Gastauteur: Julien DEROY; vertaling: Philippe DUCOBU
Julien DEROY schreef neer hoe hij, samen met zijn landgenoten, de huidige situatie in Haïti aanvoelt. Hij schreef dit artikel nadat een naast familielid op straat werd doodgeschoten. Geen roofmoord, maar een barbaarse daad omwille van zijn engagement voor zijn land. Julien is landbouwingenieur, hij stichtte en leidt samen met een aantal studiegenoten de landbouwcoöperatie ‘AGRIBEL’ in de buurt van Port de Paix. Gekoppeld aan de coöperatieve stichten zij ook een opleidingscentrum ‘landbouwtechnieken’ voor volwassen. Hiermee toont Julien hoe belangrijk sociaal ondernemerschap is voor zijn land. Voordien was Julien werkzaam in de NGO-sector. In samenwerking met de universiteit van Arlon werkt Julien ook aan een doctoraat vanuit Haïti. Julien heeft een hart voor zijn land en wil vooruit. Momenteel leeft hij in grote spanning, de toekomst voor hem en voor zijn land zijn bijzonder onzeker. Lees daarom deze pakkende tekst als een oproep tot internationale solidariteit en aandacht om Haïti terug op een spoor van hoop te trekken.
Deze en onderstaande foto zijn © Edris Fortuné; ze werden gepubliceerd op https://www.facebook.com/BleuetrougeProd
Die stilte die ons doodt
Aanschouw onze trieste maar ook medeplichtige blikken
We wenen allen over het heengaan van onze broers en zussen
In massa zien we hun stoffelijke overschotten
In de stilte van eenieder woedt een storm van verzet
Onder de stroom van tranen die onze gezichten overspoelen
Herinneren we ons de beelden van onze overledenen
En onophoudelijk zoeken we, maar vergeefs, de beulen van deze onschuldigen.
Maar helaas! We verzetten ons in stilte
Alles wemelt in ons hoofd
Onze lippen trillen, gejaagd om te spreken
Maar helaas, zijn we steeds, reeds meer dan een eeuw, beïnvloed door Mevrouw Angst
Angst die ons toeschreeuwt en deze woorden brult :
« Ween tot er bloedende tranen vloeien, maar zwijg ! Geen woord ! »
In onze begrafenisdiensten
Zingen we refreinen van verdriet en berusting:
Het is Gods wil
God geeft, God neemt
Gezegend is de naam van God!
Als de zee zich ontketent
Als de wind giert
Als het bootje afdrijft
Wees niet bang van de dood
Pèp la travèse (Het volk is overgestoken naar de andere oever)
Dlo lanmè a dèyè (De zee is gevolgd)
Sab la cho anba pye l (Het hete zand onder de voeten)
Paradi a byen lwen l (Het paradijs is veraf)
Granmèt la se li ki sèl espwa mwen (God is mijn enige hoop)
Nan li sèl mwen mete tout konfyans mwen (In hem stel ik mijn volle vertrouwen)
Se li kap vini pou delivre mwen (Hij zal mij komen verlossen)
Pou l sove m anba tout sa ki mal (en mij redden van het kwaad)
Gade tray mwen (Kijk naar mijn zware beproeving )
Gade Mizè mwen (Kijk naar mijn ellende)
O Bondye vin delivre m (O God, kom mij ter hulp)
Maar als het warme zand onze voeten brandt
Als de zee zich echt ontketent tegen ons
Als het paradijs zo ver weg is
Als we moeten afwachten tot de Goede God ons verlost van onze pijnen
En als we ten slotte erkennen dat er zoveel verbittering is
Dan is het onloochenbaar dat ons leven getransformeerd werd in een hel.
En waarom is het nodig vriendelijk te zijn in deze hel ?
Kunnen we tenminste niet met één stem roepen « Neen tegen al deze misdaden » ?
Is dat geen groot teken van verbondenheid ?
