Vlaams Haïti Overleg

Op de markt in Cap Rouge (foto: Liesbet De Pooter)

In de wereld van de Caraïben is het huwelijk een sociale promotie voor de vrouw. Zo werd Mimose plots een “madame mariée”, en iedereen sprak haar aan als “Madame Antoine”. Voor de rest van haar leven wordt ze benoemd met de voorname van haar man. Wij, bewoners van hetzelfde huis, zijn de enigen die haar voornaam blijven gebruiken. Op de dag van hun huwelijk kijken de jonge trouwers heel ernstig voor zich uit – dat vraagt het protocol in het heuvelland. Of Mimose dan niet blij was op haar huwelijksdag? Natuurlijk was ze blij en gelukkig, niet zozeer omdat ze getrouwd was, maar wel omdat ze in verwachting was. Een kind is de enige zekerheid voor de toekomst. Alleen op je kind kun je rekenen in goede en kwade dagen.

Hoe oud Mimose was toen ze bij ons kwam, wist ze zelf niet precies, want een geboortebewijs had ze niet. Ze had wellicht de leeftijd van een kind aan het eind van de lagere school, maar ze had geen dag op de schoolbanken gezeten. Als volslagen analfabete kwam ze bij ons; Haar moeder gaf haar als hulpje aan onze keukenvrouw. Voor de moeder was dat een zorg minder. Elke dag ging het meisje water halen aan de rivier, waste potten en pannen. Dat deed ze tot de schoolvakantie. Intussen was duidelijk dat ze kon werken en vooruit wilde in het leven. Mimose was blij toe ze na de vakantie naar de huishoudschool mocht. Drie jaar lang liep ze school, in de namiddag hielp ze nog in de keuken. Na drie jaar volgde ze nog een alfabetiseringscursus. NA een tijd kon Mimose vlot lezen, ze kon voldoende rekenen, alleen het schrijven ging minder vlot. Maar ze wist van aanpakken en kon organiseren, voor de toekomst was dit wellicht nog het belangrijkste.

Het jonge paar ging in een naburige provincie wonen, in de streek waar de familie van de man een akker heeft. In Haïti is een andere provincie een dagreis ver. Ze woonden in een houten huisje, zonder vloer. Er was een bed in de woning, want een “madame mariée” slaapt niet meer in een slaapmat. Welk geschenk zouden we het jonge koppel geven? We dachten aan iets dat kon helpen voor de toekomst. Het werd een vat keukenolie met een pomp. Voor de deur van har huisje verkoopt Mimose olie “in het groot en het klein”. Sommige mensen kopen elke morgen een heel klein maatje olie voor eigen gebruik. Anderen kopen één of twee flessen en verkopen die olie op hun beurt weer voort.

Reizen in een land zonder verharde wegen is een beetje kruisweg. Toch kwam Mimose één keer per jaar op bezoek, dan was het feest. Ze vertelde over haar “commerce”: eerst verkocht ze alleen olie, later ook rijst en bonen, en sinds kort ook zeep en tandpasta. In de keuken werd er gezellig gepraat en gelachen tot een stuk in de nacht. Bij elk bezoekje vroeg de jonge vrouw met nadruk een tegenbezoek.
De markt in het provinciestadje was de plaats van afspraak met Mimose. Door een wirwar van huisjes stapten we een half uur lang tot aan haar woning. Reeds twee kamertjes waren in steen opgetrokken en ook gevloerd. Als een perfecte huisvrouw ontving ze me in haar salonnetje – vier witte plastic zeteltjes. Ze bemerkte mijn verbazing en vertelde over haar plannen: ooit het huisje afwerken en de winkel naar binnen halen. In de voorbije jaren was er wel één moeilijk moment geweest. Haar tweede kind werd geboren met een keizersnede, totaal onvoorzien. Gelukkig heeft ze toen wat centen kunnen lenen bij vrienden, anders had ze haar vat olie en de hele toekomst moeten verkopen.

Wonderen zijn de wereld uit, maar wat Mimose realiseert met haar vat olie, is toch een klein mirakel.