Vlaams Haïti Overleg

Foto: AP/Ramon Espinosa

De wereld van de Caraïben kent alleen een droog en een regenseizoen. De kleurenschakeringen van lente en herfst zijn er onbekend. Op het einde van het droge seizoen dringt het stof overal binnen en wordt de warmte drukkend zwaar. Het is ook de tijd van knagende honger. Op het einde van het regenseizoen is alles nat en vochtig. De grond is oververzadigd en de kleinste regenvlaag zorgt voor modderwegen en overvolle rivieren.

In het heuvelland – waar iedereen leeft van zijn akkertje – is het begin van het regenseizoen het belangrijkste moment van het jaar. Tussen eind april en midden mei verschijnen plots een paar onschuldige wolkjes aan de hemel. Ze werpen enkele bliksemschichten naar elkaar, sturen onweerswolken doorheen het luchtruim en met krachtige donderslagen schudden ze het slapende heuvelland wakker. Met veel lawaai en bakken water komt het regenseizoen over het land. Binnen de week moeten de akkertjes bewerkt en gezaaid zijn, want daarna is de grond te drassig. De oogst hangt af van het werk bij die eerste regens. Zelfs bejaarde mensen, die vele periodes van droogte en regen hebben gekend, staan machteloos bij de vraag wanneer het regenseizoen precies zal beginnen. “M pa konnen, Bondye ki konnen – ik weet het niet, God weet het.” zegt iedereen. Bondye is de enige echte weerman.

Het regenseizoen heeft zijn eigen wetten. Ben je ergens onderweg dan moet je terug thuis zijn op het middaguur want in de vroege namiddag kan de tropische regen komen. In een streek die je niet kent, steek je nooit als eerste een rivier over. Je wacht, kijkt uit en volgt mensen uit de streek. Bij een onweer ga je nooit onder een boom schuilen. Dat zijn ongeschreven wetten en toch gebeuren er elk jaar ongelukken.

Brood in de rivier…

Elke vrijdag kopen twee vrouwen brood op de markt van Perches en, met de hoge last op het hoofd, stappen ze terug naar hun ver bergdorp om het brood te verkopen op zondag. Ze praten onderweg en stappen vlug om voor de regenval thuis te zijn. Het streepje water, dat onschuldig over de aardeweg loopt, is aangegroeid. Ze stappen nog wat vlugger maar een plotse golf water sleurt de voetgangers mee. De ene vrouw wordt een eind meegesleurd, geschrokken en met schaafwonden komt ze recht. Bij valavond wordt het lijk van haar vriendin gevonden vlakbij het volgende dorp. De kracht van het water is verraderlijk sterk.

Edouane en zijn muilezel

Edouane kent heel de streek als zijn broekzak. Per muilezel komt hij aan een klein riviertje dat wat verderop in de grote Wayamouk rivier uitmondt. Hij stapt van zijn dier en gaat de hoogte van het water opmeten. “Juist tot boven de knie, geen probleem!” zegt hij tot zichzelf en zijn rijdier. Maar plots wordt de stroming krachtiger en het dier schrikt. Beiden vallen in het water en nu vecht ieder voor zijn leven. Mensen die na de zware regenval uit het heuvelland komen, vinden het dode rijdier. Door het dorp loopt vlug het bericht dat ook Edouane verdronken is – maar zijn lijk is nog niet gevonden. Af en toe klinken kreten zoals bij een sterfgeval. Mensen komen naar het huisje van de overledene om de hele nacht samen te zingen en te bidden, te huilen en te drinken. En dan komt plots de man zelf het dorp binnengewandeld. Het water heeft hem heel ver meegesleurd, maar in een bocht heeft hij een neerhangende tak van een struik kunnen vastnemen. Toen de kracht van het water afnam en het waterpeil begon te zakken, is hij terug aan wal kunnen komen. Nu danst men van vreugde en het feest duurt een hele nacht lang.

Mensen uit het heuvelland richten zich elk voorjaar tot Bondye, de echte weerman. Ze vragen een zacht regenseizoen en een goede oogst. Door de ramp met de vele cyclonen vorig jaar bidden ze nu ook heel speciaal om gespaard te blijven van cyclonen en overstromingen.