Vlaams Haïti Overleg

De nationale bisschoppelijke commissie Rechtvaardigheid en Vrede in samenwerking met de aartsbisschoppelijke commissie Rechtvaardigheid en Vrede van Port-au-Prince groet jullie met respect.

Al sinds 16 jaar organiseert de Aartsbisschoppelijke Commissie elk jaar een opendeurdag om de maatschappij te motiveren bij haar strijd tegen het geweld. Dit jaar heeft die dag plaats gevonden op vrijdag 14 juli 2018.

De Haïtiaanse migratie naar Zuid-Amerika is gerelateerd aan dezelfde dynamiek die aan de basis lag van de grote migraties van de afgelopen decennia naar Canada, de Verenigde Staten en de Franse overzeese departementen. Kort gezegd is Haïti een rekruteringsveld voor goedkope arbeidskrachten. Net zoals in Florida in de jaren zestig en zeventig, toen Haïtianen werden aangetrokken door de behoeften van het toerisme en de voedingssector, worden ze sinds 2010 aangeworven in bouwbedrijven en slachthuizen in Brazilië en Chili. De gunstige wetgeving van sommige landen en de repressieve wetten van anderen (zoals Peru) zijn vanuit dit oogpunt begrijpelijk. De Braziliaanse regering streeft naar een grote integratie van Haïtianen in het land, om hun aanwezigheid op de arbeidsmarkt te bevorderen. Andere landen, zoals Chili, vooral met de nieuwe wetgeving van april 2018, lijken dan misschien wel gezinshereniging te vermijden voor Haïtianen, door een minder stabiele migratiedynamiek aan te moedigen die meer lucratief is voor de lokale industrie.

Toen waarnemers probeerden uit te leggen wat er gebeurde in Haïti tijdens het weekend van 6 – 8 juli 2018, was het beeld van een slapende vulkaan die plots uitbarstte een veelgebruikte vergelijking. Mensen uit alle buurten van Port-au-Prince kwamen op straat om te protesteren tegen de stijging van de prijs van olieproducten en tegen de consequenties ervan op hun toch al zorgelijke levensomstandigheden. Daarbij werden tientallen winkels vernield, geplunderd en in brand gestoken. De schade bedraagt miljoenen dollars.

Begin juli was er hevig protest tegen de verhoging van de prijzen van olieproducten. De prijsverhoging werd ongedaan gemaakt en eerste minister Jack Guy Lafontant nam ontslag. Het verdwijnen van het geld van het Petro Caribe fonds blijft de gemoederen beroeren evenals de kritiek op de privileges van de parlementairen. De relaties met de Dominicaanse Republiek blijven gespannen. Positief is dat er inspanningen gedaan worden op het vlak van gezondheidszorg en dit mede dankzij buitenlandse hulp.

Ons actueel loopt zo ongeveer weer over van weinig opbeurend nieuws. De laatste jaren onder de vorige en de huidige president is het alsof de uitvoerende macht stap voor stap alle macht, ook die van de gerechtelijke en wettelijke macht naar zich toe haalt. De scheiding der machten is van flinterdun naar geperforeerd geëvolueerd. En de dictatuur is de democratie snel aan het inhalen. Wie of wat in de weg staat wordt wandelen gestuurd of bedreigd. De democratische controle wordt afgebouwd en afgekocht. Aan de top staan vooral mensen met een neus voor zaken, al lijkt hun manier van zaken doen verdacht veel op diefstal. Haïti is trouwens al enige jaren open gesteld voor handel. Van al die grote projecten worden de gewone mensen ook helemaal niet beter, hun leven blijft een dagelijks gevecht tegen honger.

Reeds een hele tijd is er in Haïti bij de presidenten (voorheen president Martelly en nu Jovenel Moïse) sprake van om het leger terug op de been te brengen.

Het Petro Caribefonds ontstond uit een multilateraal preferentieel handelsakkoord rond petroleumproducten uit Venezuela. Het werd opgericht in 2005 door Venezuela als grootste Latijns-Amerikaanse leverancier van olie met oorspronkelijk 15 staten in de Cariben. Haïti was daar oorspronkelijk niet bij. President Chavez weigerde Haïti toe te laten wegens een teveel door de VS gecontroleerde regering. Na de verkiezing van René Préval in 2006 kon Haïti dan toch aansluiten.

Nu president Jovenel Moïse meer dan een jaar aan de macht is, is het bilan negatief. Hij is zelf verwikkeld in corruptieschandalen. De inflatie neemt toe. De olieprijzen gaan waarschijnlijk nog maar eens verhoogd worden. Logisch dat werknemers dan een hoger loon willen. De politie krijgt het geweld van stadsbendes niet onder controle. Justitie werkt niet. Mensenrechtenactivisten worden bedreigd. Een dubbele roofmoord in de Dominicaanse Republiek die zou gepleegd zijn door Haïtianen zorgt voor een onrustig klimaat in de grensstreek.

Het recente berichtenbulletin van de Coördinatie Europa Haïti van februari geeft ons inzage in heel wat activiteiten waarbij de Europese Unie actief was in verband met Haïti.
Er was begin december het bezoek van president Jovenel Moïse in Parijs en Brussel. Haïti was half december gastland voor de Algemene Parlementaire Vergadering van de EU-ACP (Asia-Caraïben-Pacific) landen.
Deze bijeenkomsten waren voor het Europees netwerk Coördinatie Europa – Haïti de gelegenheid om de nationale overheden in Europa en de Europarlementariërs te informeren over de situatie in het land, vanuit het standpunt van het Haïtiaanse middenveld.

Op zaterdag 3 maart overleed in Port-au-Prince de verantwoordelijke van CROSE en voormalige minister van landbouw Gerald MATHURIN. Hij was vooral een gedreven en zeer sociaal bewogen leider en boegbeeld, niet alleen van de sociale beweging in het Zuidoostelijk departement, maar ook van de nationale boerenbeweging. Ilse Roels mocht nauw met hem samenwerken en geeft ons een beeld van deze geëngageerde man.