s nachts moeten zij op zoek naar wat eten. Misschien is het leven van de ezel nog erger. Lastdieren worden overladen tot ze er letterlijk bij neervallen. Dikwijls is de rug één open kwetsuur. Iemand zei eens: “Als de reïncarnatie bestaat, dan is het ergste wat er bestaat terug te komen op aarde als een hond of ezel in Haïti.” Daarmee is alles gezegd.
Dimitri kent zijn terrein en dat zal hij beschermen, desnoods door de indringer te achtervolgen en aan te vallen. Zo gebeurt het ook op die vrijdagmorgen. Dimitri bemerkt achter de keuken een vreemde kat en met grote sprongen rent hij in haar richting. De kat is gewend voor haar leven te rennen, verandert een paar keer van richting en springt onder de draad door, de straat op. Dimitri doet hetzelfde en belandt zo onder de wielen van een lichte vrachtwagen. Veel verkeer is er niet op de aardeweg. Alleen op vrijdagochtend – marktdag – rijden enkele lichte vrachtwagens vlug op en af met koopwaar. Zo vond Dimitri de dood. Hij was op de verkeerde dag op het verkeerde moment op de verkeerde plaats.
Het nieuws over de dood van onze waakhond gaat vlug rond in het dorp. Zoals het overlijden van iedereen die een naam draagt, zo wordt het dodelijke ongeval van Dimitri doorverteld. Men zal de brave hond missen. Zijn pijnlijk gehuil hoorde bij elke uitvaart. Hem nu zomaar in een put steken als een naamloze hond, dat kan niet.
Enkele jonge mensen besluiten een soort plechtige uitvaart te organiseren voor de hond. Heel kort worden de klokken geluid – voor de eerste keer zonder het gehuil van Dimitri. De overledene rust op een stuk doek in een grote kartonnen doos. In een kring zingt het koortje enkele liederen, vooral het Latijnse “dies irae” wordt met volle overtuiging gezongen. Dimitri wordt begraven in de frisse schaduw onder de boom, daar waar hij jaren lang de wacht had gehouden. Bij het einde van de plechtigheid is er nog een klokkengelui zoals na elke uitvaart. Glimlachend vertrekken de jonge mensen. Ze hebben hun droevige plicht gedaan.
In het heuvelland heeft Dimitri een stukje geschiedenis geschreven. Hij is de eerste hond die met een naam werd aangesproken en die naar die naam luisterde. Hij had zichtbaar vreugde aan het leven en het contact met de mens. Hij is de eerste hond in zijn land die een uitvaart heeft gekregen. Later, als de harde tijd van de overlevingscultuur voorbij zal zijn, wordt het leven mooi voor alle mensen in het heuvelland… en ook voor alle honden en lastdieren.