Schijnbaar zijn we de voorbeelden volledig vergeten van:
- Mahatmi Gandhi. Door zich geweldloos te verzetten boden de Indiërs enkel weerstand met hun broos lichaam. hun intelligentie en hun wil, en daagden ze de misdadige wetten aan, de repressie en trotseerden zelfs de zwaar bewapende Engelse militairen die hun land bezetten.
- De Argentijnse Dwaze Moeders van de Plaza de Mayo die schreeuwden om hun vermoorde en verdwenen kinderen. Zonder enig geweld, getooid met een witte hoofddoek betoogden ze rond het regeringspaleis.
Door hun volgehouden beweging slaagden ze erin de aandacht vast te houden, zowel nationaal als in de internationale wereld. Het was een striemende aanklacht van moedige vrouwen die de misdaden van de militaire junta aan de kaak stelden. Het enige wat hun zonen deden was gerechtigheid vragen en de repressie op te heffen. - De studentenbeweging en oppositie op het Tienanmenplein in Peking. De hongerstakingen, de massabijeenkomsten op dit “Plein van de Eeuwige Vrede”, de zucht, de roep om transparantie, om onvervalste democratie.
Tijdens de begrafenisplechtigheden,
Kinderen, jongeren, ouderen
Schreeuwen, wenen maar bovenal praten ze met de levenloze lichamen aan wie ze vragen:
Wie zorgt voor de kinderen ? Met wie ga ik babbelen op de speelplaats ?
Jij was mijn rolmodel. Je verlaat mij te vlug. Je had op mijn hulp moeten wachten.
Op weg naar het kerkhof
Staren we elke voorbijganger aan, in de hoop de moordenaars te identificeren
En zie, twee motorrijders rijden voorbij en beantwoorden perfect aan de beschrijving van de beulen :
Gescheurde jeans, geschonden gezichten, bijna blote voeten…
Maar vergeef me ! Ik heb zojuist gezondigd door te discrimineren. Maar wat dan ook ?
Ik moet toegeven dat niet alle families dit geluk hebben.
Het geluk om het lichaam van hun overledenen terug te vinden en te kunnen rouwen.
Er zijn er die een vriend gaan bezoeken, foto’s nemen voor een reportage
Zoals het geval was voor Vladimir
en verdwijnen
Een eindeloze rouw voor familie en vrienden die de werkelijkheid als geruchten beschouwen
Op Facebook hebben boodschappen zoals die van de jonge socioloog John, een sneeuwbaleffect :
« Tot mijn grote spijt ben ik niet in staat om al mijn dierbare landgenoten naar een ander land te brengen. Indien jullie mij nodig hebben verklaar ik publiekelijk dat jullie mij niet gaan terugvinden in Haïti. Ik raad jullie aan om voorzichtig te zijn en niet in Haïti te blijven ! »
Ontvoeringen, moorden, corruptie, onrechtvaardigheid, honger, ellende, schipbreuken onderweg naar betere oorden, inflatie, het volledig ontbreken van de meest elementaire voorzieningen.
Onze huurster, Mevrouw Angst, zegt ons nadrukkelijk « Stilte, zwijg ! »
Een vermaning die goed lijkt te werken
Indien we het aantal slachtoffers onder ons tellen
Indien we de diepte van het sociaal onrecht observeren
En onze stiltes van jankers en lafaards.
Maar wat een absurde medeplichtigheid aangezien wij, stom en zwijgzaam
de slachtoffers blijven tellen
Elke minuut die voorbijgaat komen er nieuwe bij, de ene al vreselijker dan de andere.
