Haïti en de mondalisering van de cultuur

François Houtart, professor emeritus in de sociologie aan de Franstalige universiteit van Leuven, en Anselme Remy, antropoloog en professor aan de Nationale Universiteit van Haïti, hebben mekaar gevonden in een studie rond het belang van de cultuur m.b.t. de sociale, politieke en economische realiteit van Haïti.

In ‘Haïti en de mondialisering van de cultuur’ vertrekken de auteurs van de spanning in de samenleving tussen enerzijds het behoud van de eigen identiteit en de collectieve traditionele waarden en anderzijds de sterke druk van neoliberale tendensen die deze eigenheid doen opgaan in een gemondialiseerde wereld. Zij stellen vast dat in Haïti twee waardensystemen en culturele alternatieven naast mekaar bestaan die hun origine vinden in de geschiedenis, met name in de tegenstelling tussen blanke bazen en zwarte slaven, de dominante klasse en de ‘marrons’.

In tegenstelling tot wat men zou denken, ligt de scheidingslijn niet simpelweg tussen stad en platteLand. Ook in de steden – als qevolg van de plattelandsvlucht – vinden we veel referenties naar de traditionele cultuur. Dit is zeker het geval in de volks- en de krottenwijken. De auteurs spreken in dit verband van de tegenstelling tussen het ‘symbolische denken’ en het ‘analytische denken’.

Voor mensen die bezig zijn met ontwikkelingswerk in Haïti is deze studie zware, maar verhelderende literatuur. Het boek is nuttige gespreksstof voor een seminarie waarin ontwikkelingswerkers en mensen actief in de sociale sector hun ervaringen kunnen toetsen aan de nieuw verworven inzichten.

Lezers met weinig tijd beperken zich tot het voorwoord en het 22 blz. tellende naschrift van een ander gerenommeerd antropoloog, Gérard Barthélemy. Deze laatste gaat erg gevat door op de belangrijkste resultaten van de studie en vertaalt ze naar de praktijk.

Bert Van Mulders
1 maart 2001

François Houtart et Ansefme Remy, Haiti et la mondialisation de la culture, L’Harmattan, 2000, 205 blz.