Auteur: Colette Lespinasse
Bron: COEH (Coordination Europe-Haïti)
Overname uit La Chispa, « Het Latijns Amerika Magazine » in Nederland – http://www.lachispa.eu/
Artikel: http://www.lachispa.eu/nieuws/protest-haiti-door-stijgende-kosten-onderwijs/
Het is al tientallen jaren een probleem in Haïti: de kosten van het onderwijs. Slechts 20 procent van de scholen is in handen van de staat, de overige 80 procent zijn particuliere scholen. Vaak gaat het hierbij om katholiek of protestants onderwijs, maar de afgelopen jaren is het aantal scholen dat niet aan een denominatie verbonden is sterk gegroeid. Onderwijs is een verdienmodel geworden, met alle negatieve gevolgen van dien.
Het staatsonderwijs staat slecht bekend. Niet alleen is het aantal scholen bij lange na niet voldoende om in de nog altijd groeiende vraag (toename van de bevolking) te voorzien, maar door geldgebrek worden leraren vaak maandenlang niet betaald. Dit leidt tot stakingen, en dat betekent weer dat leerlingen geen les krijgen.
De meeste ouders, ook de armste, kiezen daarom voor particuliere scholen, ook als dit betekent dat zij krom moeten liggen om de kosten hiervan te betalen. Niet alleen schoolgeld, maar ook een uniform, lesmateriaal, vervoer naar en van school, de dagelijkse lunch… Met diverse kinderen in de schoolleeftijd loopt dit snel op. Maar de ouders weten dat onderwijs deuren kan openen naar een betere toekomst voor hun kinderen en zijn bereid hiervoor hard te werken.
De scholen die aan een kerk verbonden zijn beschikken soms over subsidie, van kerkleden of vanuit het buitenland. Dit maakt deze vorm van onderwijs nog enigszins betaalbaar. Maar omdat de vraag zeer groot is en de controle van staatswege minimaal is het heel eenvoudig je eigen schooltje te beginnen en daar dan grof geld voor te vragen. Niet alleen geldschieters zien mogelijkheden, ook buurten en lokale kerken grijpen hun kans, vaak met slecht gekwalificeerde leraren en krakkemikkige lokalen. En de kosten stijgen. Dit nieuwe schooljaar is er op sommige scholen zelfs sprake van een stijging van bijna honderd procent.
De schoolbesturen wijzen naar de stijgende prijzen in het algemeen. En ja, in een land waar zestig procent van de bevolking onder de armoedegrens leeft en de nationale munt, de gourde, in de eerste zes maanden van 2019 maar liefst twintig procent in waarde daalde, is het leven bijna onbetaalbaar geworden. Maar dit rechtvaardigt deze stijging van de kosten van het onderwijs in geen geval. De ouders pikken het dan ook niet meer en protesteren bij de schoolbesturen. Een aantal ouders heeft enkele besturen aangeklaagd, gedekt door een nieuwe wet die deze praktijken moet aanpakken. Het betekent dat zelfs enkele van de meest prestigieuze scholen in Haïti zich binnenkort voor de rechter zullen moeten verantwoorden.
Sommige sociaal-politieke analisten zien dit met lede ogen aan en vrezen dat de kwaliteit van het onderwijs hierdoor alleen nog maar verder afneemt. Maar anderen zien er een nieuw ontwaken in van de Haïtiaanse bevolking die beseft dat onderwijs een recht is, en dat het geen handelswaar is. De grote vraag is nu hoe de Haïtiaanse overheid, die tot nu toe het recht op onderwijs nooit heeft gegarandeerd, dit conflict tussen ouders en schoolbesturen gaat oplossen.