- Evelyne Sincère (22 jaar) werd ontvoerd, verkracht, dood geslagen en vervolgens halfnaakt gedumpt in Delmas 24 ; (november 2020)
- Fotojournalist Edris Fortuné, camera in de hand, werd door de politie mishandeld die hem traangas in het volle gezicht spoot ; (januari 2021)
- Saint-Fleur Germain, 50 jaar, veiligheidsverantwoordelijke bij Unicef en hoog in graad bij de Politie, werd neergeschoten, meerdere kogels in het hoofd, door motorrijders onder het oog van de camera’s van de grootste mobiele telefoonmaatschappij van het land en vlakbij een van de belangrijkste internationale hotelketens; (januari 2021)
- De zestienjarige scholiere die werd gehospitaliseerd na ineen geslagen en verkracht te zijn door anonieme aanranders; (januari 2021)
- Raadsman Monferrier Dorval, stafhouder en professor aan de universiteit, gedood op weg naar huis in de wijk van de President van de Republiek. Het zouden heel onvoorzichtig rechters zijn die deze zaak zouden durven te onderzoeken; (augustus 2020)
- De vrouwen en meisjes verkracht door misdadigers die hun autobus achtervolgden niet ver van Bassin Bleu (september 2020)
- De vijftien kinderen verbrand en verstikt in de brand van het weeshuis van Fermathe (februari 2020)
- De vrouw van 48 jaar, Quérelène Julien, haar dochter van 9 en haar zoon van 16, in stukken gesneden met machetes in Poste-Métier, een afgelegen dorpje bij Port-de-Paix. Verachtelijke misdaad gepleegd door bandieten die meerdere malen in de gevangenis terechtkwamen en tegen borg opnieuw werden vrijgelaten. (januari 2021)
- Jimmy Telson, 17 jaar, van het College Méthodiste van Puits-Blaints, had een vermoeden dat er iets ging gebeuren en vluchtte weg van de verschrikking. De bandieten die hem probeerden te kidnappen schoten hem neer in aanwezigheid van zijn vader, die hem kwam oppikken na school. (november 2020)
- De 14 jarige scholierster badend in haar bloed op de hete asfalt, nu vandaag, 25 januari. De vreselijke uitkomst na een banale discussie tussen twee reizigers met vuurwapens. (januari 2021)
- Omwille van een schram op zijn duur voertuig met verduisterde ruiten, onvrijwillig aangebracht door de chauffeur van een Tap Tap (publieke taxi) trok de gewelddadige man zijn revolver en schoot deze leeg op de bestuurder en de 8 inzittenden in het hart van de stad St-Marc. (januari 2021)
- Een jongen van het 4de leerjaar in het lager onderwijs (10j.) werd uit de handen van zijn moeder gerukt door ontvoerders op weg naar de school in Carrefour. (januari 2021)
- Een onbaatzuchtige man, Jean-Renold, kwam terug van het doneren van bloed in Verettes in een poging om zijn vrouw te redden, gehospitaliseerd in Gros-Morne. Hij werd onderweg ontvoerd door een van de grootste ‘gang’ netwerken van de Artibonite. (december 2020)
- De jonge Mical Samul, laatste jaar student aan de Faculteit van Landbouw en V eeartsenij (FAMV) werd gedood te Clercine door een kogel in het hoofd, afgevuurd door een agent van de gemotoriseerde brigade van de nationale politie. In een nota geschreven door het decanaat van de Faculteit konden we volgende 3 opmerkelijke zinnen lezen :
- Als zij die door de Grondwet de plicht hebben om burgers en goederen te beschermen verworden tot moordenaars die koudweg vreedzame burgers uitschakelen zonder reden noch motief, moet het collectieve bewustzijn aangesproken worden en moet het zoeken naar gerechtigheid een dringende noodzaak worden…,
- Wie wordt het volgende slachtoffer ?
- Het is tijd om de bloedkraan toe te draaien en de helse machine te stoppen die rouw en verwoesting zaait in het hart van de maatschappij. (september 2020)
- De scholieren van de weg van Frères manifesteren al roepend « Marlie moet vrijgelaten worden. Haar ouders hebben niet de financiële middelen ». Maar ook de moeder van de jonge Rubens, 22 jaar, vriendje van Marlie en samen met haar ontvoerd door dezelfde bende, vraagt zich af waar haar zoon zich bevindt en van wie ze achteraf zijn dood verneemt, weliswaar onofficieel, via tussenpersonen (januari 2021).
