Vlaams Haïti Overleg

Martine Haentjes over het toenemend georganiseerd geweld op het platteland

Martine Haentjens: We hadden ons voorzien op schermutselingen, maar hadden niet gedacht dat het zo’n gewelddadig verloop zou kennen. We dachten dat het zoals voorheen om intimidatieacties zou gaan met de bedoeling de opkomst zo miniem mogelijk te houden. Toch namen 1.000 mensen aan de vergadering deel.

Zo rond 17u20 net toen de vergadering aan de conclusies begon, werden de aanwezigen door ‘chimères’, dat zijn gewelddadige Aristide-aanhangers, met stenen bestookt. Nog geen 5 minuten later kwamen er vuurwapens bij te pas. Er volgde paniek. De deelnemers verdedigden zich door hun aanvallers met stenen te bekogelen. Chavannes werd door zijn veiligheidsagenten ontzet. Zijn wagen werd geraakt door verschillende M16 kogels.

Eén van onze agronomen, Dieugrand Jean-Baptiste, is in de long geraakt door een T65. Volgens specialisten zou de kogel eerst een muur doorboord hebben en dan pas Dieugrand, anders was hij op slag dood geweest. Hij is nu buiten levensgevaar, maar maakt nog regelmatig koorts. Van de andere 6 gewonden is er nog een die ons grote zorgen baart. Hij heeft een kogel in het achterhoofd gekregen. Weliswaar zonder al te grote schade aan te richten, maar de dokters wachten liever nog met de operatie…

Hoe reageerde de politie op de aanval?

We hebben redenen om aan te nemen dat ze in het complot betrokken was. Ondanks hardnekkige geruchten dat de vergadering zou verstoord worden, nam de politie geen enkele preventieve maatregel. Bovendien waren er slechts een paar agenten opgetrommeld. Ze stonden buiten.

Verschillende deelnemers verklaarden dat inspecteur Jean Bruce Myrtil van het commissariaat van Hinche en die zich in de zaal bevond, het sein tot de aanval heeft gegeven. Hij werd ook herkend als één van de chimères die na de aanval mee het huis van Hébert Sériphin, de lokale codrdinator van de Espace de Concertation in brand heeft gestoken.

Dat is nog niet alles. Twee MPP-militanten die na de aanval de achtergelaten moto’s en fietsen wilden beschermen werden opgepakt op verdenking van illegaal wapenbezit. Nochtans hadden ze een maand eerder al om hernieuwing van hun wapenlicentie verzocht maar – en dat zal wellicht geen toeval zijn – nog niet gekregen. Voor Lavalas-aanhangers is dat geen probleem. Op 18 september werd er bij een betoging die door de MPP georganiseerd was, ook al geschoten.

Wat wilde de MPP toen met die betoging aantonen?

Het ging om meer dan een betoging. Het was een mars van meer dan 9 kilometer, van Bassin Soleil waar het vormingscentrum van de MPP is gevestigd tot aan de Charlemagne Péralte-plaats in Hinche. Met de mars wilden we ‘neen’ zeggen tegen de dictatuur, tegen de toenemende onveiligheid en ook tegen de te hoge levenskost (lavi chè).

De bijna complete straffeloosheid haalt mensen over de brug om problemen met wapens op te lossen...

Tijdens de betoging werd de Lavalas-dictatuur symbolisch ten grave gedragen: een kist werd in de Gwayamouk gegooid. Tijdens de betoging werd op de aanwezigen geschoten maar ondanks het slechte weer zijn de boeren toen in de modder gaan liggen elke keer dat er geschoten werd. Niemand werd toen gewond. Ondanks het feit dat de avond voordien brand werd gesticht in het MPP-bureau voor gerechtsbijstand in Hinche hebben toch meer dan 8.000 mensen aan de mars deel genomen…

Dictatuur? Er is toch een verkozen regering?

Dat heeft dat alles te maken met het feit dat in maart 1999 de regering Préval-Aristide het parlement heeft ontbonden. Aristide maakt formeel geen deel uit van de regering, maar Préval is iemand die Aristide op alle mogelijke manieren dient. Neem nu de verkiezingen van 21 mei jl. die omgevormd werden tot benoemingen, wat de positie van de op macht beluste Aristide nog verstevigd heeft. Hij heeft nu zijn dienaren overal verspreid in het land.

De internationale gemeenschap heeft laten begaan. Ook de VS heeft geen duidelijke positie ingenomen onder meer omdat het voor de VS niet comfortabel was tegen Aristide in te gaan aan de vooravond van hun eigen presidentsverkiezingen. Clinton bracht immers Aristide terug naar Haïti. Er was wel sprake van sancties. Hierdoor werd de Haïtiaanse gourde aan het wankelen gebracht. De oliecrisis heeft de prijzen de lucht ingejaagd. De koopkracht is meer dan gehalveerd…

Ook de onveiligheid is een doorn in het oog van de boerenbevolking… Wat de onveiligheid betreft, dat is echt niet zo simpel. Er zijn verschillende oorzaken waarvan de miserie niet de geringste is. Er zijn mensen die stelen om te eten. Anderen laten zich omkopen en plegen misdaden voor geld. De VS hebben Haïtiaanse misdadigers die ze te veel hadden in hun gevangenissen teruggestuurd. Daarbij komt dat Haïti een belangrijke draaischijf geworden is voor de internationale drugshandel. Lavalas haalt er haar grootste inkomen uit. Op het platteland heeft Lavalas systematisch mensen omgekocht met geld, beloften en wapens. Zij kunnen niet al die mensen controleren.

Veel te veel handen zijn gewapend. Verschillende gangs opereren in dezelfde streek. De politie is er ook bij betrokken. Zelfs in de senaat hebben drugsmagnaten zitting. Zo wordt de naam van Danny Toussaint, voorzitter van de senaatscommissie voor Justitie, in verband gebracht met de drughandel en met de moord op journalist Jean Leopold Dominique op 3 april 2000.

Het gerecht kan hem niet raken. Uitdrukkingen zoals ‘het onderzoek wordt verder gezet’ zijn dagelijkse kost geworden, illustreren de bijna complete straffeloosheid en halen mensen die voor een bepaalde sector werken over de brug om hun problemen met wapens op te lossen want ze weten dat ze toch niet gestraft zullen worden.

Wat zijn de plannen van de MPP nu het geweld tegen haar toeneemt?

De MPP is niet van plan terug onder te duiken zoals tijdens de staatsgreep van 30 september 1991, maar gaat gewoon door met haar activiteiten. Iedereen is nu natuurlijk wel zeer erg op zijn hoede maar dat waren we voordien ook al. Trouwens dat zijn de meeste burgers in Haïti nu ook.

Onveiligheid is nu algemeen… Natuurlijk zijn er enkele mensen meer geviseerd dan anderen… De 14-jarige jongen die deze morgen bij de bomexplosie om het leven kwam en de anderen die gekwetst werden (o.a. een vrouw die haar beide benen verloor) waren misschien wel niet geviseerd maar zijn wel slachtoffer. Iedereen voelt zich kwetsbaar.