- De jonge student (Alex) aan de universiteit Episcopale kreeg twee kogels, een in de nieren en een in de buik, toen hij na de lessen op het voetpad aan het praten was met een studente op 150 meter van de campus en op 100 meter van het Presidentieel Paleis. (januari 2021)
- Grégory Saint-Hilaire, student aan de Hogere Normaalschool, verloor het leven nadat hij geraakt werd door een projectiel afgevuurd door een agent van de algemene veiligheidseenheid. Dit gebeurde op het moment dat een groep studenten bijeenkwam (in hun school op 50 meter van het Presidentieel Paleis) om de toepassing te eisen van het akkoord afgesloten met het Ministerie van Onderwijs en Beroepsopleiding (MENFP). Met dit akkoord werd hun stage en benoeming in de openbare onderwijssector geregeld. (mei 2020)
- De vriend van Doudou die net voor het vallen van de nacht op de weg Delmas 75 een overheidsvoertuig met donkere ruiten voor zich zag stoppen. Twee mannen met gescheurde vuile kleren stapten uit en richtten hun pistolen op hem. Hij had de moed om met zijn voertuig op een van hen in te rijden. Thuisgekomen voelde hij de scherpe pijn van zijn open gereten arm. (januari 2020)
De overheidsinstanties spreken zelden over het grenzeloze geweld. Ze praten veeleer over het carnaval, over de duur van een presidentieel mandaat, over de verkiezingen….
De overheidsinstanties beschuldigen de politieke oppositie om de verantwoordelijkheid af te schuiven:
« Wij zijn het niet, het is onze vijand die alles wil destabiliseren. Wij hebben er niets mee te maken »
Een versplinterde nationale politie, opgesplitst in verschillende afdelingen waarvan sommige zich koudweg omvormden tot gewapende gangs.
Politiemannen zonder uniform die op straat betogen met de oorlogswapens in de hand.
Die volgens hun eigen criteria bepalen welke voertuigen, welke gebouwen in brand dienen gestoken te worden en wie moet worden uitgeschakeld. Misdaden die ze vaak provoceren of aandikken zonder welke hun betoging misschien niet genoeg likes zou krijgen.
Losgeslagen en totaal ontspoorde openbare veiligheidsdiensten.
Miljoenen burgers die honger lijden en in erbarmelijke omstandigheden leven
zonder een greintje hoop.
Zeg dan Mevrouw Angst, de stilte waarover je ons sprak, waartoe dient deze ?
Hoe lang en hoeveel moeten we nog meer lijden vooraleer we revolteren en uitroepen met één stem: Nee, stop al deze misdaden!
Ik, tijdens de rouwplechtigheid van Saint-Fleur
Schreef letters, brieven en vooral namen
Namen van deze duizenden slachtoffers
Maar ook de namen van dat handvol mannen en vrouwen die de macht handhaven
Of die elkaar uitmoorden of… die eerder ons doden en ons zonder toekomst laten
En dit al sedert minstens een halve eeuw.
Tijdens de rouwplechtigheid van Saint-Fleur waaraan senatoren, ex-volksvertegenwoordigers, rechters, advocaten, vrienden, neven, nichten van de President deelnamen heb ik geweend, zowel voor het heengaan van één van de zeldzame integere mannen van het land als voor de hypocrisie in grote letters geschreven op de jassen van nogal wat aanwezigen.
Zolang we, zoals de moedige helden van het geweldloos verzet
niet optreden tegen de onrechtvaardigheid, de criminaliteit en de armoede.
Maar we hebben vooral allemaal geweend,
We weten dat deze misdaden ongestraft zullen blijven zolang we niet zoals de ambachtslui van het geweldloos verzet tot de actie overgaan tegen onrecht, criminaliteit en armoede.
Haïti Chérie, wanneer komt jouw dageraad?
Julien Déroy, 26-01-2021, @DeroyJulien, julienderoy@yahoo.fr